Chiến dịch 60 ngày cho bước ngoặt bỏ thuế khoán

Chiến dịch 60 ngày: Minh bạch để công bằng

Tại Tọa đàm "Đồng hành cùng hộ kinh doanh chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai, hướng tới doanh nghiệp" do Hội Tư vấn Thuế Việt Nam phối hợp với Cục Thuế, Thuế Hà Nội và các đơn vị liên quan tổ chức ngày 28/11, ông Lê Văn Hải, Phó Trưởng Ban Pháp chế, Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết: Chiến dịch 60 ngày cao điểm chuyển từ thuế khoán sang kê khai là bước then chốt trong tiến trình hiện đại hóa quản lý thuế đối với hộ kinh doanh. Trọng tâm của chiến dịch không chỉ nằm ở chuyện "đổi cách nộp thuế" mà hướng tới thay đổi tư duy: từ ấn định sang tự xác định nghĩa vụ, từ cảm tính sang dữ liệu, từ thủ công sang số hóa.

Thứ nhất, mô hình kê khai giúp minh bạch và công bằng hơn trong thực hiện nghĩa vụ thuế. Khi tự xác định doanh thu, chi phí và lợi nhuận, hộ kinh doanh không còn phụ thuộc vào mức khoán ấn định, tránh tình trạng “đóng thuế theo suy đoán” và giảm chênh lệch giữa các hộ.

Thứ hai, quyền lợi pháp lý của hộ được bảo đảm tốt hơn. Hóa đơn điện tử xác thực thông tin, giảm chi phí chứng từ và tạo thuận lợi khi làm việc với cơ quan thuế, ngân hàng, đối tác. Việc chứng minh doanh thu - chi phí cũng rõ ràng hơn, giảm rủi ro tranh chấp và tăng niềm tin trong giao dịch.

Thứ ba, các ứng dụng công nghệ như eTax Mobile hay hóa đơn điện tử từ máy tính tiền giúp hộ kinh doanh quản lý dòng tiền chặt chẽ, tiết kiệm thời gian kê khai và hạn chế sai sót. Đây là bước quan trọng giúp hộ tiếp cận phương thức quản trị hiện đại.

Theo ông Lê Văn Hải, mô hình kê khai còn tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực: doanh nghiệp mua - bán được kiểm soát công bằng hơn, chất lượng dịch vụ và uy tín kinh doanh được cải thiện, cơ hội tiếp cận tín dụng rộng mở và hộ kinh doanh tham gia sâu hơn vào các hệ sinh thái số như tài chính, y tế, giáo dục.

Ngành thuế đặt mục tiêu 100% hộ đủ điều kiện sẽ chuyển sang mô hình kê khai, đồng thời khuyến khích hộ phát triển lên doanh nghiệp để hưởng ưu đãi và nâng cao năng lực cạnh tranh. Việc kết nối dữ liệu thuế - ngân hàng - dân cư là trụ cột quản lý hiện đại.

Cơ quan thuế cũng khảo sát, phân loại hộ để xây dựng hình thức hỗ trợ phù hợp: đối thoại, hội thảo, hướng dẫn trực tuyến, fanpage, Zalo, video, chatbot. eTax Mobile mới đây được nâng cấp giao diện, bổ sung chatbot AI hỗ trợ tra cứu và thao tác. “Mục tiêu là không để hộ nào bị bỏ lại phía sau”, ông Hải nhấn mạnh.

Bộ Tài chính đang trình sửa Luật Thuế TNCN theo hướng miễn thuế đến 300 triệu đồng

Theo bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA), bản chất thuế khoán dựa trên doanh thu ước tính nên thiếu chính xác, dẫn đến bất cập trong quản lý. Việc chuyển sang kê khai là xu thế tất yếu trong bối cảnh kinh tế số và yêu cầu minh bạch ngày càng cao.

Hiện chính sách thuế hộ, cá nhân kinh doanh được quy định tại Luật Quản lý thuế 38/2019, Thông tư 40/2021/TT-BTC và phù hợp với Luật Thuế GTGT 48/2024/QH15 (hiệu lực từ 1/7/2025). Ngưỡng miễn thuế được xác định: đến năm 2025 là 100 triệu đồng/năm, từ 1/6/2026 là 200 triệu đồng. Bộ Tài chính đang trình sửa Luật Thuế TNCN theo hướng miễn thuế đến 300 triệu đồng.

