Việt Nam đưa ra 3 định hướng ưu tiên cho hợp tác pháp luật và tư pháp ASEAN

Phát biểu tại Phiên toàn thể của Hội nghị Bộ trưởng Tư pháp ASEAN lần thứ 13 (ALAWMM 13) diễn ra ngày 14/11, tại Manila (Philippines), Bộ trưởng Bộ Tư pháp Việt Nam Nguyễn Hải Ninh nhấn mạnh, năm 2025 là một cột mốc quan trọng đối với ASEAN, đánh dấu việc hoàn tất Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và bước vào giai đoạn triển khai lộ trình mới thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045.

Trong bối cảnh thế giới và khu vực có nhiều biến động phức tạp, việc duy trì và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN, xây dựng một Cộng đồng ASEAN "tự cường, năng động, sáng tạo, lấy người dân làm trung tâm" là mục tiêu chung của tất cả các nước thành viên.

Trong tiến trình đó, hợp tác pháp luật và tư pháp đóng vai trò hết sức quan trọng, là nền tảng để thực hiện các mục tiêu của trụ cột Cộng đồng chính trị-an ninh ASEAN, góp phần bảo đảm an ninh, trật tự và phát triển bền vững trong khu vực.

Để hiện thực hóa Tầm nhìn 2045, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đề xuất 3 định hướng ưu tiên cho hợp tác pháp luật và tư pháp trong thời gian tới.

Thứ nhất, tăng cường vai trò của hợp tác pháp luật và tư pháp trong việc củng cố sức mạnh đoàn kết, thống nhất và nâng cao hiệu quả thể chế của ASEAN. Theo đó, cần tiếp tục nghiên cứu, tăng cường sự kết nối giữa các hệ thống pháp luật; đẩy mạnh thực thi hiệu quả các điều ước, văn kiện pháp lý của ASEAN và tăng cường phối hợp trong xử lý các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống, đặc biệt là phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia và tội phạm mạng.

"Vào cuối tháng 10 vừa qua, Việt Nam đã vinh dự đăng cai Lễ mở ký Công ước Hà Nội - Công ước của Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng, góp phần tạo nền tảng pháp lý vững chắc để cộng đồng quốc tế cùng ứng phó với các thách thức an ninh xuyên biên giới", Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho hay.

Các quốc gia thành viên cũng cần tiếp tục đề cao nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tôn trọng các tiến trình ngoại giao và pháp lý, tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), góp phần duy trì hòa bình, ổn định và thúc đẩy hợp tác trong khu vực.

Thứ hai, xây dựng nền tảng pháp lý vững chắc nhằm thúc đẩy liên kết nội khối hỗ trợ phát triển kinh tế-xã hội. Các quốc gia thành viên cần tiếp tục đẩy mạnh hợp tác tương trợ tư pháp, thúc đẩy các cơ chế giải quyết tranh chấp thay thế trong lĩnh vực dân sự và thương mại, nhằm tạo cơ hội thúc đẩy hoạt động giao lưu kinh tế nội khối; đồng thời, tăng cường chia sẻ kiến thức pháp luật, xây dựng hệ thống quản lý tri thức và đào tạo, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ pháp luật và tư pháp.

Thứ ba, đưa pháp luật và tư pháp trở thành "bộ đỡ thể chế" cho đổi mới sáng tạo. Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh đề nghị ASEAN chủ động xây dựng khung pháp lý cho kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động tư pháp và xây dựng pháp luật.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cũng thông tin kế hoạch đăng cai Diễn đàn Pháp luật ASEAN 2026 tại Việt Nam, với chủ đề "Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật trong kỷ nguyên số". Đây là một nội dung được kỳ vọng sẽ tạo xung lực mới cho chuyển đổi số trong hệ thống pháp luật khu vực.

Nhân dịp kỷ niệm 30 năm Việt Nam gia nhập ASEAN (1995–2025), Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh khẳng định Việt Nam sẽ tiếp tục là thành viên tích cực và có trách nhiệm, phối hợp chặt chẽ với các nước thành viên để tăng cường hợp tác pháp luật và tư pháp, triển khai hiệu quả Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045, hướng tới một khu vực hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển thịnh vượng.

Diệu Anh