Công tác khuyến học, khuyến tài góp phần tạo động lực phát triển mới

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, Hội Khuyến học Việt Nam có trọng trách, sứ mệnh đặc biệt cao cả là liên kết các tổ chức, các lực lượng xã hội triển khai các hoạt động khuyến học, khuyến tài, thúc đẩy phong trào học tập suốt đời trong nhân dân.

Mạng lưới tổ chức khuyến học đã được hình thành, lớn mạnh, xuyên suốt từ Trung ương tới cấp cơ sở, bước đầu có mặt trong các cơ quan thuộc lực lượng vũ trang.

Hiện các cấp hội khuyến học có 23 triệu cán bộ, hội viên, đang sinh hoạt trong khoảng 140.000 chi hội và 125.000 ban khuyến học.

Đổi mới tư duy giáo dục theo hướng mở

Theo Phó Thủ tướng, triết lý phát triển đã được cha ông ta đúc rút từ ngàn xưa "Hiền tài là nguyên khí quốc gia, nguyên khí thịnh thì đất nước mạnh, nguyên khí suy thì thế nước yếu".

Ngày nay, với sự phát triển như vũ bão của khoa học và công nghệ, phát triển kinh tế dựa vào tri thức, nguồn lực, tài nguyên quan trọng nhất là con người và động lực phát triển mạnh mẽ nhất là nhân tài.

Chính vì vậy, giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội.

Đảng, Nhà nước đã đổi mới tư duy giáo dục theo hướng mở, xây dựng xã hội học tập nhằm nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, đào tạo nhân tài, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, nhất là trong bối cảnh nước ta hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế thế giới.

Thời gian qua, Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam cùng các cấp Hội đã tích cực triển khai có hiệu quả các chương trình, đề án góp phần quan trọng trong việc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo theo tinh thần Nghị quyết 29/NQ-TW của Trung ương.

Các cấp hội khuyến học góp phần khuyến khích, thúc đẩy phong trào giáo dục thường xuyên, tạo điều kiện cho mọi công dân được tiếp cận bình đẳng, công bằng trong học tập không ngừng nâng cao trình độ học vấn. Đồng thời, hỗ trợ hoạt động dạy học thông qua các mô hình học tập trong hệ thống giáo dục ban đầu, từ mầm non đến giáo dục đại học, tạo điều kiện học tập cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, giúp đỡ giáo viên có hoàn cảnh khó khăn yên tâm bám lớp, bám trường. Bên cạnh đó, các cấp hội đã gắn kết, phối hợp với các cấp, ngành, lực lượng vũ trang, các đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp, trường học chung tay xây dựng xã hội học tập theo tinh thần xã hội hoá. Trong đó, ai cũng phải học suốt đời, có trách nhiệm giúp người khác học suốt đời.

Hội Khuyến học Việt Nam đã tiên phong trong liên kết, phối hợp các tổ chức, lực lượng xã hội, tạo sức mạnh to lớn trong thực hiện nhiệm vụ khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập.

Phó Thủ tướng trân trọng và gửi lời tri ân sắc đến  cán bộ, hội viên các cấp hội khuyến học trên cả nước, trong mọi thời kỳ, luôn giữ lửa đam mê, khát vọng cống hiến góp phần phát triển đất nước bằng tri thức.

Khuyến học, khuyến tài là nhiệm vụ chính trị quan trọng

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ: Đảng, Nhà nước xác định, phát triển nhanh và bền vững đất nước dựa chủ yếu vào việc phát huy tối đa nhân tố con người; lấy con người là trung tâm, mục tiêu và động lực phát triển quan trọng nhất.

Vì vậy, xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; có cơ cấu và phương thức giáo dục hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập, khuyến học, khuyến tài là nhiệm vụ quan trọng của cả hệ thống chính trị.

Từ các mục tiêu của Nghị quyết 29/NQ-TW, cùng với tư duy tiếp tục đổi mới giáo dục, Phó Thủ tướng mong muốn Hội Khuyến học nghiên cứu, đề xuất nhằm hiện thực hoá các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đặt ra trong thời gian tới với giáo dục, đào tạo các cấp, đặc biệt là tạo môi trường pháp lý tốt nhất để mọi người đều có trách nhiệm học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập.

Phó Thủ tướng tin tưởng, với tâm huyết và tinh thần cống hiến, trí tuệ, các cấp hội, hội viên khuyến học cả nước sẽ tiếp tục có những đóng góp quan trọng, đặc biệt trong tham mưu ban hành chủ trương, đường lối, nhiệm vụ, giải pháp đối với công tác khuyến học khuyến tài, phát huy hơn nữa vai trò của các cấp hội khuyến học, nhất là liên quan đến học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập.

