Tiếp tục có những lần đặc xá nhân kỷ niệm các ngày lễ lớn, các sự kiện trọng đại

Bộ Công an tổ chức Hội nghị tổng kết công tác đặc xá và công tác tái hòa nhập cộng đồng đối với người được đặc xá năm 2025 vào sáng nay (4/12). Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình, Chủ tịch Hội đồng tư vấn đặc xá dự và chỉ đạo Hội nghị.

Năm 2025 là năm diễn ra nhiều sự kiện trọng đại của đất nước: Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025), Kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (ngày 2/9/1945-2/9/2025), Chủ tịch nước đã ban hành 2 quyết định về đặc xá.

Mặc dù thời gian gấp từ khâu báo cáo chủ trương cho đến triển khai thực hiện đặc xá, song các thành viên Hội đồng tư vấn đặc xá cùng các ban, bộ, ngành, đặc biệt là các trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự của Công an, Quân đội trong cả nước đã nhanh chóng hoàn tất hồ sơ, quy trình, thủ tục xét duyệt chặt chẽ, thận trọng, đúng đối tượng, điều kiện, bảo đảm công khai, minh bạch, khách quan, dân chủ, đúng pháp luật.

Trong năm 2025, Hội đồng tư vấn đặc xá đã trình Chủ tịch nước ký Quyết định đặc xá tha tù trước thời hạn cho 22.086 người (trong đó gồm 22.079 phạm nhân và 7 người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù) trở về với xã hội, sum họp cùng gia đình, người thân đúng dịp kỷ niệm 30/4 và 2/9 đầy ý nghĩa.

Qua theo dõi của các cơ quan chức năng và báo cáo của Bộ Công an cho thấy, đến thời điểm này, trong số những người được đặc xá vừa rồi chỉ có 7 trường hợp tái phạm tội (chiếm tỉ lệ rất nhỏ 0,03%), tình hình an ninh, trật tự liên quan công tác đặc xá được bảo đảm tốt.

Công tác triển khai các quyết định của Chủ tịch nước về đặc xá đã hoàn thành

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đánh giá cao Bộ Công an, các ban, bộ, ngành liên quan và địa phương đã rất trách nhiệm, sớm chủ động từ khâu chuẩn bị các dự thảo văn bản, đến quá trình xin chủ trương lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền và phối hợp chặt chẽ để hoàn thiện, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trình Chủ tịch nước ký 2 quyết định về đặc xá. Đồng thời đã chuẩn bị nội dung, kế hoạch và các điều kiện cần thiết để triển khai công tác đặc xá năm 2025 đảm bảo các mục tiêu, yêu cầu đề ra.

Đến nay, việc triển khai các quyết định của Chủ tịch nước về đặc xá đã hoàn thành, Bộ Công an đã chủ động báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng tư vấn đặc xá tổ chức Hội nghị tổng kết công tác đặc xá và công tác tái hòa nhập cộng đồng đối với người được đặc xá năm 2025.

"Trên cương vị là Chủ tịch Hội đồng tư vấn đặc xá, tôi cảm ơn Bộ Công an – cơ quan Thường trực Hội đồng, các ban, bộ, ngành thành viên Hội đồng đã làm tốt vai trò thường trực, kịp thời tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thực hiện tốt chủ trương đặc xá; đồng thời, cùng với công tác đặc xá, các bộ, ngành, các cấp cũng chủ động phối hợp triển khai ngay công tác tái hòa nhập cộng đồng cho người được đặc xá trở về với gia đình và xã hội", Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình phát biểu.

Vừa thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật, vừa thể hiện tính nhân văn sâu sắc

Theo Phó Thủ tướng Thường trực, đặc xá là chủ trương lớn, thể hiện chính sách khoan hồng, nhân đạo mang đậm bản sắc văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Chính sách này vừa thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật, vừa thể hiện tính nhân văn sâu sắc của chế độ ta đối với người lầm lỗi nhưng biết ăn năn, hối cải, tích cực sửa chữa lỗi lầm để trở thành người lương thiện.

