Chính phủ Mỹ đóng cửa: Bao giờ đến ngày mở?

Bế tắc tiếp diễn

Phát biểu trước báo giới, bà Leavitt nói số lượng nhân viên bị sa thải "có thể lên đến hàng nghìn". Đó là điều mà Văn phòng Quản lý và Ngân sách cùng toàn bộ đội ngũ tại Nhà Trắng phải giải quyết trong ngày 2/10. Tuy nhiên, những cuộc thảo luận về vấn đề này sẽ không diễn ra nếu Đảng Dân chủ bỏ phiếu để duy trì hoạt động của chính phủ.

Đến tối 2/10, bế tắc vẫn tiếp diễn khi Tổng thống Trump cùng các đồng minh trong Đảng Cộng hòa của ông tại Quốc hội và Đảng Dân chủ vẫn chưa có dấu hiệu nhượng bộ để đạt được thỏa thuận chấm dứt tình trạng đóng cửa chính phủ liên bang.

Điểm mấu chốt vẫn là yêu cầu của Đảng Dân chủ về việc khôi phục ngân sách cho Chương trình bảo hiểm chăm sóc sức khỏe cho người có thu nhập thấp (Medicaid) và Obamacare theo Đạo luật Chăm sóc sức khoẻ giá phải chăng (ACA) sau khi Tổng thống Trump ký thành luật những khoản cắt giảm sẽ khiến 10,9 triệu người không có bảo hiểm y tế. Đảng Cộng hòa tại Hạ viện muốn duy trì hoạt động của chính phủ ở mức ngân sách hiện tại, nhưng họ dù chiếm đa số vẫn không có đủ 60 phiếu thuận tại Thượng viện để có thể thông qua dự luật này.

Không có cuộc bỏ phiếu nào được lên lịch tại Thượng viện vào ngày 2/10, nghĩa là lần đóng cửa chính phủ đầu tiên kể từ năm 2019 sẽ kéo dài ít nhất thêm một ngày nữa. Thượng viện dự kiến sẽ bỏ phiếu lại vào chiều 3/10, nhưng Đảng Cộng hòa sẽ cần thêm phiếu của ít nhất 5 thượng nghị sĩ Dân chủ để Thượng viện đạt ngưỡng 60 phiếu cần thiết.

Trước đó, 3 thượng nghị sĩ của Đảng Dân chủ là John Fetterman (bang Pennsylvania), Catherine Cortez Masto (bang Nevada) và Angus King (bang Maine) đã bỏ phiếu ủng hộ Đảng Cộng hòa để cấp ngân sách cho chính phủ. Tuy nhiên, hai cuộc bỏ phiếu trước đó với tỉ lệ 55-45 vào ngày 30/9 và ngày 1/10 đã không thể thông qua dự luật gia hạn ngân sách tạm thời đến ngày 21/11.

Thiệt hại kinh tế đáng kể

Việc chính phủ đóng cửa xảy ra khi Quốc hội không thông qua luật cấp ngân sách kịp thời đã khiến các cơ quan liên bang được coi là "không thiết yếu" phải ngừng hoạt động. Hàng trăm nghìn nhân viên liên bang "không thiết yếu" bị buộc phải nghỉ việc không lương, trong khi các dịch vụ cốt lõi như xử lý hồ sơ vay mua nhà, cấp phép và xử lý các hợp đồng chính phủ cho doanh nghiệp và nhà thầu, hoạt động của các cơ quan hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ; kiểm tra an toàn tại một số khu vực bị đình trệ.

Việc chính phủ đóng cửa ảnh hưởng đến hoạt động thu thập và công bố các dữ liệu kinh tế quan trọng (như báo cáo về bán lẻ, nhà ở, lạm phát) từ các cơ quan như Cục Thống kê lao động (BLS), khiến các doanh nghiệp, nhà đầu tư khó đưa ra quyết định chính xác, dẫn đến sự trì hoãn đầu tư.

Ngoài ra, việc tạm dừng chi tiêu liên bang trực tiếp làm giảm tổng cầu của nền kinh tế. Theo các nhà phân tích, mỗi tuần đóng cửa có thể làm giảm một mức nhất định tăng trưởng GDP hằng quý, gây thiệt hại tích lũy nếu kéo dài. 

Các ngân hàng lớn cảnh báo tình trạng đóng cửa kéo dài sẽ làm tổn hại đáng kể đến tăng trưởng kinh tế Mỹ, ảnh hưởng đến cả thị trường tài chính toàn cầu. Mức độ thiệt hại phụ thuộc vào thời gian đóng cửa. Nếu chỉ kéo dài vài ngày, tác động thường nhẹ và có thể được bù đắp sau đó. Tuy nhiên, các cuộc đóng cửa dài, như đợt đóng cửa 35 ngày từ 22/12/2018 đến 25/1/2019, đã gây thiệt hại kinh tế lên tới hàng tỷ USD và cho thấy rõ rủi ro gia tăng đối với sự ổn định kinh tế và chính trị.

Chuyên gia phố Wall: Chính phủ Mỹ đóng cửa có thể khiến Fed giảm lãi suất

Trong vòng 4 tuần tới, các quan chức Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) phải đưa ra quyết định về lãi suất, dựa trên các đánh giá của họ về thị trường lao động và lạm phát.

Trong thời gian chính phủ ngừng hoạt động, Fed buộc phải dựa vào một số dữ liệu từ khu vực tư nhân, vốn chỉ được xem là "bản thay thế" cho các con số chi tiết từ Cục Thống kê lao động (BLS), Cục Phân tích kinh tế (BEA) và Cục Điều tra dân số.

