Miến dong Tài Hoan - OCOP 5 sao từ nông sản vùng cao Thái Nguyên

Sản phẩm này đang mở ra hướng đi mới cho nông sản miền núi, vừa nâng cao đời sống người dân, vừa góp phần phát triển kinh tế địa phương.

Dong riềng là loại cây quen thuộc gắn bó lâu đời với người dân vùng núi phía Bắc. Trước đây, cây dong riềng chủ yếu được trồng để phục vụ nhu cầu gia đình hoặc bán thô, nhưng nhờ sự tổ chức sản xuất bài bản của hợp tác xã Tài Hoan, giá trị thực sự của sản phẩm được "đánh thức". Từ khâu sơ chế, lọc bột đến phơi sợi, mọi công đoạn đều được kiểm soát nghiêm ngặt, không dùng hóa chất hay phụ gia độc hại, vừa đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng, vừa nâng tầm chất lượng sản phẩm.

Được công nhận là sản phẩm OCOP 5 sao quốc gia từ năm 2021 và tái chứng nhận năm 2024, Miến dong Tài Hoan khẳng định uy tín và giá trị nông sản vùng cao. Đây là một trong số ít sản phẩm miền núi đạt chuẩn cao nhất của chương trình OCOP, minh chứng cho sự kết hợp thành công giữa tri thức bản địa và tiêu chuẩn hiện đại.

Bà Nguyễn Thị Hoan, Giám đốc hợp tác xã Tài Hoan, chia sẻ: Đạt 5 sao là niềm tự hào, nhưng không phải đích đến. Chúng tôi luôn hướng tới việc nâng cao chất lượng, làm chủ công nghệ và thị trường. Mọi công đoạn từ chế biến đến đóng gói đều được kiểm soát chặt chẽ, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và giữ uy tín thương hiệu.

Năm 2022, lô hàng Miến dong Tài Hoan đầu tiên đã xuất khẩu sang Cộng hòa Séc, mở ra cơ hội tiếp cận thị trường quốc tế. Trong bối cảnh nông sản Việt Nam còn gặp nhiều rào cản về tiêu chuẩn xuất khẩu, sự kiện này chứng minh sản phẩm vùng cao hoàn toàn có thể cạnh tranh nếu tổ chức bài bản và áp dụng công nghệ hiện đại.

Hiện nay, Miến dong Tài Hoan đã có mặt trên các nền tảng thương mại điện tử như Alibaba, Sendo, BigC Online…, phù hợp xu hướng tiêu dùng hiện đại. Sản phẩm không chỉ là món ăn dân dã mà còn trở thành lựa chọn được săn đón, đáp ứng nhu cầu của những người tiêu dùng kỹ tính trong và ngoài nước.

Với vùng nguyên liệu gần 60 ha, hợp tác xã Tài Hoan đã tạo ra chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ ổn định giữa người trồng dong riềng và hợp tác xã. Mỗi năm, hàng trăm hộ dân xã Côn Minh có thu nhập ổn định từ 40 - 50 triệu đồng nhờ trồng và chế biến dong riềng. Quan trọng hơn, người dân không còn trồng cây theo kinh nghiệm truyền thống mà đã bước vào quy trình sản xuất bài bản, có hướng dẫn kỹ thuật và thị trường bao tiêu.

Chị Lộc Thị Quế, thôn Bản Cào, xã Côn Minh, cho biết: Khi Hợp tác xã đứng ra bao tiêu, chúng tôi yên tâm hơn. Trồng dong giờ đã trở thành nghề, có thu nhập ổn định và động lực để gắn bó với đất đai.

Hợp tác xã Tài Hoan cũng đang khai thác hướng đi kết hợp sản phẩm OCOP với du lịch trải nghiệm. Du khách đến Côn Minh có thể tham gia trải nghiệm các công đoạn làm miến thủ công, nghe kể chuyện về làng nghề và thưởng thức món miến tại chỗ. Mô hình này tạo nên vòng tuần hoàn giá trị giữa sản xuất, quảng bá và du lịch, đồng thời góp phần phát triển du lịch cộng đồng, đưa giá trị nông sản vùng cao đến gần hơn với người tiêu dùng.

