Khi thi đua bắt nguồn từ ngọn lửa nhiệt huyết với nghề

Trong giáo dục mầm non, đổi mới chưa bao giờ là câu chuyện đơn giản. Không phải cứ áp dụng phương pháp mới là sẽ tốt hơn, cũng không phải trường nào cũng có điều kiện để làm giống nhau. Ở bậc học gắn trực tiếp với trẻ nhỏ, mỗi lựa chọn của người đứng đầu đều tác động lâu dài đến chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục.

Ba nữ hiệu trưởng Trần Thị Tương Giao (TPHCM), Phạm Thị Long Quân (Ninh Bình) và Vũ Ngọc Dự (Hà Nội) là đại diện cho ba cách làm khác nhau, nhưng đều cho thấy một điểm chung: sự tiêu biểu không nằm ở khẩu hiệu, mà ở những quyết định cụ thể, được đưa ra từ thực tế nhà trường. 

Cô Trần Thị Tương Giao: Một đời theo nghề mầm non

Hơn 34 năm gắn bó với giáo dục mầm non, nhà giáo Trần Thị Tương Giao, Hiệu trưởng Trường Mầm non Trúc Xanh (phường Rạch Dừa, TPHCM), là người có một hành trình nghề nghiệp đặc biệt: làm việc tại nhiều cơ sở mầm non với điều kiện rất khác nhau.

Vào nghề năm 1991, cô Trần Thị Tương Giao đã công tác tại 5 cơ sở giáo dục mầm non. Có nơi được cải tạo từ nhà ở, diện tích chật hẹp; có nơi cơ sở vật chất còn nhiều hạn chế. Trong những điều kiện ấy, cô không áp đặt một mô hình sẵn có, mà lựa chọn cách làm linh hoạt, phù hợp với từng hoàn cảnh cụ thể. Tại Nhà trẻ Phường 5, không gian được sắp xếp lại để ưu tiên tối đa cho hoạt động học tập, vui chơi và trải nghiệm của trẻ. Ở các trường khác, cô tập trung xây dựng nề nếp chuyên môn, bồi dưỡng đội ngũ, tăng cường phối hợp với phụ huynh.

Khi về Trường Mầm non Trúc Xanh, cô Trần Thị Tương Giao tiếp tục lựa chọn con đường đổi mới nhưng không tách rời thực tiễn. Cơ sở vật chất và trang thiết bị được đầu tư theo lộ trình phù hợp; đội ngũ được bồi dưỡng về công nghệ thông tin; các phương pháp giáo dục tiên tiến được áp dụng linh hoạt. Trẻ được làm quen với tiếng Anh, rèn kỹ năng từ những năm đầu đời, nhưng không chạy theo thành tích hay hình thức.

Theo cô Giao, điều quan trọng nhất là dù ở môi trường nào, trẻ cũng không bị thiệt thòi vì điều kiện khách quan của nhà trường. Chính năng lực điều chỉnh cách làm theo thực tế ấy là điểm tạo nên dấu ấn nghề nghiệp của cô trong suốt hơn ba thập kỷ gắn bó với giáo dục mầm non.

Cô Phạm Thị Long Quân: Đổi mới đến từ sự thận trọng

Ở Trường Mầm non Thống Nhất, cô Phạm Thị Long Quân không chọn cách đổi mới ồ ạt. Khi Montessori, STEAM trở thành những khái niệm được nhắc đến nhiều, cô lại dành thời gian nhìn kỹ hơn vào lớp học của mình: sĩ số đông, giáo viên chưa đồng đều, điều kiện cơ sở vật chất còn khác nhau giữa các lớp.

Trước khi đưa bất kỳ phương pháp nào vào lớp học, cô nhìn thẳng vào thực tế: sĩ số lớp còn đông, cơ sở vật chất chưa đồng đều, năng lực tiếp cận phương pháp mới của giáo viên còn chênh lệch. Nếu triển khai ồ ạt, cái mới rất dễ trở thành áp lực, thay vì mang lại lợi ích cho trẻ. 

“Nếu làm nhanh cho kịp phong trào, người mệt nhất sẽ là giáo viên, và người chịu ảnh hưởng trực tiếp là trẻ”, cô Quân chia sẻ. Vì thế, đổi mới ở Thống Nhất được thực hiện từng bước, chọn lọc nội dung phù hợp, ưu tiên những hoạt động giúp trẻ được trải nghiệm, khám phá và tự tin hơn mỗi ngày.