Theo các chuyên gia phố Wall, việc Chính phủ Mỹ đóng cửa đang củng cố khả năng cắt giảm lãi suất của Fed. Đặc biệt, nếu việc đóng cửa kéo dài qua vài ngày, Chủ tịch Jerome Powell và các Thống đốc Fed có thể càng quyết tâm nới lỏng chính sách.

"Việc Chính phủ Mỹ đóng cửa và sự chậm trễ trong công bố dữ liệu liên quan đã đẩy những gì chúng tôi đánh giá là khả năng Fed sẽ cắt giảm lãi suất vào tháng 10 lên một khả năng chắc chắn hơn", Trưởng bộ phận chính sách toàn cầu và chiến lược ngân hàng trung ương tại Evercore ISI Krishna Guha cho biết trong một lưu ý với khách hàng.

Ông nói thêm rằng thiệt hại tiềm tàng từ việc Chính phủ Mỹ ngừng hoạt động, kết hợp với những lo ngại đang diễn ra về thị trường lao động sẽ lớn hơn những lo ngại về lạm phát.

Theo ông, việc nâng cao khả năng Fed sẽ cắt giảm lãi suất vào tháng 10, bất chấp những phát ngôn thận trọng gần đây từ nhiều quan chức Fed, phản ánh khả năng Fed nhận được đủ sự đảm bảo từ thị trường lao động sau khi chính phủ đóng cửa, qua đó tránh việc phải cắt giảm mạnh tay hơn trong những lần sau, điều mà Fed đã nêu trong các dự báo được công bố tháng trước.

Ngân hàng Bank of America (BofA) cũng lưu ý rằng, lịch sử cho thấy việc đóng cửa có thể sẽ kết thúc trước thời điểm Fed họp vào ngày 28-29/10 và các quan chức sẽ có dữ liệu cập nhật trong tay. Tuy nhiên, nếu tình trạng bế tắc tiếp tục cho đến sau thời điểm đó, các nhà kinh tế của ngân hàng thấy hai lý do tại sao các thành viên FOMC sẽ bỏ phiếu cắt giảm.

Theo công cụ theo dõi giá tương lai FedWatch của CME Group, thị trường đã định giá 100% khả năng sẽ có đợt cắt giảm lãi suất vào tháng 10 và 88% khả năng sẽ có đợt cắt giảm tiếp theo vào tháng 12. Cả hai đều cao hơn so với thời điểm trước khi Chính phủ Mỹ đóng cửa.

Du lịch Mỹ ra sao khi chính phủ đóng cửa?

Hiệp hội Du lịch Mỹ cảnh báo nền kinh tế du lịch có thể mất 1 tỷ USD mỗi tuần nếu chính phủ đóng cửa.

Ngành du lịch Mỹ đối diện sức ép lớn hơn khi nhiều doanh nghiệp lữ hành và dịch vụ lưu trú đang chịu thiệt hại vì lượng khách Canada sụt giảm, trong bối cảnh nhiều người tuyên bố sẽ không đến Mỹ khi ông Trump còn đương nhiệm.

Các chuyến bay ở Mỹ vẫn tiếp tục cất cánh, song ngành hàng không sẽ chịu áp lực lớn, dễ phát sinh chậm trễ và hủy chuyến.

Lý do là lực lượng kiểm soát không lưu và nhân viên an ninh sân bay dù được xếp vào nhóm "thiết yếu" nên phải làm việc, nhưng không được trả lương.

Kế hoạch Bộ Giao thông công bố hồi tháng 3 nêu rõ hơn 13.000 kiểm soát viên không lưu sẽ vẫn làm việc không lương trong suốt thời gian đóng cửa.

Một trong những tác động rõ rệt nhất là hệ thống công viên quốc gia Mỹ. Với hơn 400 điểm tham quan, đây là những điểm đến thu hút hàng chục triệu lượt khách mỗi năm, nổi bật là Grand Canyon (Arizona) với 4,9 triệu khách trong năm 2024.

Điều này không chỉ ảnh hưởng tới trải nghiệm du khách mà còn tác động mạnh tới kinh tế địa phương, vốn phụ thuộc vào chi tiêu của khách tham quan tại nhà hàng, khách sạn, trạm xăng.

Hệ thống bảo tàng Smithsonian, bao gồm 21 viện bảo tàng và Vườn thú Quốc gia, thông báo vẫn mở cửa đến ít nhất ngày 6/10 bằng nguồn ngân sách dự trữ.

Đây là tổ hợp bảo tàng lớn nhất thế giới, với nhiều điểm thu hút như Bảo tàng Hàng không và Vũ trụ, Bảo tàng Thiết kế Cooper Hewitt ở New York.

Ngoài ra, tượng Nữ thần Tự do, biểu tượng nước Mỹ, cũng có nguy cơ đóng cửa do thuộc hệ thống công viên quốc gia.

Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, các dịch vụ lãnh sự trong và ngoài nước, bao gồm cấp hộ chiếu, visa và hỗ trợ công dân Mỹ ở nước ngoài, vẫn hoạt động bình thường.

Trong những lần chính phủ đóng cửa trước, Bộ Ngoại giao khẳng định các đại sứ quán và lãnh sự quán Mỹ trên toàn cầu không phụ thuộc chủ yếu vào ngân sách thường niên, do đó những người xin visa hay cần dịch vụ lãnh sự vẫn có thể tiếp tục mà không lo bị gián đoạn.