Chia sẻ kinh nghiệm quản lý hàng hóa nhạy cảm

Kiểm tra hàng hóa nhập khẩu. Ảnh minh họa

Hôm nay (16/4), Bộ Công Thương Việt Nam đã phối hợp với Đại sứ quán Hoa Kỳ tổ chức Hội thảo nâng cao nhận thức và hợp tác liên ngành về quản lý hàng hoá chiến lược.

Tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Cẩm Tú cho biết: Quan hệ kinh tế thương mại và đầu tư của Việt Nam với các nước ngày càng  phát triển. Với kim ngạch xuất khẩu năm 2012 tăng trưởng 18%, đạt 114 tỷ USD, Việt Nam trở thành nước có tốc độ tăng trưởng xuất khẩu cao.

Tuy nhiên, đi kèm theo đó là những thách thức trong việc quản lý hàng hoá chiến lược. Trong bối cảnh thế giới nhiều biến động, việc quản lý hàng hoá chiến lược là hết sức cần thiết đối với mỗi quốc gia, nhằm giúp phòng chống khả năng chuyển đổi mục đích sử dụng hàng hoá chiến lược không đúng mục đích, ông Tú nói.

Theo Phó Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Claire Pierangelo, hàng hoá nhập khẩu vào mỗi quốc gia, đặc biệt với hàng hoá nhạy cảm, đang là nguy cơ với an ninh quốc gia, nếu không có hệ thống kiểm soát hiệu quả.

Đại diện Công ty Tư vấn Bryan Cave, ông George Tan, cho biết, đến 2015 ASEAN sẽ trở thành thị trường chung, khi đó tất cả các nước thành viên có thể vận chuyển hàng hoá qua biên giới, không phải đóng thuế, có nghĩa là hàng hoá được xuất nhập khẩu tự do. Trong khi 99% hàng hoá xuất khẩu hiện nay là lưỡng dụng, như điện thoại di động, chíp điện thoại có thể được sử dụng phóng tên lửa, bảng mạch có thể gây nổ…

Theo Phó Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Hideo Suzuki, vấn đề nâng cao nhận thức hợp tác liên ngành quản lý hàng hoá chiến lược là rất quan trọng để chống phổ biến vũ khí huỷ diệt hàng loạt. Vị đại diện này cho biết, thực tế một số quốc gia đã lợi dụng danh nghĩa công ty vỏ bọc để thu mua sản phẩm lưỡng dụng nhằm phát triển các mặt hàng riêng của mình.

Bà Seemah Gahlaut, Trung tâm An ninh và Thương mại Quốc tế (Đại học Gorge, Singapore) gợi ý: Cần phải thực hiện các chính sách đảm bảo phòng chống được vũ khí hủy diệt hàng loạt. Theo đó, kiểm soát tốt hàng kỹ nghệ và hàng công nghiệp có thể gây nguy hiểm như: hàng lưỡng dụng, hàng kim dụng, những nguyên vật liệu, trang thiết bị "nhạy cảm"...

Theo chuyên gia này, vấn đề đặt ra là làm sao đảm bảo luồng lưu thông thương mại vẫn hoạt động bình thường, đồng thời phải có cơ chế loại trừ nhóm mặt hàng gây quan ngại. Theo đó, cần xây dựng một cơ chế pháp lý dựa vào các nguyên tắc của Nghị quyết của LHQ đối với những mặt hàng tạm nhập tái xuất, hàng trung chuyển cũng như tất cả những hoạt động liên quan. Ngoài ra, cân đối hài hòa quản lý với luồng hàng hóa được lưu thông hiệu quả.

Bên cạnh đó, vì danh mục hàng chiến lược rất rộng, một ngành không thể hiểu hết công dụng của mặt hàng đó, do vậy cần sự phối hợp liên ngành của các cơ quan chuyên ngành để biết rõ về khả năng chuyển đổi của những hàng hóa lưỡng dụng và sản phẩm sử dụng cuối cùng. Đồng thời, muốn kiểm soát và ngăn chặn thành công cần có sự hợp tác giữa các Chính phủ để có công cụ pháp lý và hệ thống liên kết giữa các quốc gia khác nhau, cùng đưa ra cách thức kiểm soát và ngăn chặn.

Hiện nay, trong khối ASEAN, Singapore và Malaysia đã xây dựng hệ thống kiểm soát hàng chiến lược. Theo Thứ trưởng Nguyễn Cẩm Tú, Việt Nam cũng đã có những chính sách để tạo điều kiện cho xuất khẩu phát triển, đồng thời bảo đảm được vấn đề an ninh, quốc phòng. Tuy nhiên để đáp ứng tình hình mới, Bộ Công Thương cũng đang phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát, xây dựng và trình cấp thẩm quyền ban hành các văn bản pháp luật, để từng bước hoàn thiện hành lang pháp lý, đáp ứng yêu cầu quản lý, điều hành hiệu quả lĩnh vực xuất nhập khẩu hàng hoá.

Linh Đan