Triển khai bài bản, tạo sức lan toả sâu rộng

Thành công của Miến dong Tài Hoan là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của chương trình OCOP nếu được triển khai bài bản, gắn với thực tiễn và có sự đồng hành của các chủ thể nông thôn mới. Việc nâng cấp sản phẩm không chỉ dựa vào nội lực của Hợp tác xã mà còn nhờ sự hỗ trợ của chính quyền các cấp: Tập huấn kỹ thuật, xúc tiến thương mại, đầu tư hạ tầng làng nghề. Chiến lược bài bản này có thể nhân rộng cho nhiều sản phẩm nông sản khác trên địa bàn tỉnh.

Sản phẩm Miến dong Tài Hoan không chỉ là món ăn mà còn là câu chuyện của vùng đất biết khai thác tài nguyên bản địa, gìn giữ tinh hoa truyền thống và thích ứng với thời đại. Mỗi sợi miến là kết tinh của tâm huyết, niềm tin và khát vọng vươn lên của những con người vùng cao, những người bền bỉ vượt khó để đưa sản vật quê hương vươn xa.

Bên cạnh việc tạo sinh kế, hợp tác xã còn chú trọng đào tạo kỹ thuật, nâng cao năng lực cho người lao động. Công tác quản lý, kiểm soát chất lượng từ khâu trồng trọt đến chế biến, đóng gói được thực hiện bài bản, bảo đảm sự đồng bộ và tiêu chuẩn chất lượng cao. Nhờ vậy, sản phẩm không chỉ an toàn mà còn đồng đều, đáp ứng được cả thị trường nội địa và xuất khẩu.

Không dừng lại ở sản xuất, Miến dong Tài Hoan còn gắn với các chương trình phát triển cộng đồng. Hàng năm, hợp tác xã phối hợp với địa phương tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật nông nghiệp, truyền thông về vệ sinh an toàn thực phẩm và cách quản lý chuỗi cung ứng nông sản. Những hoạt động này giúp người nông dân nâng cao kiến thức, tự tin sản xuất, đồng thời thúc đẩy tinh thần đoàn kết, hợp tác trong cộng đồng.

Việc sản phẩm xuất khẩu thành công cũng tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực. Nhiều hợp tác xã, hộ dân trong vùng đã học hỏi mô hình sản xuất khép kín, kết hợp công nghệ và tiêu chuẩn hóa, từng bước đưa sản phẩm của mình tiếp cận các thị trường khó tính. Đây chính là hướng đi bền vững, nâng tầm giá trị nông sản miền núi và củng cố thương hiệu OCOP Thái Nguyên.

Sự kết hợp giữa bản sắc truyền thống, khoa học công nghệ và tư duy thị trường hiện đại đang tạo ra những sản phẩm nông nghiệp độc đáo, mang giá trị văn hóa và kinh tế. Miến dong Tài Hoan là minh chứng sống động cho việc nông sản bản địa hoàn toàn có thể trở thành thương hiệu mạnh, vừa giữ gìn truyền thống, vừa hội nhập và cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Từ những bước đi nhỏ như nâng cấp quy trình chế biến, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, tới việc mở rộng thị trường trong nước và quốc tế, hợp tác xã Tài Hoan đã tạo ra chuỗi giá trị bền vững. Những nỗ lực này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần nâng cao nhận thức về chất lượng sản phẩm, tinh thần hợp tác và khơi dậy niềm tự hào về nông sản quê hương trong cộng đồng dân cư.

Miến dong Tài Hoan hôm nay là minh chứng cho sức mạnh của nông sản miền núi khi được tổ chức bài bản, đầu tư công nghệ, gắn với thị trường và du lịch. Đây cũng là tấm gương điển hình để nhiều hợp tác xã khác học tập, phát triển sản phẩm đặc trưng của địa phương thành thương hiệu quốc gia, mang đậm dấu ấn OCOP.

Có thể nói, Miến dong Tài Hoan không chỉ thay đổi đời sống người dân xã Côn Minh mà còn góp phần khẳng định giá trị nông sản Thái Nguyên trên bản đồ quốc gia và quốc tế. Mỗi sợi miến, mỗi công đoạn chế biến, mỗi bước xuất khẩu đều chứa đựng tâm huyết và khát vọng vươn lên của những con người vùng cao, mở ra cơ hội và hướng đi bền vững cho nông sản miền núi Việt Nam trong thời đại hội nhập.

Thiện Tâm