Nguyên nhân nào dẫn tới tình trạng thiếu giáo viên?

Tại phiên thảo luận về kinh tế-xã hội diễn ra vào hôm nay (27/10), nhiều đại biểu Quốc hội đã đề cập đến vấn đề thiếu giáo viên.

Trao đổi, làm rõ về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, đã có nhiều đại biểu Quốc hội đề cập đến vấn đề thiếu giáo viên và giáo viên bỏ việc. Trong những ngày vừa qua, Bộ GD&ĐT cũng nhận được hơn 200 ý kiến của cử tri gửi tới, trong đó đều bày tỏ sự băn khoăn, lo lắng về việc thiếu giáo viên và hiện tượng giáo viên bỏ việc, chuyển việc.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT khẳng định: "Thiếu giáo viên và giáo viên nghỉ việc, chuyển việc tuy là hai vấn đề này khác nhau, nhưng lại có mối liên hệ mật thiết".

Về vấn đề thiếu giáo viên, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, ngành giáo dục phối hợp với ngành nội vụ tính toán và xác định số lượng giáo viên thiếu cần phải bù đắp, bổ sung từ nay tới năm 2026 lên đến 107.000 người. Con số này có thể còn biến động trước tình hình giáo viên nghỉ việc.

Số liệu trên được tính toán để cần bù đắp số lượng, vừa đảm bảo duy trì hoạt động dạy và học bình thường, quan trọng hơn nữa là để thực hiện các mục tiêu đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục. Một trong ba yếu tố rất quan trọng để nâng cao chất lượng là nhân tố giáo viên, cơ sở vật chất và chương trình, phương pháp. 

Về nguyên nhân của tình trạng thiếu giáo viên, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cho rằng, nhiều năm về trước đã không đủ do số lượng bỏ việc, giảng viên nhiều năm không tuyển, tuyển nhỏ hơn số nghỉ hưu do thừa, thiếu cục bộ, khó điều tiết và thiếu do tăng dân số tự nhiên.

Vào tháng 9/2015, tổng số học sinh cả nước bắt đầu năm học là trên 19 triệu em, và số giáo viên khi đó là 1,156 triệu người. Tháng 9/2022, có 23 triệu học sinh khi bắt đầu năm học, còn lượng giáo viên là 1,227 triệu người.  Có thể thấy, từ năm 2015 đến năm 2022, số giáo viên chỉ nhiều hơn 100.000, trong khi số học sinh đã tăng trên 3 triệu. Bộ trưởng cho rằng, đây là tình trạng thiếu giáo viên do tăng số học sinh do tăng dân số tự nhiên. 

Bên cạnh đó, tình trạng thiếu giáo viên còn do biến động dồn dịch về dân số ở một số vùng, miền về các thành phố lớn hoặc các khu công nghiệp; do dịch bệnh tác động đến các trường mầm non phải đóng cửa, đặc biệt là nhóm trẻ tư thục và thiếu do nhu cầu để thực hiện phổ cập mầm non bậc 5 tuổi thiếu.

Bên cạnh đó, thiếu giáo viên còn do việc tăng số buổi học từ 1 buổi lên 2 buổi/ngày; do chuẩn về mặt tỉ lệ giáo viên/học sinh - tỉ lệ số học sinh trên lớp cần đảm bảo chuẩn 35 giáo viên cho bậc tiểu học và 45 học sinh trên lớp của bậc trung học (chuẩn này đã được xác định từ năm 2010 và đến năm 2019).

Ngoài ra, tình trạng thiếu giáo viên còn do nhiều nguyên nhân, như một thời gian dài không tuyển và không tuyển được; nhiều nơi dồn vài ba năm mới tuyển; thiếu nguồn tuyển, hoặc có nguồn đã được đào tạo, nhưng không dự tuyển vì chọn các nghề khác…

Về giải pháp, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho hay, vừa qua Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chính phủ đã duyệt và giao cho ngành giáo dục 65.000 chỉ tiêu và sẽ tuyển dần trong từ nay đến năm 2026. Riêng năm 2022 được duyệt 27.850 chỉ tiêu. Các sở nội vụ của các tỉnh phối hợp với sở GD&ĐT, cùng các đơn vị đã bắt đầu công việc tuyển dụng giáo viên.

Ngoài chỉ tiêu mới, các tỉnh, thành phố tuy thiếu giáo viên nhưng vẫn đang tồn đọng trên 10.000 chỉ tiêu từ các năm cũ vẫn chưa tuyển được. Do đó, Bộ trưởng đề nghị các địa phương vừa tuyển số mới, vừa tiếp tục tuyển số cũ để đáp ứng được nhu cầu.

Hải Liên