Những điểm mới trong chính sách dân số của Trung Quốc

Hệ thống chính sách khuyến khích sinh con ở Trung Quốc đang ngày càng hoàn thiện. Quốc Vụ viện Trung Quốc đã ban hành "Một số biện pháp đẩy nhanh hoàn thiện hệ thống chính sách khuyến khích sinh sản và thúc đẩy xây dựng xã hội thân thiện với sinh sản". Đây được xem là những giải pháp quan trọng nhằm đạt mục tiêu duy trì mức sinh hợp lý và thúc đẩy phát triển dân số chất lượng cao.

Trước hết là tăng cường hỗ trợ dịch vụ sinh sản; kéo dài thời gian nghỉ kết hôn, nghỉ thai sản, nghỉ chăm sóc con; nâng mức trợ cấp sinh sản, đẩy nhanh quy trình thủ tục trợ cấp sinh sản.

Nhiều địa phương ở Trung Quốc đã bắt tay triển khai những biện pháp cụ thể. Trong đó, đi đầu là tỉnh Sơn Tây, tỉnh này đã sớm đưa ra những quy định như thời gian nghỉ kết hôn 30 ngày, tăng thêm 60 ngày nghỉ thai sản, tăng thời gian nghỉ của nam giới khi vợ sinh con lên 15 ngày…

Theo một thống kê chưa hoàn chỉnh, hiện có ít nhất 25 tỉnh ở Trung Quốc đã áp dụng quy định kéo dài thời gian nghỉ kết hôn. Việc điều chỉnh này xuất phát từ thực tế tình trạng hôn nhân khác tỉnh, khác thành phố ngày càng phổ biến khiến thời gian nghỉ 3 ngày như trước đây là không đủ để chuẩn bị cho việc đi lại, đăng ký và chuẩn bị hôn lễ.

Nhằm ứng phó với xu hướng giảm tỉ lệ sinh, từ tháng 9/2024, TP. Thiên Môn tỉnh Hồ Bắc đã ban hành chính sách khuyến khích sinh sản, như gia đình sinh 2 hoặc 3 con có thể nhận khoản hỗ trợ từ 96.300-165.100 nhân dân tệ, trong đó bao gồm tiền thưởng sinh con, trợ cấp chăm sóc con cái và hỗ trợ mua nhà. Tính đến hết tháng 11/2024, TP. Thiên Môn ghi nhận 6.530 trẻ chào đời, tăng 910 trẻ (tương đương 16%) so với cùng kỳ năm 2023.

Theo thống kê của Ủy ban Y tế và Sức khỏe quốc gia Trung Quốc, có 23 tỉnh đang thực hiện thí điểm chế độ hỗ trợ sinh sản ở các cấp khác nhau. Cùng với đó, nhiều địa phương cũng đẩy nhanh quy trình, thủ tục cấp hỗ trợ thai sản.

Phát triển dịch vụ chăm sóc, giáo dục và y tế cho trẻ em

Cùng với việc phát triển kinh tế-xã hội, xu hướng thu nhỏ quy mô hộ gia đình ở Trung Quốc ngày càng rõ nét. Trong bối cảnh nhiều bậc bố mẹ trẻ đều bận rộn với công việc, nhu cầu về dịch vụ chăm sóc và giáo giục trẻ em chất lượng cao ngày càng tăng, do đó chính sách hỗ trợ chăm sóc trẻ cũng được mở rộng nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các gia đình nuôi dạy con.

Thời gian qua, các bộ, ngành liên quan của Trung Quốc đã ban hành một loạt chính sách hỗ trợ phát triển các cơ sở cung cấp dịch vụ chăm sóc giáo dục trẻ em, mở rộng nguồn lực giáo dục chất lượng cao, phát triển các dịch vụ sau giờ học và tăng cường chính sách hỗ trợ nhà ở cho các gia đình có nhiều con, đặc biệt khuyến khích các địa phương có điều kiện hỗ trợ cho những gia đình thuộc diện này mua nhà. Cùng với đó, hệ thống chăm sóc sức khỏe trẻ em cũng không ngừng hoàn thiện.

Nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tiền tiểu học, Trung Quốc triển khai kế hoạch hành động giáo dục tiền tiểu học trên phạm vi cả nước, ngân sách trung ương cũng cấp riêng cho phát triển giáo dục tiền tiểu học. Năm 2023, cả nước có 236.000 trường mẫu giáo thuộc diện được ngân sách trung ương hỗ trợ, tỉ lệ phổ cập đạt 90,8%.

Chị Điền ở TP. Thiệu Đông, tỉnh Hồ Nam cho biết, con trai 5 tuổi của chị đang học tại một trường mẫu giáo công lập với học phí 4.000 nhân dân tệ/năm. Trường có cơ sở vật chất khang trang, giáo viên tận tình và chế độ dinh dưỡng cho trẻ đầy đủ, phong phú.

Ngoài ra, nhiều địa phương ở Trung Quốc cũng đưa ra các chính sách hỗ trợ nhà ở cho các hộ gia đình sinh 2 con trở lên. Thủ đô Bắc Kinh đã ban hành thông tư quy định đối với hộ gia đình có 2 con trở lên có hộ tịch Bắc Kinh được nâng hạn mức vay khi mua nhà thương mại.

TP. Vũ Hán cũng ban hành văn bản quy định định đối với hộ gia đình có 2 hoặc 3 con có hộ tịch Vũ Hán khi mua căn hộ thương mại ở những khu mới xây dựng có thể nhận được khoản trợ cấp mua nhà tương ứng là 60.000 và 120.000 nhân dân tệ.

Mới đây, TP. Thượng Hải ban hành văn bản về việc triển khai mô hình "vị trí việc làm thân thiện với sinh sản và giáo dục trẻ em". Theo đó, thành phố khuyến khích các đơn vị sử dụng lao động đưa ra các vị trí việc làm có thể linh hoạt về thời gian, phương thức và môi trường làm việc, như làm việc tại nhà, từ xa, dành cho người lao động đang chăm sóc con dưới 12 tuổi.

Tuấn Dũng