Phát huy vai trò của ĐHQGHN trong phát triển khoa học lý luận

Chiều 03/11, tại Hòa Lạc, GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cùng đoàn công tác đã có cuộc làm việc với ĐHQGHN.

Trọng tâm của cuộc làm việc là xác lập cơ chế làm việc thường niên giữa ĐHQGHN với Hội đồng Lý luận Trung ương; đánh giá thực lực của ĐHQGHN về nghiên cứu khoa học lý luận chính trị; việc huy động các nguồn lực, sự tham gia của các nhà khoa học đối với công tác nghiên cứu khoa học lý luận chính trị; những công trình nghiên cứu khoa học về lý luận chính trị, báo cáo kiến nghị, dự báo tình hình, tham mưu tư vấn chính sách lớn cho Đảng và Nhà nước; cơ chế làm việc, nghiên cứu của đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học lý luận chính trị; đề xuất cơ chế phối hợp giữa ĐHQGHN với Hội đồng Lý luận Trung ương trong công tác nghiên cứu khoa học lý luận chính trị.

Khẳng định uy tín cao ở trong nước và quốc tế

ĐHQGHN hiện đã cơ bản hoàn thiện mô hình đại học đa ngành, đa lĩnh vực, là tổ hợp bao gồm 9 trường đại học thành viên, 2 trường và 2 khoa trực thuộc, 6 viện nghiên cứu và các trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học, các đơn vị phục vụ và chuyển giao tri thức hoạt động theo Nghị định và Quy chế do Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ ban hành. Tổng số viên chức và người lao động là 4.667, bao gồm 2.634 cán bộ khoa học cơ hữu.

Trong số 2.251 giảng viên cơ hữu của ĐHQGHN có 62 giáo sư và 414 phó giáo sư, chiếm tỉ lệ 20%; tỉ lệ cán bộ khoa học có trình độ tiến sĩ, tiến sĩ khoa học trên tổng số giảng viên cơ hữu là 66%. Công bố quốc tế đã trở thành văn hóa học thuật của ĐHQGHN, với số bài báo quốc tế trong hệ thống ISI/SCOPUS không ngừng gia tăng theo các năm, từ 400 bài năm 2012 lên khoảng 1.600 bài năm 2022.

ĐHQGHN có truyền thống gần 50 năm liên tục tham gia đào tạo, nghiên cứu lý luận chính trị, tự khẳng định mình là một trong những trung tâm lớn và có uy tín cao trong và ngoài nước. Tại trường Đại học Tổng hợp Hà Nội trước kia và ĐHQGHN ngày nay, có các đơn vị đào tạo về Triết học, Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam và Chính trị học, Tư tưởng Hồ Chí Minh, Kinh tế học, Luật, Xã hội học… Đây là những cơ sở đào tạo và nghiên cứu trực tiếp liên quan tới lĩnh vực lý luận chính trị và đào tạo lý luận của Đảng.

Từ năm 1986, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, nay là trường ĐH KHXH&NV, thành viên của ĐHQGHN, được giao nhiệm vụ đào tạo và tập huấn, cập nhật kiến thức cho đội ngũ giảng viên lý luận chính trị trên phạm vi toàn quốc. Bên cạnh đó, tại ĐHQGHN còn có những cơ sở đào tạo và nghiên cứu liên quan mật thiết đến lĩnh vực lý luận chính trị như: Việt Nam học, Lịch sử, Xã hội học, Quốc tế học, Tâm lý học, Khoa học quản lý, Văn học, Ngôn ngữ học, Kinh tế chính trị, Luật học… Đây cũng là những thế mạnh của ĐHQGHN, đã được kiểm chứng và khẳng định uy tín cao ở trong nước và quốc tế với nhiều thành tựu, đóng góp nổi bật.

Việc tăng cường vai trò của các cơ sở giáo dục đại học trong công tác nghiên cứu lý luận chính trị, nâng tầm tư duy lý luận của Đảng, đẩy mạnh tổng kết thực tiễn, cung cấp kịp thời cơ sở khoa học cho việc hoạch định đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước là cần thiết. ĐHQGHN tự hào là một trong những địa chỉ tiên phong ở Việt Nam có những đóng góp mang tầm lý luận tư duy, khoa học chính trị, góp phần tạo dựng nền tảng khoa học lý luận của Đảng một cách vững chắc để Đảng chỉ đạo, dẫn dắt đất nước trên chặng đường phát triển mới, như Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ VIII đã chỉ ra.

