Chiếc nón lá làng Chuông - huyết mạch của một làng nghề truyền thống

Nghề làm nón đã giúp giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao động ngay tại địa phương

Truyền thống làng nghề

Do điều kiện đất canh tác ít (2 người/1 sào) nên nghề làm nón gần như là nghề chính trong làng. Toàn xã có khoảng 3.870 hộ dân trong đó 70% số hộ trực tiếp tham gia làm nghề nón.

Mỗi ngày làng Chuông cung cấp cho thị trường từ 10- 15.000 chiếc nón, đảm bảo đời sống ổn định cho người dân với thu nhập bình quân 700.000-1triệu đồng/người 1 tháng.

Nghề nón còn giúp làng giải quyết công ăn việc làm cho gần 700 người dân thuốc diện lao động mất sức, người tàn tật, thương bệnh binh, nạn nhân chất độc da cam. Chiếc nón giúp người lao động yên tâm với nghề, tệ nạn xã hội trong làng từ đó cũng giảm bớt, số lao động phải ra thị thành kiếm việc làm hầu như không có.

Chiếc nón lá gắn bó suốt cả đời người dân làng Chuông, từ khi có làng Chuông  thì cũng có nghề nón. Ông Tạ Quang Hải - cán bộ văn hóa xã cho biết mỗi đứa trẻ của làng từ khi sinh ra đã làm quen với chiếc nón, 5-6 tuổi đã tự mình làm nón thành thạo và tới 80 tuổi vẫn cầm kim khâu nẹp nón thoăn thoắt. Nghề nón còn theo chân các cô gái làng Chuông về nhà chồng làm nghiệp sinh nhai và tiếp tục được nhân rộng ra xã hội.

Nghệ nhân Phạm Trần Canh

Người làng Chuông luôn có ý thức lưu giữ và phát triển ngành nghề cho con cháu. Kiểu dạy phổ biến nhất trong các gia đình là cha truyền con nối, ngoài ra các nghệ nhân già còn mở lớp dạy miễn phí để truyền lại nghề nón cổ. Từ 9 năm nay, lớp dạy nghề của nghệ nhân Phạm Trần Canh ( 81 tuổi, thương binh 2/4) thu hút đông đảo dân cư trong và ngoài vùng, giúp nghề nón  không ngừng sinh sôi phát triển.

Chị Tạ Thu Hương - Chủ tịch hội doanh nghiệp nữ Thanh Oai, chủ doanh nghiệp nón Thu Hương tâm sự, trải qua 25 năm gắn bó với nghề, chưa lúc nào chị cảm thấy chán nản, ngay cả khi nón lá có nguy cơ mất thị trường trong bối cảnh chung của nền kinh tế còn gặp khó khăn. Người làm nghề lúc nào cũng dồn hết tâm nguyện cho chiếc nón vì đó là cơ nghiệp sinh nhai của bản thân và huyết mạch làng nghề.  Mong muốn của dân làng nơi đây là hợp sức phát triển làng nghề truyền thống theo hướng hiện đại hóa để cùng chiếc nón vinh danh với bạn bè quốc tế.

Đổi mới làng nghề trong thời hội nhập

Một trong những mẫu nón được trang trí kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội

Ngày nay, người làng Chuông đã nhanh chóng chuyển đổi thói quen sản xuất truyền thống nhỏ lẻ theo hướng liên kết, chuyên môn hóa. Ngoài số đông trực tiếp làm  sản phẩm, trong làng đã hình thành bộ phận chuyên cung cấp nguyên vật liệu (10% số lao động), bộ phận chuyên lo gom hàng giải quyết đầu ra (5%) và bộ phận làm dịch vụ quảng bá, du lịch (2%). Trong vùng cũng hình thành cac làng chuyên môn hóa sản xuất các nguyên liệu phụ trợ (làng Kim Thư, Xuân Phương chuyên cung cấp vòng).  Các doanh nghiệp làm nón đã mạnh dạn đầu tư trang thiết bị kỹ thuật và tài chính để nâng cao năng suất và hoạt động quảng bá sản phẩm.

Chiếc nón làng Chuông không còn phụ thuộc vào các phiên chợ Chuông truyền thống (6 phiên /1 tháng) mà  đã tham gia vào các hội chợ trong nước và quốc tế, các hợp đồng giao thương với bạn hàng trong Nam ngoài Bắc, bạn hàng quốc tế như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Đức…Các doanh nghiệp ở đây đang có ý định thành lập một website riêng để giới thiệu và quảng bá sản phẩm truyền thống của làng.

Nón làng Chuông không ngừng thay đổi và cải tiến mẫu mã, hiện tại đã xuất hiện trên thị trường với 70 kiểu dáng, mẫu mã khác nhau, trong đó đặc biệt có những sản phẩm thế mạnh như: nón trắng (nón thanh), nón quai thao, nón lá già…Làng cũng chú trọng phục hồi và phát triển các loại hình nón cổ và nón nước ngoài phục vụ khách du lịch như: nón chóp dứa, nón tơi, nón Lâm Xung, nón Thái, nón Hàn Quốc…

Trong mấy năm gần đây làng nghề đã phát triển thêm dịch vụ du lịch làng nghề nhằm tăng cường quảng bá chiếc nón truyền thống và tạo thêm công ăn việc làm và thu nhập cho người dân.

   Như Hoa