Đồng thời, các cấp hội khuyến học tổng kết, đánh giá, lựa chọn mô hình học tập suốt đời hiệu quả để thể chế hoá, tạo điều kiện cho những mô hình này đi vào thực chất cuộc sống.

Nhắc lại lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, "lấy tự học làm cốt", "học không bao giờ cùng", Phó Thủ tướng đề nghị các cấp hội tiếp tục vận động nhân dân tích cực học tập, nâng cao dân trí, nghề nghiệp, chuyên môn nhằm tăng năng lực sản xuất, chất lượng công việc, chất lượng cuộc sống. Gắn việc phát triển phong trào khuyến học, khuyến tài với xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh. Học đi đôi với hành, với phong trào làm kinh tế giỏi, xoá đói, giảm nghèo và xây dựng đời sống văn hoá ở cơ sở.

Hội khuyến học cần tiếp tục thực hiện tốt vai trò trung tâm liên kết, phối hợp với các tổ chức, lực lượng xã hội tham gia khuyến học, khuyến tài. Phát triển Quỹ khuyến học theo hướng đa dạng, hiệu quả cao hỗ trợ học sinh, sinh viên giỏi có hoàn cảnh khó khăn tiếp cận giáo dục chất lượng cao, giáo dục đại học…

Trao đổi về một số vấn đề đang đặt ra đối với lĩnh vực giáo dục, đào tạo cần sự tham gia của các cấp hội, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, đó là các quy định của pháp luật về liên thông giữa các bậc học, loại hình giáo dục, đào tạo (phổ thông, dạy nghề, cao đẳng, đại học, sau đại học), bảo đảm khuyến khích, tạo điều kiện tốt nhất cho nỗ lực phấn đấu học tập của mỗi cá nhân.

Đề cập đến chính sách học phí hiện nay, Phó Thủ tướng "đặt hàng" Hội nghiên cứu, đề xuất giải pháp xử lý hài hoà mối quan hệ giữa định hướng xã hội chủ nghĩa và cơ chế kinh tế thị trường trong phát triển giáo dục.

Trong đó, Nhà nước đóng vai trò chủ đạo trong thực hiện phổ cập giáo dục (trước hết ở bậc mầm non, tiểu học, trung học); đồng thời, thúc đẩy xã hội hoá giáo dục ở những địa bàn có điều kiện thuận lợi; chính sách an sinh xã hội bảo đảm quyền học tập cơ bản đối với đối tượng khó khăn, yếu thế, khuyến khích học sinh, sinh viên nghèo tài năng, học giỏi; bảo đảm đời sống của cán bộ, giáo viên…

Phó Thủ tướng cho rằng, giáo dục đang đổi mới theo tinh thần khuyến khích học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập, tiếp cận về chuyển đổi số, đào tạo trực tuyến, lấy người học làm trung tâm… Do vậy, hội khuyến học cần nghiên cứu, đề xuất giải pháp liên quan đến vấn đề còn ý kiến khác nhau về sách giáo khoa trên cơ sở khoa học, phù hợp xu thế quốc tế.

Phó Thủ tướng đề nghị Hội Khuyến học phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo, các địa phương nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện tiêu chí đánh giá, công nhận các mô hình học tập suốt đời phù hợp với thực tiễn.

Các cấp hội tiếp tục tham gia vào hoạt động đổi mới quản lý giáo dục, xây dựng bộ tiêu chí xếp hạng các cơ sở giáo dục một cách khoa học, độc lập, dựa trên đánh giá từ doanh nghiệp, người dân, người đi học; đồng thời hài hoà với các tiêu chuẩn quốc tế.

Chính phủ luôn quan tâm, chỉ đạo sâu sát công tác khuyến học, khuyến tài

Tại cuộc làm việc, GS.TS. Nguyễn Thị Doan, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam cho biết, thời gian qua, công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập tiếp tục có những bước tiến quan trọng, góp phần vào sự nghiệp giáo dục nước nhà và phát triển toàn diện của đất nước.

Chính phủ luôn dành sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát đối với công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập với nhiều quyết sách hiệu quả.

"Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà thăm và làm việc với Hội Khuyến học Việt Nam hôm nay, ngoài ý nghĩa là sự quan tâm của Chính phủ đối với hoạt động của Hội, còn thể hiện tình cảm, sự quan tâm của Phó Thủ tướng đối với đội ngũ cán bộ hội khuyến học", GS.TS. Nguyễn Thị Doan bày tỏ.

Lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo, đại diện Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp đã trả lời một số đề xuất, kiến nghị của Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam liên quan đến kinh phí hoạt động của các cấp hội; thù lao cho cán bộ chuyên trách hội; kiện toàn bộ máy, tổ chức về xây dựng xã hội học tập…

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn khẳng định mối quan hệ phối hợp khăng khít giữa Bộ và Hội Khuyến học Việt Nam, có trọng tâm, trọng điểm, đúng lúc, như: Đánh giá về đổi mới giáo dục phổ thông; tổng kết thực hiện Nghị quyết 29/NQ-TW; phổ cập giáo dục, vận động đưa trẻ đến trường…

Lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo mong muốn sự phối hợp, hỗ trợ từ Hội Khuyến học Việt Nam nhằm lan tỏa các chính sách; đồng thời ghi nhận ý kiến phản hồi, phản biện, những khó khăn vướng mắc từ xã hội khi triển khai chính sách giáo dục, đào tạo.

Con người là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá

Kết luận buổi làm việc, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ, để phát triển kinh tế tri thức, kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn carbon thấp... con người là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá. Vì vậy, công tác khuyến học, khuyến tài góp phần tạo động lực mới cho đất nước theo kịp với xu thế thời đại.

Đánh giá cao những kết quả đạt được của Hội Khuyến học trong thời gian qua, Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, cấp uỷ, chính quyền có cách tiếp cận mới, chủ động triển khai công tác khuyến học, xây dựng xã hội học tập suốt đời. Với lợi thế số hội viên chiếm 25% dân số cả nước, các cấp hội tích cực nắm bắt tâm tư, mong muốn của người dân đối với triết lý, chiến lược giáo dục trong thời điểm có tính lịch sử với sự phát triển của đất nước.

Phó Thủ tướng giao Bộ Giáo dục và Đào tạo "đặt hàng" Hội Khuyến học đánh giá, tổng kết công tác khuyến học, khuyến tài, phong trào học tập suốt đời, xã hội học tập. Từ đó tạo ra bước phát triển mới về tư duy, cách tiếp cận trong xây dựng xã hội học tập; xác định rõ mục tiêu, vai trò, vị trí, trách nhiệm của các thiết chế, nhà nước, tổ chức giáo dục, cá nhân… để tận dụng cơ hội, ứng phó với thách thức, tác độ của chuyển đổi số, xã hội số.

"Nền giáo dục cần có sự kết nối giữa truyền thống và hiện đại nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực phù hợp với giai đoạn phát triển mới. Các luật về giáo dục, đào tạo cần tiếp tục sửa đổi, bổ sung nhằm thể chế hoá các văn kiện của Đảng. Cùng với sự tham gia của người dân sẽ góp phần khắc phục những quy định còn bất cập, hạn chế, chưa phù hợp như dàn trải nguồn lực dành cho giáo dục, gây lãng phí đầu tư của xã hội; các thiết chế giáo dục toàn dân chưa được quan tâm đúng mức…", Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng giao Bộ Nội vụ nghiên cứu, quán triệt đầy đủ, sâu sắc các văn bản của Đảng để tham mưu đầy đủ, rõ ràng, minh bạch về mô hình tổ chức bộ máy, nhân sự, chế độ chính sách của hội khuyến học ở Trung ương, địa phương.

Đồng ý với đề xuất của Trung ương Hội Khuyến học về việc tổ chức ngày tôn vinh phong trào khuyến học, học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập mang theo tinh thần của phong trào "Bình dân học vụ", Phó Thủ tướng lưu ý, chủ đề của ngày tôn vinh cần phù hợp với yêu cầu phát triển của đất nước, xu thế thời đại trong ứng phó biến đổi khí hậu, dịch bệnh, chuyển hướng mô hình phát triển…; xây dựng tiêu chí tổ chức phát động, đánh giá hiệu quả thực hiện.

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trung ương Hội Khuyến học chọn một số nhiệm vụ, mục tiêu khả thi trong Đề án "Xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2021-2030" để có phương án hỗ trợ kinh phí cho Hội tham gia thực hiện đến năm 2025.

Phó Thủ tướng gợi ý xây dựng đề án học tập suốt đời với chương trình, phương pháp đào tạo phù hợp với nhu cầu của các nhóm đối tượng khác nhau; hình thành thiết chế học tập cộng đồng trong trường học, doanh nghiệp, địa phương với bộ máy tổ chức, cơ chế vận hành, ngân sách…

Minh Khôi