Dù theo phương pháp khoán hay kê khai, căn cứ tính thuế vẫn là doanh thu và tỷ lệ thuế theo ngành nghề. Chẳng hạn: Phân phối, bán lẻ: GTGT 1%, TNCN 0,5%; Dịch vụ không bao thầu vật tư: GTGT 5%, TNCN 2%; Cho thuê tài sản: GTGT 5%, TNCN 5%; Sản xuất, vận tải: GTGT 3%, TNCN 1,5%; Dịch vụ khác: GTGT 2%, TNCN 1%...

Với thương mại điện tử, cá nhân kinh doanh nội dung số, cho thuê tài sản, quy định áp dụng tương tự. Trường hợp livestream hưởng hoa hồng, nếu đăng ký hộ kinh doanh sẽ nộp 7% trên hoa hồng; nếu không, nhãn hàng khấu trừ 10% và cá nhân quyết toán cuối năm theo biểu lũy tiến.

Bà Cúc nhận định, thuế khoán giúp đơn giản thủ tục nhưng bộc lộ nhiều hạn chế: khó kiểm soát doanh thu, thiếu sổ sách, bất lợi khi xuất hóa đơn. Thực tế cũng cho thấy nhiều trường hợp bị xử lý nghiêm vì trốn thuế trong bán hàng online.

Trong khi đó, phương pháp kê khai buộc hộ thực hiện kế toán, hóa đơn, chứng từ theo Thông tư 88. Bộ Tài chính đang sửa đổi theo hướng đơn giản hóa để dễ áp dụng hơn cho hộ nhỏ lẻ.

Một vấn đề được đặt ra là hóa đơn đầu vào với hàng điện tử cũ, hàng cá nhân bán lại. Trả lời thắc mắc, bà Cúc khẳng định yêu cầu cung cấp căn cước công dân là bắt buộc nhằm xác minh nguồn gốc, liên thông mã số thuế cá nhân, đảm bảo minh bạch theo quy định.

Về hóa đơn điện tử, ông Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín cho biết: mọi tổ chức, cá nhân bán hàng đều phải lập hóa đơn. Tuy nhiên, bắt buộc dùng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền chỉ áp dụng với hộ doanh thu trên 1 tỷ đồng, hộ quy mô lớn, hộ đã có phần mềm bán hàng, từ năm 2026, định hướng sẽ mở rộng.

Bỏ thuế khoán, doanh nghiệp công nghệ đồng hành

Ở góc độ giải pháp, bà Nguyễn Thị Hải Yến, Giám đốc kinh doanh Công ty CP MISA nhận định: Muốn phát triển bền vững, chỉ có một con đường là minh bạch. Từ 1/1/2026, hộ kinh doanh chuyển hẳn sang kê khai, doanh thu thực thu quyết định nghĩa vụ thuế.

Khó khăn lớn nhất là thói quen và công nghệ. Vì vậy, MISA cung cấp MISA eShop - giải pháp "bán hàng - hóa đơn - kê khai - sổ sách" trên một nền tảng. AI hỗ trợ nhập liệu bằng hình ảnh, kiểm tra hóa đơn, bán hàng bằng giọng nói, nhắc hạn nộp tờ khai.

Đáng chú ý, MISA triển khai chương trình tặng miễn phí phần mềm cho 2 triệu hộ, gồm cả hộ miễn thuế và hộ phải nộp thuế, giúp giảm áp lực chuyển đổi.

Nhấn mạnh về việc quyết liệt chuyển đổi của TP Hà Nội, ông Nguyễn Tiến Minh, Phó Trưởng Thuế Hà Nội cho hay: Thành phố thực hiện quyết liệt Đề án 06, triển khai các chiến dịch 45 ngày đêm, 90 ngày đêm làm sạch dữ liệu và 60 ngày cao điểm. Đến nay, 38% hộ đã kê khai, 65% số thu thuế điện tử.

"Thuế Hà Nội phối hợp "đi từng ngõ, gõ từng nhà" để vận động và hướng dẫn", ông Nguyễn Tiến Minh nói.

Anh Minh