Thúc đẩy hợp tác quốc tế trong phát triển điện gió ngoài khơi tại Việt Nam

 Xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển điện gió ngoài khơi

Hội thảo nằm trong chương trình hợp tác đối tác năng lượng giữa hai Chính phủ Việt Nam và Đan Mạch, được bắt đầu từ năm 2013 và đã đạt nhiều kết quả tích cực.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển cho biết, Nghị quyết số 55-NQ/TW, ngày 11/02/2020 của Bộ Chính trị về "Định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045" đã đề ra nhiệm vụ xây dựng các chính sách hỗ trợ và cơ chế đột phá cho phát triển điện gió ngoài khơi gắn với triển khai thực hiện Chiến lược biển Việt Nam.

Việt Nam là quốc gia có nhiều tiềm năng và cơ hội để phát triển năng lượng gió, hơn 39% lãnh thổ của Việt Nam có tốc độ gió lớn hơn 6 m/s tại độ cao 65 m.

Đặc biệt, khoảng 8% diện tích lãnh thổ, tương đương 112 GW được đánh giá là có tiềm năng năng lượng gió tốt, bên cạnh đó cùng với năng lực và kinh nghiệm xây dựng các công trình ngoài khơi, các công trình biển và hệ thống logistics phụ trợ của ngành dầu khí hiện nay, Việt Nam có thể phát huy tốt nội lực để phát triển ngành công nghiệp điện gió ngoài khơi gắn với chuỗi giá trị công nghiệp hỗ trợ và dịch vụ logistic trong những năm tới.

Đến cuối năm 2021, tổng công suất đăng ký đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam khoảng 154 GW. Dự thảo Quy hoạch điện VIII đặt ra mục tiêu sẽ phát triển khoảng 16.121 MW điện gió trên bờ và gần bờ và khoảng 7.000 MW điện gió ngoài khơi vào năm 2030; đến năm 2045 công suất đặt điện gió ngoài khơi dự kiến đạt khoảng 64.500 MW.

Theo ông Nguyễn Đức Hiển, phát triển điện gió ngoài khơi tại Việt Nam có những cơ hội lớn nhưng đang đối diện những bài toán lớn như: Tính chất phức tạp về kỹ thuật và công nghệ; nguồn vốn lớn và dài hạn; việc thể chế hóa và cụ thể hóa yêu cầu xây dựng các cơ chế, chính sách hỗ trợ và đột phá cho phát triển điện gió ngoài khơi nêu tại Nghị quyết 55 được các cấp có thẩm quyền triển khai còn chậm, kết quả còn hạn chế.

Nhiều vấn đề lớn đặt ra cần phải làm rõ như về quy hoạch, cơ chế, chính sách đầu tư xây dựng, quy định cho thuê, cấp phép, quy chuẩn, tiêu chuẩn, quy định vận hành, cơ chế giá điện và hợp đồng mua bán điện và các quy định về vận hành hệ thống điện, hệ thống cảng biển, phát triển chuỗi cung ứng…

Từ thực tế phát triển điện gió ngoài khơi là lĩnh vực mới ở Việt Nam, đại diện Ban Kinh tế Trung ương cho rằng, việc trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm của các quốc gia đã có kinh nghiệm phát triển điện gió ngoài khơi như Đan Mạch rất có giá trị đối với Việt Nam.

"Việc tổ chức Hội thảo có ý nghĩa rất quan trọng trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy nhanh tiến trình chuyển dịch năng lượng theo yêu cầu của Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị", Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương khẳng định.

Thúc đẩy hợp tác quốc tế trong phát triển điện gió ngoài khơi tại Việt Nam

Đại sứ Đan Mạch Nicolai Prytz đánh giá: "Điện gió ngoài khơi là cơ hội kép tuyệt vời cho Việt Nam: Một cơ hội để cung cấp một nguồn năng lượng xanh và có chi phí hiệu quả cho sự phát triển kinh tế mạnh mẽ của đất nước, đồng thời hỗ trợ Việt Nam đạt được cam kết tại Hội nghị COP26 với mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050".

Theo Đại sứ, là một trong những quốc gia ủng hộ mạnh mẽ và lâu dài việc Việt Nam chuyển đổi sang ngành năng lượng xanh và bền vững, Đan Mạch mong đợi Chính phủ Việt Nam sớm ban hành khung pháp lý rõ ràng và nhất quán, điều cần thiết cho sự phát triển của ngành công nghiệp điện gió ngoài khơi. 

Đan Mạch là quốc gia tiên phong và dẫn đầu thế giới về năng lượng gió ngoài khơi kể từ năm 1991 khi quốc gia này vận hành trang trại năng lượng gió ngoài khơi đầu tiên trên thế giới.

Ngày nay, Đan Mạch cũng đang đi đầu trong việc cắt giảm chi phí sản xuất để biến điện gió ngoài khơi thành một trong những loại năng lượng tái tạo cạnh tranh nhất. Điều này đã được chứng minh ở nhiều thị trường như Bắc Âu và Đài Loan (Trung Quốc), khi giá điện do năng lượng gió ngoài khơi tạo ra rẻ hơn so với nhiên liệu hóa thạch. Đây là động lực to lớn, tạo đà cho sự phát triển và mở rộng ngành công nghiệp điện gió của Việt Nam.

Một trong những khuyến nghị chính trong Báo cáo "Lộ trình phát triển điện gió ngoài khơi tại Việt Nam" của Cục Năng lượng Đan Mạch và Ngân hàng Thế giới là Chính phủ Việt Nam nên cho phép triển khai một vài dự án thí điểm trên quy mô lớn theo giai đoạn để kích hoạt ngành công nghiệp này.

Hiện tại là thời điểm chín muồi để có các hành động mạnh mẽ nếu muốn đạt được mục tiêu phát triển 7 GW điện gió ngoài khơi vào năm 2030 như đề ra trong dự thảo Quy hoạch điện VIII.

Ông Henrik Scheinemann, Đồng Giám đốc Điều hành của Tập đoàn Copenhagen Offshore Partners (CIP) chia sẻ: "Điều quan trọng là Việt Nam cần học hỏi kinh nghiệm từ các thị trường đã phát triển và có các thành tích tốt để chọn cho mình một mô hình điện gió ngoài khơi phù hợp với nhu cầu và kỹ năng của đất nước". Đồng thời cam kết Tập đoàn CIP sẽ hỗ trợ Việt Nam trên hành trình lâu dài này.

Hội thảo cũng đã nhận được rất nhiều sự quan tâm và thảo luận tích cực từ các nhà hoạch định chính sách Việt Nam, các nhà quản lý, chuyên gia trong và ngoài nước cùng giới học thuật và truyền thông.

Ông Mark Hutchinson, Chủ tịch Nhóm công tác khu vực Đông Nam Á, Hội đồng Năng lượng gió toàn cầu (GWEC), cũng chia sẻ về các thông lệ quốc tế trong một nghiên cứu điển hình về các dự án điện gió ngoài khơi ở Hoa Kỳ, Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc) và Hàn Quốc.

Các đại biểu đã thảo luận về kinh nghiệm của Đan Mạch và các gợi ý chính sách đối với Việt Nam, cũng như đề cập tới nhiều vấn đề liên quan đến phát triển điện gió ngoài khơi như: Nhu cầu cấp thiết của việc ban hành khung khổ pháp lý rõ ràng và ổn định cho điện gió ngoài khơi, thực hiện cơ chế thí điểm, xây dựng các điều kiện thị trường và các cơ chế hỗ trợ phù hợp.

Toàn Thắng