Tại cuộc làm việc, Giám đốc ĐHQGHN Lê Quân hy vọng trong thời gian tới, ĐHQGHN và Hội đồng Lý luận Trung ương sẽ có những kết hợp mạnh mẽ hơn nữa trong nghiên cứu lý luận chính trị, góp phần tham mưu, tư vấn những định hướng lớn trong các vấn đề chính trị, kinh tế, văn hóa, môi trường, thể chế cho Đảng và Nhà nước. ĐHQGHN rất mong muốn nhận được các ý kiến trao đổi, đóng góp và đề xuất các nhiệm vụ hợp tác nghiên cứu, đào tạo về lý luận chính trị và lý luận của Đảng được triển khai trong thời gian tới.

Đánh giá đúng thực lực của ĐHQGHN về nghiên cứu khoa học lý luận chính trị

Phát biểu tại cuộc làm việc, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng đã ghi nhận những thành tựu mà ĐHQGHN đóng góp cho nền giáo dục nước nhà trong suốt thời gian qua. ĐHQGHN với bề dày lịch sử, đội ngũ đông đảo các nhà khoa học hàng đầu, có trình độ cao và hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật ngày càng hiện đại cùng cơ chế chính sách mới cần chủ động, tích cực hơn, tham gia hiệu quả hơn nữa vào phát triển khoa học lý luận, trong đó có khoa học lý luận chính trị.

Việc phát huy vai trò của ĐHQGHN góp phần thực hiện ý kiến chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương 8 khóa XIII vừa qua: "Tiếp tục xây dựng đội ngũ trí thức nước nhà, bồi đắp nguyên khí quốc gia vững mạnh hơn nữa, đáp ứng yêu cầu chủ động, tích cực tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và chấn hưng văn hóa, xây dựng con người Việt Nam thời đại mới".

Để có thêm căn cứ phát huy vai trò quan trọng của ĐHQGHN trong thực hiện nhiệm vụ này, góp phần gia tăng đóng góp vào hoạt động phát triển lý luận và tư vấn chính sách cho Đảng và Nhà nước, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng đề nghị ĐHQGHN phát huy tâm huyết, trí tuệ, tập trung thảo luận sâu những vấn đề quan trọng.

Một là, đánh giá đúng thực lực của ĐHQGHN về nghiên cứu khoa học lý luận chính trị.

Hai là, làm rõ những vấn đề đặt ra về huy động các nguồn lực, sự tham gia của đội ngũ giảng viên, chuyên gia, các nhà khoa học đối với công tác nghiên cứu khoa học lý luận chính trị.

Ba là, đánh giá kết quả và tác động của những công trình nghiên cứu khoa học về lý luận chính trị, báo cáo kiến nghị, dự báo tình hình, tham mưu tư vấn chính sách lớn cho Đảng và Nhà nước mà ĐHQGHN đã đảm nhận thực hiện.

Bốn là, kiến nghị với Đảng và Nhà nước về cơ chế làm việc, nghiên cứu của đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học lý luận chính trị.

Năm là, đề xuất cơ chế phối hợp với Hội đồng Lý luận Trung ương và các cơ quan định hướng, giảng dạy, bồi dưỡng, nghiên cứu khoa học lý luận, lý luận chính trị trọng yếu quốc gia trong công tác lý luận, lý luận chính trị của Đảng.

Trong khuôn khổ cuộc làm việc, các nhà giáo, nhà khoa học tập trung trí tuệ, nâng cao tinh thần trách nhiệm, khách quan, khoa học để thảo luận những vấn đề trên, đặc biệt hướng vào làm rõ các những vướng mắc cần giải quyết để tiếp tục hoàn thiện môi trường và điều kiện thuận lợi cho phát huy vai trò của ĐHQGHN trong phát triển khoa học lý luận nói chung, khoa học lý luận chính trị nói riêng, nâng tầm sự đóng góp vào hoàn thiện đường lối, chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước phục vụ sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn phát triển mới.

Trong thời gian tới, ĐHQGHN cần tăng cường kết nối, hình thành một số nhóm nghiên cứu mạnh về lý luận chính trị trong đơn vị để ươm tạo trở thành những nhóm nghiên cứu lý luận hàng đầu của Việt Nam. Đặc biệt, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng gợi mở ĐHQGHN cần tập trung nghiên cứu tư vấn, phản biện các chính sách liên quan chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh, năng lượng mới thích ứng với biến đổi khí hậu; vấn đề dân tộc, tôn giáo trong bối cảnh hiện nay. 

Đồng thời, ĐHQGHN cần xem việc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm sai trái thù địch là nhiệm vụ thường xuyên của đơn vị.

Phương Liên