Hành trình ấn tượng của điện ảnh Việt Nam tại Liên hoan Phim quốc tế Tokyo lần thứ 38

Từ Hội thảo “Việt Nam trên màn ảnh: Tiếng nói khu vực – Vươn tầm toàn cầu”, Gala Vietnam Night đến gian hàng quảng bá điện ảnh cùng bối cảnh quay phim tại Việt Nam – lần đầu hiện diện với quy mô lớn tại chợ phim TIFFCOM, Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam (VFDA) đã khẳng định vai trò cầu nối giữa điện ảnh Việt Nam và khu vực, đồng thời mở ra những cơ hội hợp tác sản xuất, phát hành và thu hút các đoàn làm phim quốc tế đến Việt Nam.

Mở ra hướng hợp tác trong tương lai của điện ảnh Việt Nam và châu Á

Trong khuôn khổ TIFF 2025, VFDA phối hợp với Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản tổ chức hội thảo “Việt Nam trên màn ảnh: Tiếng nói khu vực – Vươn tầm toàn cầu” đã thu hút đông đảo các đại biểu Việt Nam và quốc tế, các chuyên gia về điện ảnh nhà sản xuất, đại diện các hãng phim lớn tại Nhật Bản cùng các nhà làm phim Việt Nam tham dự.

Hai phiên thảo luận “Điện ảnh không biên giới: Việt Nam trong bối cảnh Châu Á và toàn cầu” và “Quay phim tại Việt Nam: Tiềm năng và thực tiễn” mang đến nhiều góc nhìn sâu sắc và chỉ ra chìa khóa cho sự phát triển chính là “hợp tác”.

TS Ngô Phương Lan - Chủ tịch VFDA, Giám đốc LHP châu Á Đà Nẵng (DANAFF) nhấn mạnh, hội thảo là diễn đàn trao đổi về cách thức kết nối điện ảnh Việt Nam với các nền điện ảnh châu Á, đặc biệt là Đông Á và Đông Nam Á. Nhờ vị trí địa lý đặc biệt – nằm ở giao điểm giữa 2 khu vực, cùng sự tiếp nhận đa dạng về văn hóa, điện ảnh Việt Nam ngày càng khẳng định vai trò cầu nối, lan tỏa và tạo ảnh hưởng sâu rộng hơn trong cộng đồng điện ảnh châu Á.

Theo Chủ tịch VFDA, dù xuất phát muộn hơn nhiều nước trong khu vực, điện ảnh Việt Nam đang có sự trỗi dậy mạnh mẽ, và hồi phục một cách chắc chắn sau đại dịch COVID - 19. Doanh thu phòng vé của các bộ phim Việt liên tục đạt dấu mốc ấn tượng trong những năm vừa qua, Việt Nam là thị trường điện ảnh đầu tiên, và hiện vẫn là duy nhất, ở châu Á vượt qua mức doanh thu trước đại dịch Covid - 19. Thị phần của phim Việt Nam đã đạt mức 44% vào năm 2024 so với 25% thị phần phim Mỹ.

"VFDA tham dự TIFF lần 38, với quy mô và hoạt động phong phú hơn nhiều so với năm 2019 và năm 2022. Thông qua chuỗi hoạt động xúc tiến điện ảnh tại TIFF, VFDA mong muốn được tiếp tục quảng bá điện ảnh Việt Nam tại các thị trường và liên hoan phim quốc tế trọng điểm", bà Ngô Phương Lan nhấn mạnh.

Hội thảo đã phác thảo bức tranh toàn cảnh về sự phát triển của điện ảnh Việt Nam. Các diễn giả nhấn mạnh những thay đổi tích cực trong môi trường sản xuất phim trong nước và xem "hợp tác" là chìa khóa tất yếu để vươn ra thế giới.

Nhà sản xuất Yulia Evina Bhara (Indonesia), người từng đồng sản xuất Don’t Cry Butterfly của Việt Nam, khẳng định: “Tương lai điện ảnh châu Á nằm ở sự hợp tác. Không chỉ vì tài chính hay quỹ hỗ trợ, mà vì tinh thần sáng tạo và khả năng lan tỏa phim trong khu vực.”

Bà Megumi Kose (Giám đốc điều hành Ủy ban Điện ảnh Fukuoka) thì chia sẻ kinh nghiệm của Fukuoka và mở ra hướng hợp tác trong tương lai giữa Ủy ban Điện ảnh Fukuoka và VFDA nhằm cùng nhau phát triển.

Phát biểu tại hội thảo, bà Seiko Noda (Chủ tịch Liên minh nghị sĩ xúc tiến điện ảnh Nhật Bản, Nghị sĩ hạ viện) bày tỏ kỳ vọng các hoạt động giao lưu điện ảnh giữa hai quốc gia sẽ góp phần thắt chặt tình hữu nghị, tăng cường hiểu biết về lịch sử, văn hóa của hai dân tộc. Đồng thời mở ra cơ hội hợp tác sản xuất những bộ phim có sức lan tỏa toàn cầu.

Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên, người có phim Địa đạo tham dự TIFF năm nay, cho rằng việc tham dự các LHP quốc tế chỉ là bước đầu. Mục tiêu xa hơn là mang phim đến với khán giả quốc tế, và đây là câu chuyện phát triển thương hiệu quốc gia. Ông cho rằng khi Việt Nam có nhiều sự hiện diện hơn về kinh tế, văn hóa ở nước ngoài, lúc đó phim Việt mới thật sự ra quốc tế.

Nhà sản xuất Trần Thị Bích Ngọc nhận định: Số lượng phim được sản xuất ở Đông Nam Á tăng rõ rệt – kết quả của sự hợp tác giữa các quốc gia trong khu vực, với Nhật Bản và châu Âu. Nhận thấy điều đó, chương trình Vườn ươm dự án (Workshop & Project Market) - DANAFF Talents, nằm trong khuôn khổ LHP DANAFF đã ra đời - nơi hỗ trợ các nhà làm phim trẻ châu Á kết nối, hợp tác giữa các quốc gia từ đó thúc đẩy hệ sinh thái điện ảnh khu vực.

Cải thiện tích cực từ môi trường làm phim tại Việt Nam

Cũng trong buổi hội thảo, từ góc nhìn trong nước, các diễn giả chia sẻ về ba thay đổi lớn của môi trường sản xuất phim tại Việt Nam: Thủ tục hành chính được rút gọn nhờ cơ chế “một cửa – một đầu mối” ở nhiều địa phương; Chính quyền tích cực hỗ trợ đoàn phim, miễn phí hoặc giảm chi phí tại các điểm di tích, danh thắng; Hạ tầng số phát triển mạnh, phủ sóng 5G, cung cấp kho dữ liệu văn hóa – du lịch phục vụ sản xuất.

Chia sẻ từ góc độ thực tiễn, nhà sản xuất Lương Công Hiếu cho biết việc sản xuất phim tại Việt Nam đã thuận lợi hơn rất nhiều trong 5 năm qua. Ông Hiếu nhấn mạnh "3 yếu tố tạo nên sự thay đổi rất lớn này" là giấy phép quay phim được chính quyền hỗ trợ trực tiếp; chính sách hỗ trợ tốt, đoàn phim 100 - 200 người khi đến địa phương thường được miễn phí vào các khu du lịch, di tích, khu bảo tồn... và được hướng dẫn chi tiết các quy định để hoàn thành bộ phim tốt nhất; và cuối cùng là được chính quyền hỗ trợ về an ninh trật tự trong quá trình ghi hình, không tốn phí.

Từ góc độ quản lý nhà nước, bà Lý Phương Dung, Phó Chủ tịch VFDA, nguyên Phó cục trưởng Cục Điện ảnh chia sẻ, các chính sách để phát triển điện ảnh đang đi vào thực tế, phù hợp xu hướng phát triển của thế giới. Việc hợp tác sản xuất của các tổ chức điện ảnh Việt Nam với nước ngoài không còn phải cấp giấy giấy phép. Các tổ chức, cá nhân nước ngoài muốn đến Việt Nam quay phim, sử dụng bối cảnh tại Việt Nam có thể chủ động đăng ký trực tiếp nộp hồ sơ trên cổng dịch vụ công trực tuyến thuận tiện.

Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản Phạm Quang Hiệu nhấn mạnh: “Điện ảnh không chỉ là nghệ thuật mà còn là sức mạnh mềm của mỗi quốc gia. Việc gắn kết hoạt động liên hoan phim với các diễn đàn hợp tác như hôm nay góp phần thúc đẩy du lịch, đầu tư và giao lưu văn hóa giữa nhân dân hai nước Việt Nam – Nhật Bản.”

Ấn tượng "Đêm Việt Nam"

Tối cùng ngày, Vietnam Night – đêm giao lưu văn hoá điện ảnh Việt Nam tại Tokyo – diễn ra trong không khí ấm áp và trang trọng. Sự kiện do VFDA phối hợp Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản tổ chức chương trình VietNam Night, sự kiện đặc biệt nằm trong chuỗi hoạt động của VFDA tại Liên hoan phim Quốc tế Tokyo (TIFF) lần thứ 38.

Phía Việt Nam có Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản Phạm Quang Hiệu; ông Hiroyasu Ando - Chủ tịch Liên hoan phim Quốc tế Tokyo. Sự kiện thu hút hơn 350 khách mời quốc tế, lãnh đạo cấp cao, đại diện các cơ quan văn hóa - điện ảnh Việt Nam và Nhật Bản, nhà sản xuất phim, đạo diễn, diễn viên, doanh nhân, nhà đầu tư...

Trong không khí thân tình, VietNam Night trở thành cầu nối giao lưu văn hóa Việt – Nhật, mở rộng môi trường tiếp xúc, hợp tác giữa các nhà sản xuất, đạo diễn và nghệ sĩ hai nước, hướng tới những dự án đồng sản xuất và thu hút bối cảnh quay tại Việt Nam.

