Hội nghị ALAWMM lần thứ 13: Hướng tới một ASEAN công bằng, an toàn, thịnh vượng

Sau 2 ngày làm việc tích cực, khẩn trương, Hội nghị ALAWMM 13 đã diễn ra thành công và đạt được nhiều kết quả tốt đẹp.

Hoàn tất đàm phán và ký kết Hiệp định Dẫn độ ASEAN

Tại Hội nghị ALAWMM 13, Trưởng đoàn các nước ASEAN đã thông qua Thông cáo chung Hội nghị Bộ trưởng Tư pháp ASEAN lần thứ 13 (Joint Communique) với một số nội dung chính. Theo đó, Hội nghị ghi nhận việc ASEAN hoàn tất triển khai Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và hoan nghênh việc thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và các Kế hoạch Chiến lược.

Hội nghị chào mừng Timor-Leste trở thành Thành viên thứ 11 của ASEAN và tham dự ALAWMM 13 lần đầu tiên với tư cách thành viên chính thức của ASEAN.

Hội nghị đánh giá cao các kết quả đạt được trong hợp tác pháp luật và tư pháp ASEAN, đặc biệt là việc hoàn tất đàm phán và ký kết Hiệp định Dẫn độ ASEAN.

Đồng thời, Hội nghị ghi nhận các bước tiến mới trong hài hòa hóa pháp luật thương mại, phòng chống tội phạm, tương trợ tư pháp và tăng cường đối thoại với các đối tác của ASEAN, trong đó có việc triển khai hiệu quả Chương trình hợp tác ASEAN-Nhật Bản trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp.

Hội nghị cũng hoan nghênh sự phối hợp giữa Ban Thư ký ASEAN với CACJ và ALA trong thúc đẩy pháp quyền, cảm ơn Thái Lan và Singapore đã đề nghị đăng cai ASLOM và ALAWMM các năm tới.

Nhiều cuộc gặp song phương thúc đẩy pháp luật và tư pháp giữa Việt Nam và các nước

Bên lề Hội nghị ALAWMM 13, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đã có một số cuộc gặp song phương. Cụ thể, sáng 14/11, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh có cuộc gặp song phương với Ngài Koeut Rith, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Campuchia trong khuôn khổ Hội nghị ALAWMM 13.

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh đề nghị Bộ Tư pháp Việt Nam và Bộ Tư pháp Campuchia tích cực thúc đẩy việc ký Bản Ghi nhớ hợp tác mới thay thế Bản Ghi nhớ đã ký năm 2008 giữa hai Bộ, do hiện nay tình hình thế giới và khu vực có nhiều thay đổi.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh đề nghị hai Bộ Tư pháp nối lại cơ chế Hội nghị Tư pháp các tỉnh có chung đường biên giới đã bị gián đoạn kể từ năm 2019 đến nay do đại dịch COVID-19 và một số lý do khách quan…

Đáp lại lời của Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh, Ngài Koeut Rith, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Campuchia khẳng định mong muốn tiếp tục đẩy mạnh hợp tác pháp luật và tư pháp giữa Campuchia và Việt Nam thông qua nhiều hình thức khác nhau, đặc biệt là sớm tổ chức Hội nghị Tư pháp các tỉnh có chung đường biên giới vào 2026.

Cũng trong ngày 14/11, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh gặp song phương với Ngài Edwin Tong SC, Bộ trưởng Bộ Pháp luật Singapore. Hai Bên nhất trí tiếp tục duy trì, phát triển cơ chế Ủy ban hỗn hợp Việt Nam - Singapore về hợp tác trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp. Ngài Edwin Tong SC nhắc lại các điều ước quốc tế mà các Bên cần tham gia nhằm tạo môi trường pháp lý an toàn, bình đẳng, thúc đẩy đầu tư quốc tế và sự hợp tác giữa các nhà đầu tư.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Bộ Pháp luật Singapore mong muốn Việt Nam sớm nghiên cứu, cân nhắc việc tham gia Công ước Singapore về hòa giải, đồng thời gửi lời mời Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh sang thăm và làm việc tại Singapore trong thời gian sớm nhất.

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cảm ơn lời mời của Bộ trưởng Bộ Pháp luật Singapore và ghi nhận các đề xuất của Singapore, Việt Nam đang trong quá trình thực hiện tham vấn nội bộ và sẽ sớm có trả lời về việc tham gia Công ước Singapore về hòa giải trong thời gian tới.

Sáng 15/11, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh và Ngài Hiraguchi Hiroshi, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nhật Bản đã có cuộc gặp song phương trước thềm Hội nghị Bộ trưởng Tư pháp ASEAN - Nhật Bản (ALAWMM - Nhật Bản) lần thứ nhất.

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh gửi lời chúc mừng Ngài Hiraguchi Hiroshi đã được bổ nhiệm là Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nhật Bản và mời Ngài Bộ trưởng đến thăm Việt Nam.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh trao đổi một số nội dung chính, bao gồm đề nghị Việt Nam và Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản tiếp tục thực hiện Dự án JICA giai đoạn mới (2027-2030), đây là Dự án mang lại giá trị thiết thực cho Việt Nam từ sự hỗ trợ của phía Nhật Bản.