Kế thừa và phát huy truyền thống nhân đạo của dân tộc, 80 năm qua Đảng, Nhà nước đã đặc xá tha tù trước thời hạn cho hàng trăm nghìn phạm nhân trở về với gia đình và cộng đồng xã hội.

Trong đó, từ năm 2009 đến nay, Chủ tịch nước đã quyết định đặc xá tha tù trước thời hạn cho hơn 100 nghìn người. Những người được đặc xá tha tù đã được gia đình, các cấp, các ngành, tổ chức, đoàn thể - xã hội tiếp nhận và tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ từng bước ổn định cuộc sống, hòa nhập cộng đồng.

Kết quả công tác đặc xá năm 2025 thể hiện sự nỗ lực, cố gắng của các cơ quan, đặc biệt là các cơ sở giam giữ, thi hành án hình sự, bằng tình thương và trách nhiệm, các đồng chí đã vượt qua nhiều khó khăn, vất vả để làm tốt công tác quản lý, giáo dục, cải tạo phạm nhân từ bỏ quá khứ lỗi lầm, chấp hành tốt quy định của pháp luật, nội quy giam giữ, tích cực học tập, cải tạo trở thành người lương thiện. Đồng thời, thể hiện sự chính xác, đúng quy định của pháp luật trong việc tổ chức xét duyệt hồ sơ đặc xá.

Việc thực hiện tốt công tác đặc xá có tác dụng động viên, khuyến khích những người đang chấp hành án phạt tù yên tâm chấp hành bản án, thi đua học tập, cải tạo tiến bộ để có đủ điều kiện được hưởng chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng, Nhà nước.

Trong quá trình triển khai công tác đặc xá, Chính phủ và Hội đồng tư vấn đặc xá đã chỉ đạo các cơ quan hữu quan từ Trung ương đến địa phương đẩy mạnh công tác truyền thông đối ngoại, đồng thời tuyên truyền để nhân dân tin tưởng và hiểu rõ hơn về chính sách nhân đạo, khoan hồng của Đảng, Nhà nước đối với người phạm tội, tạo sự đồng thuận trong xã hội, góp phần tích cực vào việc đấu tranh với các hành vi xuyên tạc của các thế lực thù địch về nhân quyền.

Những thành công lớn

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh, qua công tác đặc xá, có 7 thành công lớn.

Một là chúng ta đã thực hiện được chính sách khoan hồng của Đảng và Nhà nước, khẳng định chủ trương đặc xá sẽ tiếp tục được thực hiện tốt trong thời gian tới.

Hai là, cùng với các hoạt động khác trong dịp lễ vừa qua, công tác đặc xá làm tăng thêm khí thế của người dân trong dịp kỷ niệm ngày lễ lớn và tăng thêm niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.

Ba là thông qua đặc xá, khuyến khích phạm nhân phấn đấu để được hưởng chế độ khoan hồng. Mỗi lần đặc xá, trong tất cả các trại đều rạo rực, từ đó lan tỏa tinh thần thi đua chấp hành nội quy của trại giam để nhanh chóng được trở về với gia đình. Bốn là công tác đặc xá góp phần lan tỏa hoạt động hướng thiện, niềm vị tha, cưu mang, đùm bọc những người có lỗi lầm để hoàn lương, trở về với gia đình, xã hội.

Năm là đợt đặc xá này, chúng ta cũng thực hiện tốt các chủ trương, chính sách hết sức nhân đạo của Đảng, Nhà nước, Chính phủ đối với phạm nhân hoàn lương, bao gồm việc đào tạo nghề, cho vay, giới thiệu việc làm, hỗ trợ việc làm...