Phát biểu tại sự kiện, TS Ngô Phương Lan, Chủ tịch VFDA, nhấn mạnh VietNam Night không chỉ là đêm tôn vinh điện ảnh mà còn thể hiện khát vọng vươn tầm quốc tế của điện ảnh Việt. VFDA đã và đang nỗ lực xây dựng môi trường thuận lợi cho hợp tác điện ảnh thông qua các sáng kiến như Bộ chỉ số PAI và DANAFF; đồng thời gửi lời mời bạn bè quốc tế đến TP.Đà Nẵng dự DANAFF IV.

Ông Phạm Quang Hiệu - Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản cho rằng, VietNam Night trở thành một diễn đàn quý giá để các nhà làm phim và những người hoạt động trong ngành điện ảnh của 2 nước chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi ý tưởng và thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực điện ảnh, phản ánh tầm nhìn và nỗ lực của VFDA trong việc quảng bá điện ảnh Việt Nam ra thế giới.

Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm, hỗ trợ và hợp tác của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và bạn bè Nhật Bản để cùng nhau thúc đẩy quan hệ hợp tác trong lĩnh vực điện ảnh, đóng góp vào sự phát triển chung của nền công nghiệp sáng tạo hai 2 nước.

Bà Obuchi Yuko, Chủ tịch Liên minh Nghị sĩ hữu nghị Nhật Bản - Việt Nam chúc mừng VietNam Night và nhấn mạnh rằng sự phát triển quan hệ chính trị, kinh tế là quan trọng, nhưng bên cạnh đó cũng cần chú trọng sự giao lưu văn hóa giữa nhân dân 2 nước thông qua điện ảnh, giúp 2 dân tộc hiểu và yêu mến nhau hơn. Bà kỳ vọng sự kiện là cơ hội quan trọng để thúc đẩy việc đồng sản xuất phim giữa Việt Nam - Nhật Bản cũng như thu hút các đoàn làm phim quốc tế đến quay tại Việt Nam.

Truyền thông Nhật Bản đánh giá tích cực về điện ảnh Việt Nam, Đài truyền hình TBS Nhật Bản nhìn nhận: "Những năm gần đây, ngành công nghiệp điện ảnh tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, tiêu biểu là việc tổ chức Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng - DANAFF".

TS. Ngô Phương Lan chia sẻ: “Đây là lần đầu tiên Việt Nam hiện diện với một không gian quảng bá độc lập tại một liên hoan phim hạng A, mở ra bước tiến mới trong việc đưa Việt Nam trở thành điểm đến của các nhà sản xuất phim khu vực châu Á và toàn cầu. Sự hỗ trợ tích cực từ Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản góp phần mạnh mẽ xây dựng hình ảnh điện ảnh Việt Nam được giới thiệu một cách chuyên nghiệp, chính thống nhưng vẫn đậm đà bản sắc riêng”.

Gian hàng Việt Nam lần đầu tiên quy mô lớn tại Hội chợ Phim TIFCOM

Trong thời gian từ ngày 29/10 đến 31/10, tại Trung tâm triển lãm Ikebukuro, VFDA phối hợp với Đại sứ quán Việt Nam tại Nhận Bản và các địa phương: Đà Nẵng, Quảng Ninh, Sơn La, Điện Biên, Hải Phòng tổ chức trưng bày quảng bá điện ảnh và bối cảnh quay phim Việt Nam.TIFFCOM 2025 với quy mô 322 gian hàng trưng bày, trong đó có hàng chục gian hàng của các tổ chức điện ảnh uy tín như: Korean Film Council (KOFIC, Hàn Quốc), Tokyo Film Commission (Nhật Bản), Warner Bros Pictures (Mỹ), Thailand Film Office (Thái Lan)... 

Trong những ngày tham gia triển lãm, gian hàng Việt Nam đã thu hút hàng trăm lượt khách quốc tế, trong đó có nhiều các nhà hoạt động điện ảnh, nhà sản xuất phim Nhật Bản và quốc tế đến tham quan, tìm kiếm cơ hội hợp tác. 

Gian hàng Việt Nam cũng giới thiệu bộ chỉ số thu hút đoàn làm phim PAI, cùng những hình ảnh bối cảnh quay đặc sắc của các địa phương như: Bán đảo Sơn Trà, bãi biển Mỹ Khê (Đà Nẵng), Vịnh Hạ Long, Yên Tử (Quảng Ninh), Đảo Cát Bà (Hải Phòng), Mộc Châu, Tà Xùa (Sơn La), Mường Thanh, Pá Khoang (Điện Biên). Không chỉ thu hút giới chuyên môn, gian hàng còn trở thành điểm hẹn tự hào của cộng đồng người Việt tại Nhật Bản. 

Chuỗi hoạt động của VFDA tại Liên hoan phim Quốc tế Tokyo 2025 – từ hội thảo chuyên đề, Vietnam Night, đến gian hàng xúc tiến – đã tạo nên một hành trình quảng bá toàn diện cho điện ảnh Việt Nam. Ba hoạt động mang ba sắc thái khác nhau nhưng cùng một tinh thần chung: điện ảnh là cầu nối văn hoá, là sức mạnh mềm đưa hình ảnh Việt Nam đến gần hơn với thế giới.

Diệp Anh