Hạ tầng số là nền tảng hiện thực hóa tầm nhìn quốc gia đến năm 2030

Liên quan đến vấn đề trên, Báo Điện tử Chính phủ đã có cuộc phỏng vấn với Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu quốc gia, Bộ Công an về vai trò, định hướng và giải pháp của ngành Công an trong việc xây dựng, bảo vệ và khai thác hiệu quả hạ tầng số quốc gia, bảo đảm an ninh, an toàn và chủ quyền số đến năm 2030.

Hạ tầng số - nền móng cho quốc gia số, kinh tế số và xã hội số

Thiếu tướng đánh giá như thế nào về vai trò của hạ tầng số trong việc hiện thực hóa tầm nhìn quốc gia đến năm 2030, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam hướng tới trở thành quốc gia số, kinh tế số và xã hội số?

Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương: Hạ tầng số là nền tảng trọng yếu để hiện thực hóa tầm nhìn quốc gia đến năm 2030 theo tinh thần Nghị quyết của Bộ Chính trị. Có thể nói, hạ tầng số chính là nền móng để Việt Nam phát triển kinh tế số, xã hội số và chính phủ số. Nếu coi dữ liệu là "tài nguyên mới" thì hạ tầng số chính là hệ thống đường dẫn, kho chứa và công cụ xử lý để khai thác tối đa giá trị của tài nguyên đó, phục vụ phát triển bền vững đất nước.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt, việc đầu tư xây dựng hạ tầng số hiện đại, đồng bộ, an toàn và bền vững sẽ giúp Việt Nam không chỉ bắt kịp xu thế, mà còn khẳng định vị thế quốc gia độc lập, tự chủ trên không gian mạng. Đặc biệt, Trung tâm dữ liệu quốc gia mà Bộ Công an được giao xây dựng, vận hành sẽ là một trụ cột quan trọng, bảo đảm sự liên thông, tích hợp và chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan, tổ chức, góp phần hình thành hệ sinh thái dữ liệu thống nhất, minh bạch.

Hạ tầng số cũng mở ra không gian mới cho đổi mới sáng tạo, thu hút đầu tư, thúc đẩy năng suất lao động và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Song song, nó đặt ra yêu cầu rất cao về bảo mật, an toàn và chủ quyền số. Vì vậy, Bộ Công an cùng các bộ, ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp sẽ phối hợp chặt chẽ để vừa phát triển hạ tầng số, vừa bảo đảm an ninh, an toàn cho mọi hoạt động của người dân, doanh nghiệp và Nhà nước trong kỷ nguyên số.

4 ưu tiên chiến lược trong xây dựng, bảo vệ và khai thác hạ tầng số quốc gia

Theo Thiếu tướng, đâu là những ưu tiên chiến lược và giải pháp trọng tâm để xây dựng, bảo vệ và khai thác hiệu quả hạ tầng số quốc gia, bảo đảm tính bền vững, an toàn và chủ quyền số đến năm 2030?

Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương: Để xây dựng, bảo vệ và khai thác hiệu quả hạ tầng số quốc gia đến năm 2030, tôi đề xuất cần tập trung vào một số ưu tiên chiến lược và giải pháp trọng tâm.

Thứ nhất, phải phát triển đồng bộ, hiện đại hệ thống hạ tầng số, đặc biệt là Trung tâm dữ liệu quốc gia và các nền tảng số dùng chung, nhằm bảo đảm khả năng kết nối, liên thông, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan, tổ chức, qua đó hình thành hệ sinh thái dữ liệu quốc gia thống nhất, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Thứ hai, chú trọng bảo đảm an ninh, an toàn mạng và chủ quyền số. Đây là yêu cầu xuyên suốt trong bối cảnh các nguy cơ, thách thức an ninh phi truyền thống ngày càng phức tạp. Bộ Công an sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp để triển khai các giải pháp bảo mật tiên tiến, nâng cao năng lực giám sát, ứng phó và xử lý sự cố trên không gian mạng.

Thứ ba, phát huy sức mạnh hợp tác công - tư, huy động nguồn lực xã hội, kết hợp giữa năng lực quản lý của Nhà nước với công nghệ và kinh nghiệm của doanh nghiệp trong và ngoài nước. Đây là yếu tố quan trọng để bảo đảm tính bền vững và khả năng thích ứng của hạ tầng số.

Cuối cùng, chú trọng đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, hình thành đội ngũ chuyên gia giỏi về dữ liệu, an toàn thông tin và công nghệ số, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của quá trình chuyển đổi số quốc gia.

Trong chiến lược phát triển hạ tầng số quốc gia đến năm 2030, Bộ Công an sẽ đóng vai trò như thế nào trong việc bảo đảm an ninh, an toàn thông tin, phòng chống tội phạm công nghệ cao, đồng thời tạo niềm tin cho người dân và doanh nghiệp khi tham gia môi trường số, thưa Thiếu tướng?

Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương: Trong chiến lược phát triển hạ tầng số quốc gia đến năm 2030, Bộ Công an giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc bảo đảm an ninh, an toàn thông tin và chủ quyền số của đất nước. Hạ tầng số chỉ có thể phát huy hiệu quả khi được vận hành trong một môi trường an toàn, tin cậy, không bị đe dọa bởi tội phạm công nghệ cao hay các nguy cơ tấn công mạng ngày càng tinh vi, phức tạp.

