Chất cấm trong chăn nuôi nguy hiểm hơn ma túy

Thiếu kiểm soát sử dụng chất cấm trong chăn nuôi sẽ đẩy người chăn nuôi chân chính đến bờ vực phá sản.  Ảnh minh họa

Sử dụng chất cấm có tổ chức

Ông Phạm Tiến Dũng, Trưởng phòng Thanh tra chuyên ngành (Thanh tra Bộ NN&PTNT) cho biết, đoàn kiểm tra của Bộ vừa kiểm tra nhiều cơ sở chăn nuôi tại các tỉnh miền Nam, gồm TPHCM, Đồng Nai, Tiền Giang, Long An về việc sử dụng chất cấm trong chăn nuôi heo. Qua kiểm tra, đoàn đã phát hiện nhiều trường hợp vi phạm.

Cụ thể, tại TPHCM, trong 6 tháng đầu năm 2015, các cơ quan chức năng đã lấy 227 mẫu và phát hiện 31 mẫu dương tính Sabutamol với hàm lượng rất cao, từ 80-1.300 ppb (trong khi quy định chỉ là 2 ppb) thuộc 7 lô heo. Trong 7 lô heo dương tính thì 4 lô xuất xứ từ Đồng Nai, 2 lô từ Tiền Giang và 1 ở Long An.

Ở Đồng Nai, kiểm tra 44/2.000 trang trại, phát hiện 14 trại nuôi heo có dương tính với Sabutamol tại Vĩnh Cử, Trảng Bom và Biên Hòa.

Đặc biệt, tại 2 trang trại chăn nuôi "vệ tinh" cho tập đoàn CP - một trong những tập đoàn hàng đầu hiện nay về quy mô chăn nuôi tại Việt Nam, Chi cục Thú y TPHCM phát hiện 2 lô heo xuất phát từ 2 trạm trung chuyển của công ty có chứa chất cấm.

Tương tự như CP, Công ty Anco có tổng đàn heo 95.000 con, mỗi tháng xuất trên 14.000 con. Công ty đã xuất heo cho thương lái, giao phiếu tiêm phòng vaccine và giấy bán cho thương lái, nhưng không có biện pháp theo dõi, nên các thương lái đã bán lại cho một số trang trại để nuôi vỗ béo, sau đó mới xuất bán, ảnh hưởng tới uy tín của công ty. 

Giải thích về việc sử dụng chất cấm tràn lan, ông Nguyễn Xuân Dương, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi cho rằng, do giá heo cao, từ 45.000-50.000 đồng/kg, khiến nhiều người nuôi hám lợi, mờ mắt.

Thứ hai là áp lực từ thương lái, muốn ép người chăn nuôi dùng chất cấm Sabutamol có tỉ lệ thịt nạc cao, bán được giá hơn, và thứ ba là một số địa phương xao nhãng việc kiểm tra, kiểm soát.

Sau chuyến công tác vừa qua, ông Dũng đưa ra nhận định: Tình hình sử dụng chất cấm trong chăn nuôi ở các tỉnh miền Nam đang diễn ra hết sức phức tạp, nhân dân phẫn nộ trước việc sử dụng chất cấm để vỗ béo cho heo tràn lan.

Khi ăn các thực phẩm có các chất cấm, người ăn có thể bị chóng mặt, ù tai, nhịp tim nhanh, mệt mỏi, về lâu dài có nguy cơ mắc bệnh ung thư, ảnh hưởng tới nòi giống. Đây là một tội ác, cần phải ngăn chặn, xử lý nghiêm để răn đe.

Chủ động phòng ngừa sử dụng chất cấm trong chăn nuôi

Ông Nguyễn Xuân Dương cho biết: Chất tạo nạc là tên gọi dành cho nhóm chất hóa học có đặc tính khiến vật nuôi tăng lượng nạc, giảm mỡ.

3 chất có tính tạo nạc nổi bật có mặt trên thị trường hiện nay là Sabutamol, Ractopamine, Clenbuterol, trong đó Sabutamol được sử dụng phổ biến ở Việt Nam.

Trên động vật, khi được cho ăn với một lượng lớn, nhóm chất này kích thích tuyến thượng thận sản sinh Corticoid và làm chuyển hóa nhanh các mô mỡ để tăng khối lượng nạc, các sợi cơ phình ra làm tăng tỉ lệ thịt mông, đùi và khiến cho da vật nuôi bóng mượt.

Trong cơ thể vật nuôi, tồn dư của Sabutamol và Clenbuterol được bài tiết dần qua nước tiểu, nhưng chúng vẫn bị tích lũy lâu trong gan, thận, mỡ, võng mạc và không bị phân hủy khi nấu chín ở nhiệt độ cao. Chính vì thế mà các trường hợp ngộ độc được báo cáo thường do ăn nội tạng động vật. Và các thực phẩm dạng này cũng chính là một trong những tác nhân gây ung thư.

Để chấn chỉnh tình trạng sử dụng chất cấm như hiện nay, ông Phạm Tiến Dũng cho biết, đoàn thanh tra của Bộ NN&PTNN sẽ tiếp tục cùng với Cục Cảnh sát kinh tế (C 46,49-Bộ Công An) tiến hành kiểm tra hàng loạt các cơ sở chăn nuôi, sản xuất thức ăn chăn nuôi tại miền Nam.

“Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ phối hợp cùng với các đơn vị công an truy xuất nguồn gốc, nơi cung cấp các chất cấm cho các trang trại. Đồng thời sẽ kiểm tra đột xuất các trang trại”, ông Dũng nhấn mạnh.  

Theo quan điểm của ông Nguyễn Xuân Dương, để giải quyết triệt để vấn nạn này, cần tuyên truyền mạnh để người dân, người chăn nuôi phát giác những cơ sở sử dụng chất cấm trong chăn nuôi; lên án hành vi kinh doanh vô đạo đức, cạnh tranh không lành mạnh.

Ngoài ra, việc xét nghiệm để xác định có chất cấm trong chăn nuôi đang mất nhiều thời gian vì phải gửi mẫu về các phòng thí nghiệm phân tích, do đó, “Trong thời gian tới, Bộ NN&PNTNT sẽ dùng que thử để phát hiện chất cấm trong chăn nuôi, giúp người tiêu dùng có thể phát hiện nhanh các loại thịt không đảm bảo chất lượng, tẩy chay những cơ sở làm ăn gian dối. Phương pháp này cũng giúp các địa phương phát hiện nhanh những cơ sở sử dụng chất tạo nạc trong chăn nuôi”, ông Dương khẳng định.

Đối với các trang trại chăn nuôi sử dụng chất cấm, các khung hình phạt hiện nay đủ sức răn đe, vì mức phạt cao nhất là tiêu hủy toàn bộ đàn lợn, phạt tù từ 6 tháng trở lên.

Tuy nhiên: “Chúng tôi sẽ kiến nghị thêm để sửa Bộ luật Hình sự, sẽ xử phạt cao hơn, cụ thể hóa hơn để xử lý. Nhưng Bộ NN&PTNT không thể một mình giải quyết được vấn đề này, vì vậy, rất cần sự vào cuộc của chính quyền địa phương, cơ quan công an trong việc tăng cường kiểm tra và nhân dân tăng cường tố giác các cơ ở làm ăn gian dối”, ông Dương cho biết thêm.

Đỗ Hương