Quốc hội thông qua Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND (sửa đổi)

Sáng 10/12, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân (sửa đổi). 

Có 446/447 đại biểu có mặt tán thành, chiếm 94,29% tổng số đại biểu Quốc hội, chính thức thông qua dự luật quan trọng này.

Tiếp thu nhiều ý kiến để hoàn thiện dự thảo

Trước khi biểu quyết, Quốc hội nghe Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Dương Thanh Bình trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật.

Ở nội dung về thẩm quyền và hoạt động giám sát của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), có ý kiến đề nghị không quy định việc tổ chức Đoàn giám sát cho các chuyên đề mà giao nhiệm vụ này cho Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội. 

Tuy nhiên, thực tiễn thi hành Luật hiện hành cho thấy việc thành lập các Đoàn giám sát do Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội tổ chức đã mang lại nhiều kết quả tích cực, đặc biệt với những chuyên đề lớn, phạm vi rộng và liên quan tới nhiều lĩnh vực.

Vì vậy, dự thảo Luật tiếp tục kế thừa quy định hiện hành, đồng thời bổ sung cơ chế giao nhiệm vụ linh hoạt cho Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội tổ chức giám sát một số chuyên đề.

Làm rõ thẩm quyền giám sát của Đoàn Đại biểu Quốc hội

Một số ý kiến đề nghị quy định rõ hơn thuật ngữ "các cơ quan khác ở địa phương" nhằm bảo đảm thống nhất trong thực hiện. Theo báo cáo giải trình, khái niệm này được quy định khái quát để phù hợp tính bao quát và thống nhất với Luật Tổ chức chính quyền địa phương. 

Các cơ quan này có thể bao gồm: Cơ quan chuyên môn thuộc UBND, đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND, hoặc cơ quan trung ương tổ chức theo ngành dọc tại địa phương như công an, thuế…

Để bảo đảm khả thi khi áp dụng, dự thảo Luật bổ sung quy định giao UBTVQH hướng dẫn chi tiết về "cơ quan khác ở địa phương" tại các điều liên quan.

Ngoài ra, để tránh chồng chéo trong việc giám sát giải quyết kiến nghị cử tri, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng Đoàn ĐBQH chỉ tham gia giám sát theo phân công của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đối với các kiến nghị thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan trung ương.

Liên quan thẩm quyền giám sát của Tổ đại biểu HĐND, dự thảo Luật tiếp thu ý kiến của đa số đại biểu, quy định: Tổ đại biểu HĐND thực hiện giám sát khi được HĐND hoặc Thường trực HĐND giao, sau đó báo cáo kết quả để xem xét, quyết định. Đây không phải là thẩm quyền giám sát độc lập, do đó bảo đảm thống nhất với Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Thực tiễn hiện nay cho thấy quy mô địa bàn cấp tỉnh và xã đã mở rộng, yêu cầu công tác giám sát tại chỗ phải linh hoạt hơn. Vì vậy, việc quy định thẩm quyền này cho Tổ đại biểu HĐND là cần thiết, phù hợp thực tế và không đòi hỏi sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Nhiều ý kiến đề nghị cân nhắc thời điểm có hiệu lực của Luật để bảo đảm phù hợp Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Tiếp thu ý kiến này, dự thảo Luật được chỉnh lý, thống nhất chọn thời điểm 1/3/2026, bảo đảm: Phù hợp quy định pháp luật hiện hành; Kịp thời áp dụng cho đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI; Thuận lợi cho việc triển khai trong thực tế.

Nhật Nam