Dịch vụ kế hoạch hóa gia đình gặp nhiều thách thức

Ngày 26/9, Cục Dân số, Bộ Y tế tổ chức Lễ mít tinh hưởng ứng ngày tránh thai thế giới năm 2025, với chủ đề "Không mang thai ở tuổi chưa thành niên vì tương lai, hạnh phúc của chính bạn".

Đây là chiến dịch toàn cầu, nhấn mạnh vai trò của kế hoạch hóa gia đình trong việc bảo vệ sức khỏe, giảm nghèo, cải thiện sức khỏe bà mẹ và trẻ em, nâng cao chất lượng cuộc sống và thúc đẩy phát triển bền vững.

Vai trò quan trọng của kế hoạch hóa gia đình

Tại Lễ mít tinh, từ góc độ cơ quan quản lý, ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số nhấn mạnh tầm quan trọng của trẻ vị thành niên, thanh niên có trách nhiệm quan hệ tình dục an toàn và chủ động thực hiện tránh thai ngoài ý muốn vì lợi ích của chính mình và tương lai đất nước.

Nghị quyết số 21-NQ/TW, Hội nghị lần thứ sáu Ban chấp hành TƯ khóa XII chỉ rõ "Tiếp tục chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển". Theo ông Dũng, điều này không có nghĩa là sẽ không thực hiện kế hoạch hóa gia đình, mà vẫn tiếp tục thực hiện kế hoạch hóa gia đình để mọi phụ nữ có nhu cầu tránh thai đều được tiếp cận thuận tiện với dịch vụ kế hoạch hóa gia đình.

Theo thông tin từ Cục Dân số, số lượng phụ nữ sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại đã tăng gấp đôi trong khoảng thời gian từ năm 1990 đến năm 2021. Tỷ lệ sinh con ở nhóm vị thành niên trong độ tuổi 15 đến 19 tuổi đã giảm khoảng 1/3 kể từ năm 2000.

Tại những quốc gia có thu nhập thấp và trung bình thấp, năm 2024, ước tính có 380 triệu người sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại, tăng gần 100 triệu người so với năm 2012, giúp ngăn ngừa được hơn 143 triệu ca mang thai ngoài ý muốn, 29 triệu ca phá thai không an toàn và 144.000 ca tử vong mẹ.

Vẫn còn nhiều thách thức cần gỡ bỏ

Tuy nhiên, trên toàn cầu vẫn còn nhiều thách thức. Theo báo cáo của tổ chức WHO, trong số 1,1 tỷ người có nhu cầu kế hoạch hóa gia đình thì 164 triệu người có nhu cầu chưa được đáp ứng về biện pháp tránh thai. Tại các nước đang phát triển, bình quân có khoảng gần 1/3 số phụ nữ sinh con ở tuổi vị thành niên.

Ở nước ta, chất lượng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình đã từng bước được cải thiện, tỷ lệ sử dụng biện pháp tránh thai đạt và duy trì ở mức cao so với khu vực và trên thế giới. Tuy nhiên, lãnh đạo Cục Dân số cho rằng, chúng ta đang đối mặt với nhiều thách thức lớn.

Thứ nhất, tuổi kết hôn lần đầu tăng, trong khi tuổi quan hệ tình dục lần đầu giảm. Nhu cầu chưa được đáp ứng về tránh thai tăng cao, đặc biệt tỷ lệ này ở nhóm chưa kết hôn/không chung sống lên tới 40,7 % (số liệu năm 2021).

Thứ hai, tỷ lệ phụ nữ tảo hôn trước 18 tuổi vẫn còn cao, nhất là ở nông thôn, vùng Trung du và miền núi phía Bắc.

Thứ ba, tỷ lệ phụ nữ từ 20-24 tuổi từng sinh con khi chưa đủ 18 tuổi chênh lệch rất lớn giữa các nhóm đối tượng.

Từ thực trạng này, ông Lê Thanh Dũng khẳng định, việc thực hiện các mục tiêu về kế hoạch hóa gia đình vẫn tiếp tục là một nội dung quan trọng của công tác dân số.

Nhân dịp này, Cục Dân số cũng đề nghị các địa phương đẩy mạnh truyền thông, tư vấn và tăng cường cung cấp dịch vụ kế hoạch hóa gia đình có chất lượng, phù hợp với điều kiện học tập, làm việc và sinh hoạt đối với các nhóm vị thành niên, thanh niên, đóng góp vào các mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam...

Hiền Minh