Quốc hội phải luôn tự đổi mới, mỗi cơ quan, đại biểu tự giám sát và kiểm soát mình

Đẩy mạnh giám sát là khâu trọng tâm, then chốt nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội

Thảo luận tại Hội nghị, các đại biểu nhất trí với kế hoạch hoạt động giám sát của Quốc hội và UBTVQH và đề nghị cần tiếp đề ra các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giám sát trên các lĩnh vực.

Báo cáo việc thực hiện các nghị quyết về hoạt động giám sát của Quốc hội, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Trần Văn Minh cho biết Thanh tra Chính phủ đã yêu cầu các bộ, ngành, địa phương và các cục, vụ báo cáo theo Đề cương hướng dẫn của đoàn giám sát gửi về Thanh tra Chính phủ để tổng hợp hợp, xây dựng các báo cáo đúng thời gian và yêu cầu một cách chất lượng nhất.

Qua kết quả giám sát, đoàn giám sát đã có nhiều kiến nghị về rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật; chấn chỉnh, siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính, công vụ; đưa ra các giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác xây dựng và tổ chức thực hiện pháp luật thuộc nội dung giám sát và liên quan trong thời gian tới.

Kết quả thanh tra đã nêu một số sai phạm trên một số lĩnh vực như: Quản lý đầu tư, xây dựng; quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên, khoáng sản; quản lý tài chính, ngân sách; quản lý, sử dụng vốn và tài sản tại doanh nghiệp, thuế, bảo hiểm, đồng thời, nêu rõ nguyên nhân, bài học kinh nghiệm và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra thực hiện pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Phương Thủy nhấn mạnh năm 2022 là năm bản lề trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Chương trình hành động của Đảng đoàn Quốc hội. Trong đó, đã xác định rõ việc đổi mới và đẩy mạnh công tác giám sát là khâu trọng tâm, then chốt để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội.

Qua thực tiễn tham mưu, phục vụ triển khai chương trình giám sát của Quốc hội, UBTVQH và tổ chức thực hiện chương trình giám sát của Ủy ban Pháp luật năm 2022, Ủy ban Pháp luật nhận thấy tuy đã có nhiều cố gắng và có chuyển biến tích cực nhưng trong hoạt động của Ủy ban, Thường trực Ủy ban Pháp luật vẫn chưa khắc phục được sự thiếu cân đối giữa các hoạt động phục vụ công tác xây dựng pháp luật với hoạt động giám sát. Việc phân công trách nhiệm, cơ chế phối hợp trong việc tham mưu, phục vụ các đoàn giám sát của Quốc hội, UBTVQH trong một số trường hợp còn chưa rõ ràng.

Giám sát chuyên đề tiếp tục đi vào chiều sâu, hiệu quả, rõ nét

Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP. Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn cho biết Đoàn ĐBQH TP. Hà Nội bày tỏ sự thống nhất cao về những đánh giá tình hình thực hiện chương trình giám sát năm 2022 của Quốc hội, UBTVQH; thống nhất cao với các nội dung triển khai chương trình giám sát năm 2023. Đồng thời nhấn mạnh, năm 2022, hoạt động giám sát chuyên đề của Quốc hội, UBTVQH, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội trong thời gian qua đã đổi mới cả về phương thức, nội dung và quy trình tổ chức thực hiện.

Công tác giám sát chuyên đề của Quốc hội tiếp tục đi vào chiều sâu, hiệu quả, rõ nét với những chuyên đề liên quan đến phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân. Nội dung giám sát có trọng tâm, trọng điểm, bao quát được các lĩnh vực, đạt được nhiều kết quả quan trọng, được cử tri và Nhân dân đánh giá cao.

Các nội dung được lựa chọn giám sát đều là những vấn đề lớn, quan trọng, là điều kiện để các cấp chính quyền địa phương đánh giá một cách nghiêm túc tình hình tổ chức thực hiện, kịp thời khắc phục những hạn chế, bất cập trong thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, triển khai cơ chế, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước tại địa phương.

Tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát

Phát biểu bế mạc Hội nghị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ cần quán triệt các quan điểm, đường lối của Đảng, quy định của Hiến pháp, pháp luật, nhất là thực hiện định hướng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại phiên khai mạc kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV: "Tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát, nhất là giám sát chuyên đề, hoạt động chất vấn, phát huy dân chủ, tăng tính tranh luận, phân tích sâu, làm rõ những thành tích, ưu điểm, cũng như những tồn tại, khuyết điểm, tìm ra nguyên nhân, bài học kinh nghiệm và đề xuất các giải pháp xác đáng, khả thi. Chú trọng giám sát việc thực hiện các kết luận, kiến nghị sau giám sát".

Từ đầu nhiệm kỳ khóa XV đến nay, nhất là năm 2022, đánh dấu sự tiếp tục đổi mới mạnh mẽ cả về tư duy và cách làm nhằm nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội. Quốc hội, UBTVQH, các cơ quan của Quốc hội, các đoàn đại biểu Quốc hội đã triển khai đồng bộ các hoạt động giám sát theo quy định của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ Hội nghị này là dịp để cùng nhìn lại, đánh giá việc triển khai và kết quả thực hiện các nhiệm vụ giám sát năm 2022; rút ra những bài học kinh nghiệm, những cách làm hay, các cải tiến được đánh giá hiệu quả, sáng tạo, đồng thời, cùng trao đổi để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc để rút kinh nghiệm, qua đó thống nhất nhận thức và hành động để thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ đề ra trong chương trình giám sát của Quốc hội, UBTVQH năm 2023.

Qua các báo cáo và ý kiến tham luận, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh một số nội dung trong công tác giám sát tại kỳ họp Quốc hội, phiên họp UBTVQH; việc xem xét báo cáo của các cơ quan, hoạt động chất vấn, hoạt động giám sát chuyên đề, hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật; giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của cử tri, việc giám sát, hướng dẫn hoạt động của HĐND, công tác chỉ đạo, điều hòa phối hợp hoạt động giám sát…

Để triển khai có hiệu quả chương trình giám sát của Quốc hội, UBTVQH trong năm 2023, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các đoàn đại biểu Quốc hội và từng đại biểu Quốc hội, các cơ quan, tổ chức hữu quan quan tâm thực hiện tốt các giải pháp đã nêu trong báo cáo. 

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh phải tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối của Đảng, nhất là yêu cầu tại văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng về "đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động, phát huy dân chủ, pháp quyền, tăng tính chuyên nghiệp trong tổ chức và hoạt động của Quốc hội"; xác định việc nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát là một nội dung quan trọng, khâu then chốt trong quá trình đổi mới tổ chức và hoạt động của Quốc hội.

Theo đó, giám sát là vấn đề đã và đang được Quốc hội, UBTVQH thực hiện và thể hiện thông qua những thay đổi trong tư duy và cách làm nhằm góp phần nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy nhà nước và tổ chức thực hiện có hiệu quả đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Chủ tịch Quốc hội phân tích giám sát phải trên tinh thần hết sức xây dựng; giữa "xây" và "chống" thì "xây" vẫn là căn bản, lâu dài; "chống" là quyết liệt, triệt để, cấp bách; phải phát huy được những mô hình tốt, những cách làm hay, gương người tốt, việc tốt; đánh giá công bằng, khách quan để tiếp tục hoàn thiện thể chế, hệ thống pháp luật, tiếp tục nâng cao hiệu quả khâu tổ chức thực hiện để mọi việc tốt hơn, góp phần vào phát triển KT-XH và xây dựng đất nước. 

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh Quốc hội luôn tự đổi mới chính mình, mỗi cơ quan của Quốc hội phải thực hiện tốt tự giám sát, mỗi đại biểu Quốc hội phải tự mình kiểm soát hoạt động của mình trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm trước cử tri để thực sự "mở ra một giai đoạn mới đầy triển vọng tốt đẹp trong hoạt động Quốc hội" như kỳ vọng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh tại phiên khai mạc kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV.

Lê Sơn