Cần thiết ban hành Luật Tình trạng khẩn cấp

Trình bày Tờ trình về sự cần thiết, mục đích ban hành luật, quan điểm xây dựng luật, các nội dung chủ yếu của dự án Luật Tình trạng khẩn cấp (TTKC), Đại tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết, mục đích ban hành Luật nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hệ thống pháp luật về TTKC; tạo lập cơ sở pháp lý cho thi hành pháp luật nhằm tăng cường tính chủ động trong việc ứng phó, khắc phục kịp thời, hiệu quả trường hợp xảy ra tình huống khẩn cấp, góp phần bảo vệ Nhà nước và nhân dân, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp quy định về nguyên tắc, trình tự, thủ tục, thẩm quyền ban bố, công bố, bãi bỏ TTKC; các biện pháp được áp dụng trong tình trạng khẩn cấp; tổ chức thi hành nghị quyết ban bố, lệnh công bố tình trạng khẩn cấp; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong tình trạng khẩn cấp.

Dự thảo Luật gồm 6 chương, 42 điều, gồm các quy định chung; Ban bố, công bố, bãi bỏ TTKC; Các biện pháp được áp dụng trong TTKC; Tổ chức thi hành Nghị quyết ban bố, Lệnh công bố TTKC; Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân và điều khoản thi hành.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại (UBQPANĐN) của Quốc hội Lê Tấn Tới nhấn mạnh, Thường trực UBQPANĐN nhất trí về sự cần thiết ban hành Luật với những căn cứ chính trị, pháp lý, thực tiễn như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ.

Việc ban hành Luật TTKC là nhằm thể chế hóa đường lối chủ trương của Đảng về hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống, khắc phục thảm họa, sự cố; đảm bảo phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013 về quyền con người, quyền công dân. Việc ban hành Luật nhằm kịp thời khắc phục những bất cập, hạn chế trong thực tiễn thi hành pháp luật về TTKC, nhất là từ khi diễn ra đại dịch COVID-19.

Về tên gọi, phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật, đa số ý kiến trong Thường trực UBQPANĐN nhất trí với tên gọi, phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật. Có ý kiến cho rằng, với đặc thù của hệ thống pháp luật về TTKC thì nên ban hành luật này với tính chất là đạo luật quy định trình tự, thủ tục về TTKC; ý kiến khác đề nghị cần xây dựng theo hướng là Luật gốc của TTKC, thu hút các quy định của Luật khác có liên quan đến TTKC vào Luật này.

Thường trực UBQPANĐN thấy rằng, dự thảo Luật đã cơ bản bám sát chủ trương, đường lối của Đảng nhất là các văn bản về chiến lược bảo vệ Tổ quốc, chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia; nội dung dự thảo Luật cơ bản phù hợp với các quy định của Hiến pháp năm 2013 có liên quan, bảo đảm tính thống nhất với hệ thống pháp luật, tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên; bảo đảm tính khả thi, đáp ứng các yêu cầu thực tiễn. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát, làm rõ mối quan hệ pháp luật, phân định cụ thể phạm vi điều chỉnh giữa Luật này và các luật liên quan, hoàn thiện quy định về TTKC, đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, trong đó có các luật mới được Quốc hội thông qua.

Thường trực UBQPANĐN cơ bản tán thành với quy định ủy quyền cho Thủ tướng Chính phủ: Trong trường hợp cần thiết, Thủ tướng Chính phủ có thể áp dụng các biện pháp mà pháp luật hiện hành chưa quy định. Tuy nhiên, để bảo đảm bảo phù hợp với Hiến pháp, đề nghị bổ sung nội dung các biện pháp này phải phù hợp với các nguyên tắc quy định tại Điều 3, đồng thời cần tiếp tục làm rõ thêm về thời điểm hiệu lực, đối tượng, các biện pháp đặc thù này để bảo đảm khả thi…

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương cho biết, qua thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Chính phủ, Bộ Quốc phòng chủ động, tích cực, nỗ lực, trách nhiệm trong quá trình chuẩn bị hồ sơ dự án luật đảm bảo đúng tiến đột theo quy định. Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại tích cực thẩm tra sơ bộ bảo đảm chất lượng.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí với sự cần thiết ban hành luật, cơ bản nhất trí với nhiều nội dung của dự thảo luật do Chính phủ trình và các nội dung thẩm tra. Dự thảo luật cơ bản bám sát quan điểm chỉ đạo của Đảng về đổi mới, hoàn thiện quy trình xây dựng pháp luật và yêu cầu đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 9.

Vũ Phong