Sáu là với kết quả đặc xá này, một lần nữa khẳng định những kết quả rất tích cực và những đóng góp quan trọng của lực lượng công an trong công tác cải tạo phạm nhân. Đặc xá cũng giúp giảm áp lực cho các trại giam. Từ đây chúng ta cũng rút ra được nhiều bài học quý về công tác quản lý, giáo dục phạm nhân, trong việc xét đặc xá. Đây chính là bài học cho lực lượng công an hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.

Bảy là, đặc xá năm nay dưới sự lãnh đạo của Đảng, Chính phủ, Chủ tịch nước, chúng ta cũng khẳng định sự phối hợp hết sức nhịp nhàng giữa các lực lượng, với vai trò chủ công của lực lượng công an nhưng bên cạnh đó có các lực lượng phối hợp, hoạt động hết sức chất lượng và đều tay, đó là Viện kiểm sát Nhân dân tối cao, Tòa án Nhân dân tối cao, Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng và các địa phương đã chung tay, phối hợp, thực hiện thành công đợt đặc xá này.

Bên cạnh đó, công tác tái hòa nhập cộng đồng đối với người được đặc xá tha tù trước thời hạn cũng được Nhà nước, Chính phủ rất quan tâm. Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, các bộ, ban, ngành và Ủy ban nhân dân các địa phương đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị xây dựng kế hoạch, tiếp nhận người được đặc xá trở về địa phương và chủ động các biện pháp quản lý, hỗ trợ để họ sớm ổn định cuộc sống, thực hiện hiệu quả Nghị định số 49 của Chính phủ quy định chi tiết Luật Thi hành án hình sự về tái hòa nhập cộng đồng và Quyết định số 22 của Thủ tướng Chính phủ về tín dụng đối với người chấp hành xong án phạt tù. Tỉ lệ người được đặc xá về cư trú tại địa phương đăng ký chiếm từ 97 - 98%.

"Hai lần đặc xá trong năm qua đều diễn ra rất khẩn trương và trong thời gian ngắn song Bộ Công an - Cơ quan Thường trực Hội đồng tư vấn đặc xá đã thể hiện vai trò, trách nhiệm cao, đã phối hợp với các ban, bộ, ngành là thành viên Hội đồng tư vấn đặc xá, có thể nói đến nay đã hoàn thành rất tốt nhiệm vụ, bảo đảm các yêu cầu về chính trị, pháp luật, nghiệp vụ và đối ngoại", Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đánh giá.

Bảo đảm dân chủ, công bằng, khách quan, minh bạch trong đặc xá

Khẳng định thời gian tới, chủ trương của Đảng và Nhà nước sẽ tiếp tục có những lần đặc xá nhân kỷ niệm các ngày lễ lớn, các sự kiện trọng đại của dân tộc. Do đó, để tiếp tục triển khai tốt công tác đặc xá và tái hòa nhập cộng đồng đối với người được đặc xá tha tù trước thời hạn, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đề nghị các bộ, ban, ngành, địa phương rút kinh nghiệm, phát huy kết quả các đợt đặc xá trước, tiếp tục thực hiện tốt 4 nhiệm vụ trọng tâm.

Cụ thể, một là, quán triệt đầy đủ, sâu sắc chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về đặc xá, bảo đảm dân chủ, công bằng, khách quan, minh bạch, đúng quy định của pháp luật. Thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến rộng rãi chủ trương, chính sách nhân đạo, nhân văn về đặc xá, khoan hồng, các quy định của Luật Đặc xá, kết hợp đấu tranh phản bác các luận điệu, hành vi chống phá, tiêu cực, đi ngược lại chủ trương, chính sách của Đảng về đặc xá.

Hai là, Ủy ban nhân dân các địa phương, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp liên quan chủ động xây dựng kế hoạch và có các biện pháp tiếp nhận, tạo điều kiện giúp đỡ người được đặc xá trở về địa phương sớm cư trú ổn định cuộc sống; thực hiện hiệu quả Nghị định số 49 của Chính phủ, Quyết định số 22 của Thủ tướng Chính phủ về tín dụng đối với người chấp hành xong án phạt tù.

