Toàn quốc hiện có 10 tuyến cao tốc bỏ hoàn toàn thu phí tự động, chỉ thu phí tự động không dừng, đó là Nội Bài - Lào Cai, Pháp Vân - Cầu Giẽ, Cầu Giẽ - Ninh Bình, Bắc Giang - Lạng Sơn, Hạ Long - Vân Đồn, Hà Nội - Hải Phòng, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, Liên Khương - Đà Lạt, Long Thành - Dầu Giây, Trung Lương - Mỹ Thuận.
Theo yêu cầu của Chính phủ, từ 9h sáng 1/8, tất cả các tuyến cao tốc trong cả nước đã bắt đầu thu phí hoàn toàn tự động, xe qua trạm không phải dừng. Để sử dụng được dịch vụ này, phương tiện phải dán thẻ, có đủ tiền trong tài khoản mới được phép đi vào cao tốc.
Ghi nhận của phóng viên Báo Điện tử Chính phủ tại trạm thu phí cao tốc Nội Bài - Lào Cai, cơ bản phương tiện lưu thông bình thường, sáng ngày 1/8 có xảy ra ùn tắc cục bộ do nhiều lái xe chưa nắm được thông tin. Tuy nhiên, các nhân viên tại trạm thu phí đã hướng dẫn lái xe đăng ký dịch vụ, dán thẻ và nạp tiền để có thể tiếp tục lưu thông trên cao tốc.
Tại các làn vào trạm thu phí Km 6 cao tốc Nội Bài - Lào Cai, ngày hôm qua có hàng trăm xe phải dừng lại kiểm tra. Đa số các xe đều mắc các lỗi như: Tài khoản không có tiền hoặc không đủ tiền, chủ xe đã dán thẻ nhưng chưa kích hoạt tài khoản, thậm chí nhiều chủ xe đã nạp tiền qua ngân hàng nhưng tiền chưa về tài khoản giao thông để được kích hoạt.
Một lỗi chiếm tỉ lệ khá lớn được cho là đến từ hệ thống là lỗi "không nhận diện được thẻ".
Bên cạnh đó, tình huống không ít chủ phương tiện gặp phải là xe lưu thông trên các tuyến cao tốc khác bình thường nhưng có trạm barrie lại không mở. Những trường hợp này đều được nhân viên đưa ra làn khẩn cấp để xử lý, nhiều trường hợp buộc phải đừng chờ để nhân viên nhập thủ công biển số, kiểm tra rồi cho phương tiện đi qua.
Nhân viên vận hành trạm thu phí trên cao tốc Nội Bài - Lào Cai cho biết, còn nhiều trường hợp nhân viên phải nhập tay do hệ thống chưa “đọc” được thẻ. Có nhiều nguyên nhân, có thể là do thẻ trên xe dán không đúng quy cách hoặc bị che khuất, có trường hợp do xe chạy tốc độ không hợp lý, khi qua nơi đọc thẻ thì hệ thống chưa nhận dạng được.
Ông Hồ Trọng Vinh, Phó Tổng giám đốc Công ty TNHH Thu phí tự động (VETC), đơn vị dán thẻ VETC thừa nhận: Trong ngày đầu vận hành thu phí không dừng toàn quốc, hệ thống còn gặp nhiều lỗi như: Không đọc được thẻ, hệ thống của nhà cung cấp này không đọc được thẻ của nhà cung cấp khác...
Về tình trạng chủ phương tiện có đủ tiền trong tài khoản nhưng hệ thống vẫn báo lỗi, ông Vinh lý giải, do hệ thống mới được vận hành trong thời gian ngắn, không thể khẳng định 100% không xảy ra lỗi. VETC rất mong người sử dụng dịch vụ thông cảm, phối hợp để xử lý.
Ngoại trừ nguyên nhân thẻ được dán không đúng vị trí, khách hàng có thẻ nhưng không nạp tiền, ông Vinh cũng khuyến cáo tình trạng chủ phương tiện nạp tiền không đúng cú pháp, nhầm biển số xe hoặc tài khoản giao thông. Có trường hợp, chủ xe chuyển tiền vào tài khoản giao thông sau 22h đêm, sáng hôm sau đi cao tốc, tiền chưa về tài khoản nên xe không qua được.
Ông Bùi Trình, Tổng giám đốc Công ty giao thông số VDTC, đơn vị dán thẻ Epass cho biết, những trạm do VDTC vận hành đã tuân thủ tiêu chuẩn về viễn thông, công nghệ thông tin, đảm bảo các chỉ số về độ chính xác nhận diện biển số, đọc thẻ theo yêu cầu.
VDTC có thể theo dõi tất cả các tham số về đầu đọc, camera tại trạm thu phí và có thể điều chỉnh từ xa các tham số này. Thực tế không phải tất cả nguyên nhân lỗi đều do thẻ và đơn vị cung cấp đang nỗ lực xử lý các tình huống phát sinh.