Bộ Công an sẽ tập trung vào 3 trụ cột chính.

Một là xây dựng và vận hành an toàn Trung tâm dữ liệu quốc gia - một hạ tầng lõi, bảo đảm khả năng kết nối, chia sẻ và khai thác dữ liệu thống nhất trên toàn quốc. Trung tâm này sẽ được quản lý theo chuẩn mực quốc tế về an ninh, an toàn và tính bền vững.

Hai là tăng cường năng lực bảo mật, giám sát, phát hiện và ứng phó kịp thời với các mối đe dọa trên không gian mạng; triển khai đồng bộ các giải pháp phòng ngừa, đấu tranh hiệu quả với tội phạm công nghệ cao, bảo đảm an toàn cho mọi hoạt động của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

Ba là thúc đẩy hợp tác công - tư, phối hợp với các doanh nghiệp công nghệ, tổ chức trong và ngoài nước để ứng dụng các giải pháp tiên tiến, đồng thời nâng cao nhận thức, kỹ năng bảo vệ dữ liệu và thông tin cá nhân cho người dân, qua đó tạo dựng niềm tin xã hội đối với môi trường số.

Có thể khẳng định, Bộ Công an sẽ đồng hành cùng các bộ, ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp để vừa phát triển hạ tầng số quốc gia, vừa bảo đảm an ninh, an toàn, qua đó củng cố niềm tin của người dân và doanh nghiệp, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu quốc gia số đến năm 2030.

Cơ sở dữ liệu quốc gia - trụ cột trong quản lý nhà nước hiện đại, minh bạch

Thưa Thiếu tướng, trong chiến lược phát triển hạ tầng số đến năm 2030, Bộ Công an định hướng thế nào để hoàn thiện, kết nối và khai thác hiệu quả Cơ sở dữ liệu quốc gia, vừa phục vụ quản lý nhà nước, vừa tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp trong môi trường số an toàn, minh bạch?

Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương: Như tôi đã khẳng định phía trên, Cơ sở dữ liệu quốc gia là một trong những trụ cột quan trọng của hạ tầng số quốc gia, đóng vai trò nền tảng trong việc thúc đẩy quản lý nhà nước hiện đại, minh bạch, đồng thời phục vụ trực tiếp người dân và doanh nghiệp. Trong chiến lược đến năm 2030, Bộ Công an xác định định hướng xuyên suốt là hoàn thiện, kết nối và khai thác hiệu quả hệ thống này theo 3 mục tiêu chính.

Đó là tập trung xây dựng và chuẩn hóa các cơ sở dữ liệu quốc gia trọng yếu, trong đó Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư giữ vai trò trung tâm, làm nền tảng để kết nối với các bộ, ngành, địa phương và các cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác. Qua đó, hình thành một hệ sinh thái dữ liệu đồng bộ, liên thông, tránh chồng chéo, trùng lặp, tiết kiệm chi phí xã hội.

Bên cạnh đó, mục tiêu nữa là đẩy mạnh tích hợp, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan nhà nước và với khu vực tư nhân trong khuôn khổ pháp luật cho phép. Việc này không chỉ phục vụ công tác quản lý, điều hành chính sách hiệu quả hơn mà còn tạo thuận lợi tối đa cho người dân và doanh nghiệp khi thực hiện các thủ tục hành chính, dịch vụ công trực tuyến.

Tôi xin nhấn mạnh, Bộ Công an đặc biệt coi trọng yếu tố an ninh, an toàn dữ liệu. Hệ thống sẽ được quản lý, vận hành với các tiêu chuẩn bảo mật tiên tiến, bảo vệ thông tin cá nhân, tạo dựng niềm tin cho xã hội khi tham gia môi trường số.

Như vậy, Cơ sở dữ liệu quốc gia vừa là công cụ quản lý hữu hiệu, vừa là nguồn lực phát triển, góp phần thúc đẩy xây dựng Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số tại Việt Nam.

Hợp tác để cùng xây dựng Trung tâm dữ liệu quốc gia hiện đại, bền vững

Thưa Thiếu tướng, trong tiến trình xây dựng và vận hành Trung tâm dữ liệu quốc gia - hạ tầng cốt lõi cho chiến lược số đến năm 2030, Bộ Công an nhìn nhận thế nào về khả năng hợp tác với các tập đoàn công nghệ hàng đầu trong việc ứng dụng giải pháp quản lý, tối ưu năng lượng và bảo đảm an toàn, an ninh cho hệ thống?

Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương: Trung tâm dữ liệu quốc gia được xác định là hạ tầng cốt lõi trong chiến lược phát triển hạ tầng số đến năm 2030, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc bảo đảm sự kết nối, liên thông và chia sẻ dữ liệu quốc gia. Để xây dựng và vận hành hiệu quả công trình trọng điểm này, bên cạnh sự chủ động, nỗ lực của Nhà nước, việc hợp tác với các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới là hết sức cần thiết.

Có thể nói, sự đồng hành của các tập đoàn công nghệ uy tín sẽ góp phần quan trọng vào việc xây dựng một Trung tâm dữ liệu quốc gia hiện đại, an toàn, bền vững, qua đó phục vụ hiệu quả cho tiến trình chuyển đổi số và hiện thực hóa tầm nhìn quốc gia số đến năm 2030.

Xin trân trọng cảm ơn Thiếu tướng./.

Giang Oanh (thực hiện)