Cùng với đó là thực hiện hiệu quả Chương trình hợp tác LEAD giữa hai Bộ Tư pháp, dự kiến vào tháng 3/2026, Việt Nam tổ chức Đoàn khảo sát do Thứ trưởng Bộ Tư pháp làm Trưởng Đoàn sang làm việc tại Nhật Bản, Bộ trưởng hy vọng hai Bộ Tư pháp tiếp tục duy trì mô hình hợp tác này trong tương lai.

Bộ trưởng cũng đề nghị Bộ Tư pháp Nhật Bản quan tâm, ủng hộ và trợ giúp Bộ Tư pháp Việt Nam tổ chức thành công Diễn đàn Pháp luật ASEAN trong năm 2026 với chủ đề: "Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong công tác xây dựng và thực thi pháp luật trong kỷ nguyên số".

Ngài Hiraguchi Hiroshi khẳng định Chương trình hợp tác LEAD giữa hai Bộ sẽ tiếp tục được thực hiện một cách bài bản. Về Dự án JICA, Bộ Tư pháp Nhật Bản sẽ trao đổi với Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản và sẽ có trả lời tới phía Việt Nam.

Ngoài ra, Bộ Tư pháp Nhật Bản ghi nhận đề xuất trợ giúp của Việt Nam trong việc tổ chức Diễn đàn Pháp luật ASEAN năm 2026 và sẽ nghiên cứu, tham vấn nội bộ để đưa ra phương án hỗ trợ Việt Nam phù hợp.

Đề xuất mới về "Đối thoại hợp tác ASEAN-Nhật Bản về giảm tình trạng tái phạm tội"

Tại Hội nghị ALAWMM-Nhật Bản, nhằm triển khai Tuyên bố chung Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Tư pháp ASEAN - Nhật Bản và Phiên họp đặc biệt Bộ trưởng Tư pháp ASEAN - G7 tổ chức tại Nhật Bản vào tháng 7/2023, Bộ Tư pháp Nhật Bản đã đưa ra đề xuất mới về "Đối thoại hợp tác ASEAN-Nhật Bản về giảm tình trạng tái phạm tội". Đề xuất này nhận được sự chia sẻ từ các nước thành viên ASEAN.

Về phía Việt Nam, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh đã có phát biểu, trong đó nhấn mạnh Việt Nam trân trọng cảm ơn Nhật Bản vì những hỗ trợ rất thiết thực dành cho ASEAN và đánh giá cao nỗ lực của ASEAN và Nhật Bản trong việc triển khai các hoạt động hợp tác pháp luật và tư pháp giữa hai bên, cũng như giữa ASEAN và G7, bao gồm Chương trình hợp tác ASEAN - Nhật Bản trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp và Diễn đàn Lãnh đạo Tương lai ASEAN - G7.

Những hoạt động này đã tạo cơ hội trao đổi kiến thức, tăng cường hiểu biết lẫn nhau, củng cố quan hệ đối tác và thúc đẩy tìm kiếm giải pháp chung cho các thách thức pháp lý mới. Việt Nam cam kết phối hợp tích cực với các nước ASEAN, Nhật Bản và G7 nhằm tiếp tục triển khai hiệu quả các hoạt động hợp tác này.

Về nguyên tắc, Việt Nam hoan nghênh sáng kiến, đề xuất trên của Bộ Tư pháp Nhật Bản. Nội dung sáng kiến nhằm góp phần quan trọng trong việc bảo đảm an ninh, trật tự quốc gia, đồng thời thúc đẩy bảo vệ quyền con người.

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho biết, Việt Nam hiện đang tiến hành tham vấn nội bộ về nội dung này và sẽ sớm có phản hồi chính thức. Việt Nam sẵn sàng phối hợp với các nước thành viên ASEAN và Nhật Bản để triển khai sáng kiến này một cách hiệu quả sau khi đề xuất nhận được sự đồng thuận của các nước ASEAN.

Hội nghị Bộ trưởng Tư pháp ASEAN lần thứ 13 đã kết thúc tốt đẹp, hoàn thành toàn bộ chương trình nghị sự đề ra. Thành công nổi bật của Hội nghị lần này là các nước ASEAN đã thống nhất và ký được Hiệp định ASEAN về dẫn độ.

Ngoài ra, các sáng kiến mới về chuyển giao người bị kết án, Hội nghị ASEAN về tư pháp hình sự, hài hòa hóa pháp luật thương mại... tiếp tục được thảo luận chuyên sâu.

Tại Hội nghị này, Việt Nam tiếp tục thể hiện vai trò chủ động tích cực trong việc nêu ra sáng kiến tổ chức Diễn đàn Pháp luật ASEAN 2026 cũng như cập nhật Sáng kiến về tăng cường tương trợ tư pháp về dân sự.

Kết quả tích cực từ Hội nghị này sẽ tạo tiền đề quan trọng để triển khai các sáng kiến, hoạt động hợp tác cụ thể cả nội khối và ngoại khối, hoàn thành mục tiêu củng cố pháp quyền, hướng tới một ASEAN công bằng, an toàn và thịnh vượng.

Diệu Anh