Hệ lụy từ việc đình chỉ Tuyên bố hòa bình Thái Lan - Campuchia

Phát biểu tại trụ sở Cảnh sát Hoàng gia Thái Lan, Thủ tướng Anutin cho biết ông đã được thông báo về vụ việc tại Quân khu 2 và chỉ đạo Bộ Quốc phòng cũng như Bộ Ngoại giao hành động vì lợi ích quốc gia của Thái Lan, đồng thời tạm ngừng thỏa thuận với Campuchia cho đến khi sự việc được làm rõ. Ngoài ra, người đứng đầu Chính phủ Thái Lan cũng tuyên bố ông hoàn toàn ủng hộ lập trường của quân đội nước này.

Theo người phát ngôn Chính phủ Thái Lan Siripong Angkasakulkiat, nước này coi vụ việc mới nhất là trở ngại cho nỗ lực giảm căng thẳng giữa hai bên và việc trả tự do cho 18 binh sĩ Campuchia sẽ bị đình lại. Trước đó, hai bên dự kiến thực hiện kế hoạch này vào ngày 12/11.

Tối 10/11, Bộ Ngoại giao và Hợp tác Quốc tế Campuchia đã ra Thông cáo bày tỏ "quan ngại sâu sắc" trước thông tin về việc Thái Lan đình chỉ thực thi Tuyên bố chung Kuala Lumpur giữa hai nước.

Chính phủ Campuchia đã bác bỏ hoàn toàn cáo buộc từ Thái Lan cho rằng Campuchia mới rải mìn tại khu vực biên giới. Thông cáo Campuchia nhấn mạnh, phần lớn mìn dọc biên giới hai nước là tồn dư từ các cuộc nội chiến kéo dài suốt thập niên 1970 và 1980. Công tác rà phá vẫn còn nhiều khó khăn do địa hình hiểm trở và việc phân giới cắm mốc chưa hoàn tất.

Bộ Ngoại giao Campuchia tái khẳng định nước này kiên định thực hiện Tuyên bố chung Kuala Lumpur. Đồng thời, với tư cách là quốc gia thành viên Công ước Cấm mìn sát thương cá nhân, Campuchia khẳng định "chưa bao giờ và sẽ không bao giờ sử dụng bất kỳ loại mìn sát thương mới nào".

Campuchia kêu gọi các bên duy trì đối thoại và tiếp tục các cơ chế hợp tác đã được nhất trí nhằm bảo đảm hòa bình bền vững dọc tuyến biên giới chung.

Nội dung Tuyên bố chung về thỏa thuận hòa bình

Ngày 26/10, Thái Lan và Campuchia đã ký tuyên bố chung về thỏa thuận hòa bình, đánh dấu bước đi chính thức hướng tới việc chấm dứt xung đột và khôi phục hòa bình dọc theo biên giới tranh chấp giữa hai nước.

Theo TTXVN, Thỏa thuận được Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul và người đồng cấp Campuchia Samdech Thipadei Hun Manet ký kết bên lề Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 tại Kuala Lumpur. Lễ ký kết có sự chứng kiến của Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim, với tư cách là Chủ tịch ASEAN và Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Tuyên bố chung củng cố thỏa thuận ngừng bắn đã đạt được vào tháng 7/2025 sau các cuộc đàm phán giữa hai nước. Tuyên bố cũng chính thức hóa việc thành lập Nhóm Quan sát viên ASEAN để giám sát việc tuân thủ và ngăn chặn các cuộc đụng độ mới ở khu vực biên giới.

Trước đó, ngày 25/10, Ngoại trưởng Malaysia Mohamad Hasan cho biết việc Thái Lan và Campuchia rút vũ khí hạng nặng khỏi khu vực biên giới, cũng như việc tháo dỡ và phá hủy chất nổ hoặc mìn, là một trong những yếu tố then chốt trong thỏa thuận ngừng bắn giữa hai nước. Theo ông Mohamad, sáng kiến này nhằm duy trì lệnh ngừng bắn đã có hiệu lực từ tháng 7, sau thỏa thuận của cả Thủ tướng Campuchia và Thái Lan vào thời điểm đó nhằm chấm dứt các hành động thù địch.

Ngoại trưởng Mohamad nhấn mạnh ASEAN hy vọng lệnh ngừng bắn sẽ được duy trì và kêu gọi cả hai nước tiếp tục đối thoại và hướng tới một giải pháp hòa bình cho vấn đề phân định biên giới.

Thái Lan và Campuchia từ lâu đã tranh chấp về đường biên giới dài 817 km, với những căng thẳng gần đây bùng phát thành đụng độ quân sự. Ngày 28/7, Thủ tướng Malaysia Anwar đã chủ trì một cuộc họp quan trọng tại thủ đô hành chính Putrajaya của Malaysia giữa Thủ tướng Campuchia Hun Manet và quyền Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai, qua đó xoa dịu thành công căng thẳng dọc biên giới chung của hai nước.

Lệnh ngừng bắn, được nhiều người coi là một thành tựu quan trọng của ASEAN, đã ngăn chặn một cuộc leo thang quân sự rộng lớn hơn và bảo đảm an toàn cho hàng nghìn thường dân.