WHO đánh giá cao cải cách thuế thuốc lá của Việt Nam

Theo WHO tại Việt Nam, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi được Quốc hội thông qua vào tháng 6/2025 sẽ giúp 2,1 triệu người bỏ thuốc hoặc không hút thuốc vào năm 2031, đồng thời ngăn ngừa 700.000 ca tử vong sớm trong những thập kỷ tới.

Mô hình mô phỏng tác động thuế thuốc lá (TaXSim) của WHO cũng dự báo, cải cách "mạnh tay" có thể mang lại 24.000 tỷ đồng (tương đương 910 triệu USD) nguồn thu ngân sách hằng năm vào năm 2031, đồng thời hạn chế khả năng tiếp cận các sản phẩm thuốc lá giá rẻ, đặc biệt là giới trẻ.

Tiên phong tạo cảm hứng cho nhiều quốc gia khác

Những lợi ích về sức khỏe và kinh tế từ chính sách này được công bố trong bối cảnh WHO kêu gọi hành động mạnh mẽ nhằm giảm các nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, như ung thư, đột quỵ và bệnh tim, tại Hội nghị Cấp cao lần thứ tư của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (UNGA) về phòng ngừa và kiểm soát bệnh không lây nhiễm, diễn ra trong tuần này.

Phát biểu tại một sự kiện bên lề Đại hội đồng, Tổng Giám đốc WHO, Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus nhấn mạnh: "Các loại thuế y tế là giải pháp mang lại lợi ích kép: Vừa giúp phòng bệnh và cứu sống người dân bằng cách giảm tiêu thụ sản phẩm có hại, vừa tạo ra nguồn thu lớn để các quốc gia tái đầu tư vào y tế và phát triển".

Ông cho biết, trong thập kỷ qua, khoảng một phần tư số quốc gia thành viên của WHO đã tăng thuế thuốc lá, khiến giá thực tế tăng tối thiểu 50%. Ông đồng thời đánh giá cao những nước tiên phong, trong đó có Việt Nam, với chính sách thuế được coi là "thông minh hơn, công bằng hơn".

Trước đó, vào tháng 6/2025, Tiến sĩ Tedros cũng đã gửi thông điệp chúc mừng Việt Nam về quyết định cải cách thuế mang tính bước ngoặt.

Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam nhấn mạnh: "Quyết định quyết đoán và sáng suốt của Việt Nam là biện pháp then chốt nhằm giảm tỉ lệ hút thuốc vốn vẫn ở mức cao, đặc biệt ở nam giới và bảo vệ các thế hệ tương lai khỏi tác hại của thuốc lá. Đây là bước đi tiên phong và là nguồn cảm hứng cho nhiều quốc gia khác".

Theo luật mới, Việt Nam sẽ áp dụng đồng thời thuế tiêu thụ đặc biệt tuyệt đối và thuế theo tỉ lệ phần trăm hiện hành, với lộ trình tăng thuế hằng năm từ 2027 đến 2031. Cải cách này không chỉ giúp tăng thu ngân sách mà còn bảo đảm hiệu quả giảm tiêu thụ thuốc lá bền vững theo thời gian.

Cùng với đó, Việt Nam trong năm nay cũng quyết định tăng thuế với đồ uống có cồn và áp thuế đối với đồ uống có đường, đồng thời ban hành lệnh cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng – được xem là biện pháp bổ trợ quan trọng cho cải cách thuế.

Tiến sĩ Pratt khẳng định: "Cải cách thuế và lệnh cấm thuốc lá mới sẽ tạo nên một di sản bền vững – với những cá nhân khỏe mạnh hơn, gia đình vững mạnh hơn và cộng đồng an toàn hơn cho các thế hệ tương lai".