Phương pháp Montessori và STEAM được nhà trường tiếp cận theo hướng chọn lọc, không dàn trải, không áp đặt, cô Quân cùng đội ngũ giáo viên lựa chọn những nội dung phù hợp với tâm sinh lý trẻ mầm non và điều kiện thực tế. Trẻ được học thông qua trải nghiệm, khám phá, thực hành; được khuyến khích chủ động, mạnh dạn, biết hợp tác và giải quyết những vấn đề nhỏ trong đời sống hằng ngày.

Những thay đổi ấy không tạo ra hiệu ứng rầm rộ, nhưng mang lại chuyển biến rõ rệt. Trẻ đến trường vui vẻ hơn, tự tin hơn; giáo viên không bị quá tải; phụ huynh yên tâm khi thấy sự tiến bộ của con. Với cô Phạm Thị Long Quân, đổi mới giáo dục mầm non không phải là chạy theo cái mới, mà là biết nói "chưa" khi điều kiện chưa chín, để bảo vệ chất lượng giáo dục một cách bền vững.

Cô Vũ Ngọc Dự: Tạo dựng mô hình từ thực tiễn

Khác với hai đồng nghiệp, dấu ấn nghề nghiệp của cô Vũ Ngọc Dự, Hiệu trưởng Trường Mầm non Ánh Sao (phường Nghĩa Đô, Hà Nội), nằm ở khả năng xây dựng và lan tỏa mô hình giáo dục.

Tốt nghiệp Khoa Giáo dục Mầm non, Trường Đại học Sư phạm năm 1997, cô Dự gắn bó với nghề hơn 27 năm. Năm 2010, ở tuổi 35, cô được giao nhiệm vụ làm Hiệu trưởng Trường Mầm non Mai Dịch và thí điểm mô hình trường chất lượng cao. Không có khuôn mẫu sẵn, cô cùng tập thể nhà trường từng bước hoàn thiện từ cơ sở vật chất, phòng chức năng đến phương pháp giảng dạy, mời chuyên gia trong và ngoài nước đào tạo giáo viên theo hướng lấy trẻ làm trung tâm.

Sau ba năm, Trường Mầm non Mai Dịch được công nhận là trường chất lượng cao, trở thành điểm tham quan, học tập của nhiều địa phương. Năm 2020, cô Vũ Ngọc Dự được luân chuyển về Trường Mầm non Ánh Sao – một trường công lập đại trà. Tại đây, cô tiếp tục xây dựng các không gian trải nghiệm cho trẻ, hoàn thiện hệ thống phòng chức năng, đưa STEM vào tất cả các lớp học.

Chỉ trong hai năm 2023–2024, Trường Mầm non Ánh Sao đã đón hơn 3.000 lượt cán bộ quản lý, giáo viên từ các tỉnh, thành đến tham quan, học tập. Việc một trường công lập đại trà trở thành điểm đến học hỏi cho đồng nghiệp cả nước cho thấy những gì cô Vũ Ngọc Dự làm đã vượt ra ngoài phạm vi một ngôi trường, mang giá trị tham khảo cho toàn ngành.

Ba nữ hiệu trưởng, ba con đường khác nhau: người linh hoạt theo điều kiện, người thận trọng trong đổi mới, người tạo dựng mô hình để lan tỏa. Điểm chung ở họ không nằm ở thành tích được kể ra, mà ở lòng nhiệt huyết, vì tương lai của trẻ thơ - tương lai của đất nước.

*Đây là những tấm gương tiêu biểu của ngành giáo dục dự Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI diễn ra từ ngày 26 đến 27/12 tại Hà Nội.

Khi thi đua bắt nguồn từ nhiệt huyết với nghề, đó là động lực mạnh mẽ nhất, biến công việc thành niềm đam mê, thúc đẩy sự sáng tạo, cống hiến không ngừng nghỉ, tạo ra giá trị vượt trội, không chỉ nâng cao chất lượng công việc mà còn truyền cảm hứng, lan tỏa năng lượng tích cực, biến mục tiêu chung thành hiện thực một cách hiệu quả và bền vững, như người thầy tạo ra phương pháp dạy học mới vì muốn học trò vui vẻ, nhớ lâu. 

Thu Trang