Lực lượng Công an, nhất là Công an cơ sở phải tham mưu cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức quản lý, giám sát, giáo dục, giúp đỡ người được đặc xá để họ tránh mặc cảm tội lỗi, đồng thời định hướng, hỗ trợ để họ tìm được hướng đi đúng. Các ngành, các cấp, các tổ chức xã hội, doanh nghiệp hãy luôn dang rộng vòng tay, tạo điều kiện thuận lợi nhất để người được đặc xá nhanh chóng hòa nhập cộng đồng, tham gia lao động sản xuất để trở thành công dân tốt, có ích cho cộng đồng, xã hội, hạn chế thấp nhất tái phạm.

Bộ Công an tiến hành tổng kết đánh giá, phục vụ sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới Nghị định thay thế Nghị định số 49 và Quyết định số 22 của Thủ tướng Chính phủ.

Ba là, Bộ Công an với vai trò Cơ quan Thường trực về công tác đặc xá tiếp tục chủ động tham mưu với Đảng, Nhà nước, Chính phủ đề xuất chủ trương, chính sách về đặc xá. Công tác đặc xá phải được sơ kết, tổng kết và khen thưởng kịp thời. Đồng thời, từ thực tiễn công tác đặc xá, Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan rà soát các quy định của Luật Đặc xá để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với các văn bản quy phạm pháp luật khác như Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Thi hành án hình sự... Việc sửa đổi, bổ sung cần tập trung vào các quy định về điều kiện đề nghị đặc xá, các trường hợp không được đề nghị đặc xá; điều kiện, trình tự, thủ tục, thẩm quyền đề nghị đặc xá trong trường hợp đặc biệt; quản lý, giáo dục người được đặc xá trở về nơi cư trú hòa nhập cộng đồng.

Vừa qua, Quốc hội đã thông qua một số luật liên quan đến công tác thi hành án hình sự, đặc xá, gồm Luật Tương trợ tư pháp về hình sự, Luật Dẫn độ, Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù, Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú, Luật Thi hành án hình sự. Phó Thủ tướng Thường trực đề nghị Bộ Công an và các bộ, ngành, địa phương khẩn trương tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo triển khai thực hiện, trọng tâm là tham mưu xây dựng, triển khai các nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành, tổ chức quán triệt vào thực tiễn công tác quản lý giam giữ, thi hành án hình sự, tái hòa nhập cộng đồng.

Bốn là, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành bảo đảm tuyệt đối an ninh, an toàn các cơ sở giam giữ; đồng thời, tiếp tục làm tốt công tác quản lý giam giữ, giáo dục, cải tạo phạm nhân; thực hiện đầy đủ chế độ, chính sách đối với người chấp hành án để họ tích cực lao động, cải tạo, phấn đấu sớm được đặc xá tha tù.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, xây dựng cơ sở giam giữ thông minh, công tác quản lý, giáo dục phạm nhân thông minh, hiện đại, bảo đảm khách quan, công bằng, phục vụ thuận lợi cho việc đánh giá, phân loại phạm nhân định kỳ thường xuyên và bình xét, xét duyệt hồ sơ đặc xá chính xác, đúng đối tượng khi có yêu cầu.

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng tư vấn đặc xá, ghi nhận, biểu dương, cảm ơn những nỗ lực và kết quả công tác đặc xá năm 2025 của các bộ, ban, ngành, địa phương và các cá nhân tham gia thực hiện công tác đặc xá, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình tin tưởng và mong muốn các cơ quan, đơn vị tiếp tục phát huy kinh nghiệm để thực hiện tốt hơn, hiệu quả hơn nữa công tác quản lý giam giữ, thi hành án hình sự nói chung, đặc xá tha tù, tái hòa nhập cộng đồng nói riêng.

Nguyễn Hoàng