Phó Thủ tướng Lê Thành Long: Cố gắng để việc tuân thủ pháp luật trở thành tự thân

Phiên họp được kết nối trực tuyến tới trụ sở UBND các tỉnh, thành phố trên cả nước. Trong bối cảnh chung của đất nước, thiết chế Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) cũng đã có sự đổi mới về chức năng và nhiệm vụ để phù hợp với chủ trương tinh gọn, giảm đầu mối.

Tổ chức hơn 216.000 hoạt động tuyên truyền trực tiếp

Tháng 8/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 26/2025/QĐ-TTg quy định về thành phần và nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng phối hợp PBGDPL theo hướng hợp nhất Hội đồng phối hợp PBGDPL và Hội đồng phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý (TGPL) trong hoạt động tố tụng.

Điều này giúp cho Hội đồng mở rộng chức năng, nhiệm vụ tư vấn giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, quản lý không chỉ trong công tác PBGDPL mà còn cả lĩnh vực về trợ giúp pháp lý; hỗ trợ pháp lý doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh; quản lý và vận hành Cổng Pháp luật quốc gia.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc, Phó Chủ tịch Hội đồng cho biết, trong 9 tháng đầu năm 2025, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trên cả nước đạt nhiều kết quả nổi bật. Các bộ, ngành, địa phương đã ban hành 40 văn bản chỉ đạo, hướng dẫn; tổ chức hơn 216.000 hoạt động tuyên truyền trực tiếp, thu hút gần 24 triệu lượt người tham gia; triển khai gần 5.000 cuộc thi tìm hiểu pháp luật với hơn 2,2 triệu lượt người dự thi; phát hành trên 16 triệu tài liệu tuyên truyền pháp luật. Trên toàn quốc thực hiện 16.630 vụ việc trợ giúp pháp luật (tăng 21% so với cùng kỳ).

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, khối lượng nhiệm vụ nhiều, nhất là đối với cấp xã có nhiều nhiệm vụ mới, văn bản pháp luật mới. "Thời gian qua đã tập huấn, bồi dưỡng, ban hành cẩm nang, cử cán bộ trực tiếp xuống cơ sở nhưng công tác này cần tiếp tục triển khai, nhất là cấp xã để thực thi pháp luật hiệu quả, để người dân, doanh nghiệp nắm được các quy định, thực hiện thuận lợi các quyền và nghĩa vụ theo quy định pháp luật", Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh nói.

Ở góc độ địa phương, theo đại diện tỉnh Đồng Nai, trong bối cảnh triển khai chính quyền địa phương 2 cấp thì chuyển đổi số là điều kiện tiên quyết. Đại diện tỉnh Đồng Nai đề xuất chủ đề của Ngày Pháp luật Việt Nam năm nay là chuyển đổi số trong pháp luật, trong tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; phát triển các ứng dụng tra cứu thông tin, quy định pháp luật,...

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (DNNVV) nhấn mạnh việc thông tin, phổ biến pháp luật cho DNNVV phải "đơn giản hóa, dễ hiểu", đa dạng các kênh truyền tải (pháp luật đến DNNVV qua nhiều con đường khác nhau, phù hợp với thói quen của họ như có người thích xem video clip trên Youtube, có người thích đọc sổ tay in ấn…). DNNVV cần có nơi để hỏi khi không hiểu và các cơ quan, tổ chức cần lắng nghe phản hồi từ họ, ông Tô Hoài Nam góp ý.

Làm sao để việc tuân thủ pháp luật trở thành tự thân

Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho biết, vừa qua, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 66, đây được xem là cuộc cách mạng trong công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật. Trong đó, nêu rõ nội dung về tập trung xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật. 

Theo Phó Thủ tướng, "chúng ta phải cố gắng làm sao để việc tuân thủ pháp luật trở thành tự thân trong cuộc sống, trong ứng xử". Một điểm nhấn trong PBGDPL là chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin. Bộ Tư pháp – Cơ quan Thường trực của Hội đồng đã tham mưu Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Chuyển đổi số trong công tác PBGDPL giai đoạn 2025-2030. Và Cổng Pháp luật quốc gia đã đi vào vận hành được 4 tháng. Trong ba tháng, từ ngày 1/6 cho đến hết tháng 8, có gần 660.000 lượt truy cập vào Cổng Pháp luật quốc gia; và đã giải đáp (nhờ ứng dụng AI) đối với 156.000 câu hỏi khác nhau liên quan đến pháp luật.

Một điểm nhấn nữa là truyền thông chính sách đã trực tiếp đi vào cuộc sống. Một khối lượng văn bản quy phạm pháp luật khổng lồ đã được sửa đổi, bổ sung bằng các phương thức khác nhau trong một thời gian rất ngắn để vận hành tổ chức chính quyền địa phương hai cấp. "Các đồng chí đã hướng dẫn bằng văn bản, đi đến tận nơi tổ chức thực hiện", điều này đóng góp thiết thực cho hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp. Một điểm nhấn nữa là việc TGPL tăng so với cùng kỳ. Số vụ việc TGPL tham gia tố tụng thành công là khoảng 3.800 vụ việc.

Tuy nhiên, theo Phó Thủ tướng, vẫn còn một số hạn chế. Triển khai giáo dục pháp luật ở cơ sở đào tạo, trợ giúp pháp lý và hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa sát. Hướng dẫn công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và áp dụng pháp luật có lúc chưa kịp thời. Việc ứng dụng công nghệ thông tin còn nhiều điểm cần phải tiếp tục khắc phục.

Trong thời gian tới, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đề nghị Bộ Tư pháp - Cơ quan Thường trực của Hội đồng, đề xuất phương án, giới thiệu chuyên gia, xác định cơ chế tài chính cho việc xây dựng, triển khai chuyên mục truyền thông chính sách trên cơ quan báo chí chủ lực quốc gia. "Làm sao trong thời lượng ngắn mà đi vào lòng người", Phó Thủ tướng gợi mở.

Bộ Tư pháp chủ trì nghiên cứu, xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Đề án Xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật trong cán bộ, công chức và nhân dân theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp chặt chẽ với bộ, ngành liên quan tổ chức thành công Lễ hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2025. Tiếp tục vận hành hiệu quả Cổng Pháp luật quốc gia.

Bộ Nội vụ tập trung cho việc xây dựng Chương trình bồi dưỡng, cập nhật kiến thức pháp luật cho cán bộ, công chức, viên chức và triển khai từ năm 2026. Bộ Giáo dục và Đào tạo nghiên cứu nội dung Hiến pháp, pháp luật, Nhà nước pháp quyền vào chương trình đào tạo và bồi dưỡng.

Đức Tuân