Đề xuất triển khai thí điểm nội dung giáo dục trí tuệ nhân tạo trong giáo dục phổ thông

Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra với tốc độ chưa từng có, trí tuệ nhân tạo (AI) đã và đang trở thành một lĩnh vực công nghệ cốt lõi, tác động sâu sắc đến mọi mặt của đời sống kinh tế, xã hội và định hình tương lai của nhân loại. 

Giáo dục trí tuệ nhân tạo có vai trò cốt yếu giúp học sinh phát triển khả năng tiếp nhận, mở rộng tri thức và sáng tạo trong thế giới số hóa. Trí tuệ nhân tạo là lĩnh vực khoa học công nghệ có tốc độ phát triển rất nhanh, tác động sâu rộng đến mọi hoạt động của con người, có tính đột phá, đã và đang định hình lại cách chúng ta sống, làm việc và tư duy. AI đang dần trở thành công cụ thiết yếu hỗ trợ việc học tập suốt đời và thúc đẩy sự phát triển cá nhân.

Do đó, mục đích triển khai thực hiện nội dung giáo dục trí tuệ nhân tạo (AI) trong giáo dục phổ thông nhằm giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực số, năng lực AI, năng lực tin học, năng lực công nghệ, tư duy sáng tạo và kỹ năng học tập tự chủ cho học sinh.

Trang bị cho học sinh kiến thức nền tảng, kỹ năng vận dụng cơ bản về AI và những phẩm chất cần thiết khi sử dụng AI trong học tập và cuộc sống, sẵn sàng tham gia vào môi trường số, môi trường AI trong cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Việc triển khai thí điểm để làm cơ sở nghiên cứu, đánh giá, đề xuất triển khai phù hợp với từng cấp học phổ thông trong những năm học tiếp theo.

Nội dung giáo dục AI cho học sinh được phát triển dựa trên 4 mạch kiến thức chính

Khung nội dung giáo dục AI cho học sinh được phát triển dựa trên 4 mạch kiến thức chính, tương ứng với 4 miền năng lực, hòa quyện và bổ trợ cho nhau, bao gồm: 

Tư duy lấy con người làm trung tâm: Nhấn mạnh mục đích của AI là phục vụ con người, dạy học sinh cách xác định nhu cầu và đánh giá giải pháp AI.

Đạo đức AI: Trang bị khả năng nhận diện và phân tích các vấn đề đạo đức, pháp lý, hướng tới việc sử dụng AI một cách có trách nhiệm. 

Các kĩ thuật và ứng dụng AI: Cung cấp kiến thức cơ bản về cách AI hoạt động và kỹ năng sử dụng các công cụ AI trong thực tế. 

Thiết kế hệ thống AI: Phát triển năng lực từ mức độ sử dụng đến tự tạo ra các hệ thống AI đơn giản, tập trung vào kỹ năng giải quyết vấn đề.

Khung nội dung được thiết kế tương ứng với 2 giai đoạn giáo dục

Khung nội dung được thiết kế tương ứng với 2 giai đoạn giáo dục: Giai đoạn giáo dục cơ bản (bao gồm cấp tiểu học và cấp trung học cơ sở) và giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (cấp trung học phổ thông), cụ thể như sau:

Ở cấp tiểu học: Học sinh chủ yếu trải nghiệm các ứng dụng AI đơn giản, trực quan để hình thành khái niệm ban đầu và nhận biết vai trò của AI trong cuộc sống. Các em được giáo dục về việc bảo vệ dữ liệu cá nhân và tôn trọng bản quyền. 

Ở cấp trung học cơ sở: Học sinh học cách sử dụng các công cụ AI để tạo ra sản phẩm số, giải quyết các vấn đề học tập. Các em được trang bị kiến thức nền tảng về nguyên lý hoạt động của AI và bắt đầu hình thành ý thức về đạo đức và trách nhiệm công dân trong xã hội số.

Ở cấp trung học phổ thông: Học sinh được khuyến khích khám phá, thiết kế và cải tiến các ứng dụng AI đơn giản thông qua các dự án khoa học. Chương trình tập trung vào việc phát triển tư duy giải quyết vấn đề, khả năng sáng tạo và làm chủ công cụ AI, giúp học sinh vận dụng AI để tạo ra các sản phẩm phục vụ cộng đồng và định hướng nghề nghiệp tương lai.

Bên cạnh nội dung giáo dục cốt lối, học sinh có thể chọn các chuyên đề học tập tự chọn để tăng cường kỹ năng thực hành, tìm hiểu sâu hơn về các lĩnh vực ứng dụng của AI hoặc các kỹ thuật lập trình và phát triển hệ thống AI.

Dự kiến lộ trình thực hiện

Theo kế hoạch, tháng 12/2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ xây dựng tài liệu, tập huấn đội ngũ cốt cán triển khai thực hiện thí điểm.

Từ tháng 12/2025 đến tháng 5/2026: Thí điểm tại một số cơ sở giáo dục.

Tháng 6/2026: Tổng kết, đánh giá kết quả thí điểm, hoàn thiện Khung nội dung AI để đề xuất triển khai rộng rãi trong các năm học tiếp theo.

Song song với giáo dục học sinh, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng triển khai thí điểm ứng dụng AI trong quản lý, hỗ trợ giáo viên soạn bài và đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá.

Minh Hiển