Nhiều quyết sách lớn định hình ngành CNTT triển khai trên toàn quốc

Tại hội thảo "Thương mại hóa 5G đã tác động đến kinh tế Việt Nam ra sao?" do Câu lạc bộ Nhà báo công nghệ thông tin Việt Nam tổ chức, các chuyên gia có chung nhận định, năm 2025 ghi dấu mốc đặc biệt trong tiến trình phát triển của ngành công nghệ thông tin và truyền thông Việt Nam, khi nhiều sự kiện nổi bật, các quyết sách lớn về thể chế, tổ chức bộ máy, an ninh mạng, dữ liệu, công nghệ chiến lược và kinh tế số được ban hành và triển khai đồng bộ trên phạm vi toàn quốc.

Điểm nổi bật là việc Quốc hội thông qua "hàng loạt" đạo luật quan trọng về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, AI, công nghiệp công nghệ số, thương mại điện tử, báo chí và sở hữu trí tuệ. Các đạo luật này đã tạo nên một "nền móng pháp lý số" hiếm có.

Đặc biệt, việc ban hành Luật Trí tuệ nhân tạo và Luật Công nghiệp công nghệ số đã đưa Việt Nam trở thành một trong số ít quốc gia sớm thiết lập khung pháp lý toàn diện cho AI, tài sản số và các ngành công nghệ mũi nhọn.

Luật Trí tuệ nhân tạo có hiệu lực từ ngày 1/3/2026. Đây là lần đầu tiên Việt Nam xây dựng và ban hành một đạo luật riêng về AI. Luật gồm 35 điều, được thiết kế theo hướng "quản lý để phát triển", bảo đảm cân bằng giữa kiểm soát rủi ro và thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phù hợp với thông lệ quốc tế và hỗ trợ Việt Nam chủ động hội nhập với các chuẩn mực công nghệ mới.

Luật Trí tuệ nhân tạo xác định con người là trung tâm, quy định AI phục vụ con người, không thay thế con người và phải có sự giám sát của con người trong các quyết định quan trọng.

Cùng với đó, Luật Công nghiệp công nghệ số cũng được Quốc hội thông qua ngày 14/6/2025 đã điều chỉnh toàn diện các lĩnh vực then chốt như bán dẫn, AI, blockchain - công nghệ chuỗi khối làm nền tảng cho tiền điện tử và tài sản số.

Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân được thông qua ngày 26/6/2025 và có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 cũng đã thiết lập khung pháp lý mới về thu thập, xử lý và bảo vệ thông tin cá nhân của người dân.

Luật An ninh mạng sửa đổi được thông qua ngày 10/12/2025 trên cơ sở hợp nhất Luật An ninh mạng và Luật An toàn thông tin mạng, cũng tạo ra một khung pháp lý thống nhất, giảm chồng chéo và nâng cao hiệu quả thực thi.

Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân và Luật An ninh mạng sửa đổi đã khẳng định rõ ràng, phát triển kinh tế số không thể tách rời bảo vệ dữ liệu, quyền riêng tư và chủ quyền số – những yếu tố nền tảng của niềm tin số.

Nghị quyết 57: "Trục xoay" của tư duy phát triển quốc gia số

Một dấu mốc quan trọng trong năm 2025 đó là Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, toàn bộ hệ thống chính trị cùng vào cuộc triển khai chương trình hành động với các nhiệm vụ cụ thể. Nghị quyết 57-NQ/TW đã trở thành "trục xoay" của tư duy phát triển quốc gia số.

Đáng chú ý, ngày 12/6/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1131/QĐ-TTg về danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược, gồm 11 nhóm công nghệ với 35 nhóm sản phẩm, tập trung vào các lĩnh vực then chốt như AI, bán dẫn, blockchain, robot, 5G/6G, hàng không,vũ trụ, an ninh mạng…

Ngay sau đó, Bộ Khoa học và Công nghệ đã xác định 6 sản phẩm trọng điểm triển khai trong năm 2025, bao gồm mô hình ngôn ngữ lớn và trợ lý ảo tiếng Việt, AI camera xử lý tại biên, robot tự hành, thiết bị mạng 5G, hạ tầng blockchain và UAV. Điều này cho thấy Việt Nam đã chuyển từ "ứng dụng công nghệ" sang "lựa chọn công nghệ để làm chủ" và đây là bước chuyển từ tư duy theo kịp sang tư duy dẫn dắt trong một số lĩnh vực then chốt.

Ở bình diện quốc tế, việc Việt Nam tổ chức thành công Lễ mở ký Công ước Hà Nội về chống tội phạm mạng đã khẳng định vai trò chủ động, trách nhiệm của Việt Nam trong quản trị không gian mạng toàn cầu. Không gian số không còn là câu chuyện nội bộ, mà là một mặt trận hợp tác quốc tế mới.

Đặc biệt, năm 2025 cũng đánh dấu bước khởi động của kinh tế tầm thấp tại Việt Nam, với công nghệ UAV được xếp vào nhóm công nghệ chiến lược. Điều này cho thấy Việt Nam đang mở ra một mặt trận phát triển hoàn toàn mới - nơi công nghệ cao gắn với logistics, giao thông, quốc phòng và dịch vụ tương lai.

Hiền Minh