Qua ngày đầu dừng thu phí thủ công trên cao tốc, ông Tô Nam Toàn, Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ, Môi trường và Hợp tác quốc tế (Tổng cục Đường bộ Việt Nam) cho hay, công tác vận hành hệ thống tại các trạm thu phí cơ bản ổn định.
Tuy nhiên, tại một số trạm thu phí đầu vào các tuyến cao tốc vẫn có hiện tượng ùn tắc cục bộ do: Gặp lỗi từ hệ thống hoặc do người dùng chưa nạp tiền; hệ thống thu phí mới đưa vào sử dụng nên vẫn cần phải hiệu chỉnh; nhân viên thu phí chưa vận hành thuần thục nên xử lý tình huống còn chậm...
"Với một số lỗi chủ quan của người dùng như: Không nắm được thông tin, không chủ động dán thẻ hoặc nạp tiền vào tài khoản trước khi vào cao tốc hoặc lỗi khách quan như thẻ dán đã lâu năm nay bong tróc, hỏng, hệ thống không nhận diện được, các cơ quan chức năng chưa xử phạt mà nhắc nhở, yêu cầu viết cam kết không tái phạm", ông Toàn cho biết.
Lý giải về hệ thống thiết bị tại trạm không đọc được thẻ, đại diện Tổng cục Đường bộ cho biết, nguyên nhân là do nhiều chủ phương tiện dán thẻ đã lâu nhưng chưa sử dụng dịch vụ nên thẻ bị giảm chất lượng, thẻ bị dán sai quy cách, đồng thời hệ thống thu phí tại các trạm thu phí của VEC mới đưa vào hoạt động nên vẫn cần thời gian để hiệu chỉnh, hoàn thiện. Nhân viên xử lý tình huống chậm, một phần do các trạm thu phí của VEC mới vận hành nên nhân viên chưa có kinh nghiệm xử lý tình huống phát sinh khi thu phí điện tử không dừng.
Tổng cục Đường bộ tiếp tục khuyến cáo chủ phương tiện nên tìm hiểu thông tin về lộ trình đi và số tiền thu phí cần phải trả để nạp đủ tiền trong tài khoản khi lưu thông qua trạm thu phí.
Trước ngày 1/8, đa số các dự án cao tốc đều đã tiến hành bước đầu thu phí không dừng toàn tuyến. Theo thống kê của Tổng cục Đường bộ Việt Nam, trong tuần đầu tiên, các tuyến cao tốc thực hiện thu phí tự động không dừng hoàn toàn đã phát sinh hơn 83.000 lỗi.
Trong số này có hơn 79.000 đến từ 4 tuyến cao tốc do Tổng Công ty đầu tư và phát triển đường cao tốc VN (VEC) quản lý, hơn 4.000 lỗi thuộc dự án BOT Pháp Vân - Cầu Giẽ.
Đối với 4 tuyến cao tốc do VEC quản lý: Cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây có hơn 37.500 lỗi (tính từ 22h ngày 25/7 đến 15h ngày 1/8), cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi gần 1.800 lỗi (tính từ 18h ngày 31/7 đến 11h30 ngày 1/8), cao tốc Nội Bài - Lào Cai có hơn 6.200 lỗi (tính đến 18h ngày 1/8) và cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình hơn 33.600 lỗi (tính từ ngày 22/7 đến hết ngày 1/8).
Phân tích cho thấy, số lỗi chiếm tỉ lệ cao trong tổng số giao dịch ETC thành công trên các tuyến cao tốc. Đơn cử như tuyến cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây, có hơn 191.000 giao dịch thành công thì có đến hơn 37.500 lỗi, chiếm hơn 19%. Tuyến Nội Bài - Lào Cai có hơn 28.000 giao dịch thành công, có hơn 6.200 lỗi, chiếm hơn 21%.
Cũng theo thống kê cho thấy, các lỗi chiếm tỉ lệ cao trên các tuyến cao tốc như: Tài khoản giao thông không đủ tiền, tài khoản không hợp lệ, chưa kích hoạt thẻ. Trong đó, lỗi tài khoản không đủ tiền chiếm số lượng cao nhất. Theo đánh giá, các lỗi này là nguyên nhân chính gây ùn tắc trước trạm thu phí trên một số tuyến cao tốc.
Để đảm bảo công tác vận hành hệ thống thu phí điện tử không dừng trên cao tốc ổn định, tạo thuận lợi cho chủ phương tiện, Tổng cục Đường bộ Việt Nam yêu cầu các đơn vị vận hành và các nhà cung cấp dịch vụ khẩn trương khắc phục các lỗi chủ quan của hệ thống thu phí.
Các nhà cung cấp dịch vụ phải tăng cường nhân lực có kinh nghiệm cho các trạm thu phí trên đường cao tốc; bổ sung các điểm dịch vụ dán thẻ trên các tuyến đường nối vào cao tốc; tăng cường nhân viên trực đường dây nóng để kịp thời hỗ trợ chủ phương tiện chuyển đổi tài khoản, kích hoạt tài khoản và xử lý các tình huống phát sinh; phối hợp với các cơ quan truyền thông để tăng cường truyền thông về thu phí điện tử không dừng.
Phan Trang