Nghề chằm nón ngựa Phú Gia là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Nón ngựa Phú Gia là một sản phẩm thủ công truyền thống, có lịch sử hình thành và phát triển hơn 200 năm. Nghề chằm nón ngựa đã và đang được người dân xã Cát Tường, huyện Phù Cát người dân duy trì, thực hành, lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Làng nghề nón ngựa Phú Gia đã được UBND tỉnh Bình Định công nhận là làng nghề truyền thống, đạt danh hiệu làng nghề tiêu biểu Việt Nam, trở thành địa điểm du lịch nổi tiếng của Bình Định; sản phẩm của làng nghề đã có mặt trong và ngoài nước.

Sản phẩm nón Phú Gia không chỉ là chiếc nón lá thông thường, mà là biểu tượng cho sự mạnh mẽ, uy nghiêm của con nhà võ gắn với lịch sử nghĩa quân Tây Sơn thần tốc.

Theo các nghệ nhân làng nghề này, sở dĩ dân gian gọi nón ngựa trước hết là vì nó dẻo dai, bền bỉ như loài ngựa. Bên cạnh đó, thuở xưa, nón ngựa Phú Gia được sản xuất chỉ dành riêng giới phong lưu, quyền quý sử dụng trong lúc cưỡi ngựa, hay những chiếc nón có bịt bạc, chạm trổ hình rồng, phượng trên đỉnh nón được các quan binh đội trên đầu khi cưỡi ngựa, nhằm thể hiện quyền uy trong thời đại phong kiến.

Tại buổi lễ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Lâm Hải Giang nhấn mạnh, nghề chằm nón ngựa Phú Gia được ghi danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, qua đó khẳng định giá trị bền vững và sức sống mãnh liệt của làng nghề; tôn vinh, biểu dương cộng đồng dân cư và các nghệ nhân trong việc giữ gìn, bảo tồn và phát huy giá trị di sản.

Để nghề chằm nón ngựa Phú Gia trường tồn trong dòng chảy văn hóa dân tộc, ông Lâm Hải Giang đề nghị huyện Phù Cát cần có quy hoạch tổng thể, chi tiết, lưu ý đến các thiết chế truyền thống và không gian sử dụng nón ngựa để gắn giữ gìn bản sắc văn hóa làng nghề truyền thống với phát triển kinh tế và du lịch...

Để bảo vệ và phát huy giá trị di sản nghề chằm nón ngựa Phú Gia, Chủ tịch UBND huyện Phù Cát Nguyễn Văn Hưng cho biết, thời gian tới, huyện quyết tâm triển khai thành công đề án bảo vệ và phát huy giá trị của nghề chằm nón ngựa Phú Gia.

Cụ thể, huyện tiếp tục tạo điều kiện hỗ trợ, khuyến khích các hộ gia đình, cơ sở sản xuất phát triển theo hướng liên kết, tạo sản phẩm hàng hóa đặc trưng. Tôn vinh các nghệ nhân, người nắm giữ di sản có nhiều đóng góp trong việc gìn giữ, thực hành, bảo vệ và phát huy giá trị di sản. Hình thành khu trưng bày, khu trình diễn nghề truyền thống gắn với hoạt động du lịch trải nghiệm; đầu tư xây dựng các cơ sở hạ tầng kỹ thuật phục vụ du lịch. Thành lập tổ hợp tác tổ chức sản xuất và tiêu thụ sản phẩm; xây dựng trang thông tin điện tử làng nghề…

Minh Trang