Công ty Tuyển than Cửa Ông – Vinacomin: Mô hình sản xuất thân thiện với môi trường

Là trung tâm sàng tuyển than lớn nhất của Tập đoàn Than & Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) đóng tại vùng mỏ Cẩm Phả, hằng năm Công ty Tuyển than Cửa Ông - Vinacomin sản xuất và tiêu thụ từ 9 đến 11 triệu tấn than, chiếm trên 60% sản lượng than xuất khẩu của toàn ngành. Hoạt động sản xuất, chế biến than gia tăng kéo theo hệ lụy tổn hại môi trường, ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng và danh thắng Vịnh Hạ Long - hai lần được UNESCO công nhận Di sản thiên nhiên thế giới. Vì thế, cùng với đầu tư phát triển sản xuất, Tuyển than Cửa Ông là đơn vị đi đầu, điểm sáng trong ngành sản xuất than về công tác bảo vệ môi trường (BVMT); nhiều năm liền được Bộ TN & MT, Bộ KH &CN, Hội Bảo vệ tài nguyên thiên nhiên Việt Nam... tặng các giải thưởng về thành tích xuất sắc trong hoạt động BVMT.

Tạo cảnh quan, môi trường xanh sạch đẹp

Từ năm 2001,Tuyển than Cửa Ông đã thành lập phòng Môi trường với 3 cán bộ quản lý, 4 chuyên trách có trình độ Đại học về môi trường; tổ chức phân tầng trách nhiệm trong hoạt động BVMT từ các phòng ban chuyên môn đến các phân xưởng sản xuất. Xây dựng hệ thống văn bản quản lý môi trường, có chế tài xử phạt và phần thưởng để khuyến khích CBCNV tham gia BVMT. Từ năm 1999 đến 2007, tổng vốn đầu tư cho công tác BVMT đạt gần 158.000 triệu đồng; từ 2007-2010 chi phí thường xuyên cho môi trường đạt 20,31 tỉ đồng/ năm. Công ty đầu tư cải tạo hồ Baza với diện tích 30 ha, xây dựng cầu, lát kè, làm đường bê tông, trồng cây xanh, lắp hệ thống chiếu sáng để vừa làm nơi chứa nước cho sàng tuyển than, vừa là nơi vui chơi, giải trí cho CBCN sau giờ làm việc; thường xuyên tưới nước dập bụi khu vực sản xuất, đường nội bộ và khu dân cư để giảm thiểu nồng độ bụi; tiến hành nạo vét 2,5 km cống hai bên quốc lộ 18A dọc mặt bằng Công ty, cống ngầm K16, K15, tuyến cống dọc cảng chính. Ngoài ra còn cung cấp xi măng để bê tông hóa các khu dân cư trên địa bàn Cửa Ông.

Đến nay, Công ty trồng gần 20.000 cây xanh, 15.000 m2 cỏ và vuờn cây cảnh tại các phân xưởng, mặt bằng sản xuất, dọc Quốc lộ, bãi thải xít…, trang bị các loại thùng chứa rác, xe gom rác, tổ chức phân loại rác tại nguồn vừa giảm thiểu ô nhiễm, vừa nâng cao ý thức người lao động trong việc BVMT. Công ty tập trung nghiên cứu, áp dụng các biện phápxử lý có hiệu quả vấn đề ô nhiễmbụi, tiếng ồn, độ rung và nóng bức tại các phân xuởng sản xuất bằng hệ thống phun sương cao áp, trạm bơm cấp nước cho các xe stec tuới nước dập bụi trên các tuyến đường, lắp đặt hệ thống thông gió chống nóng duới hố nhận than; bảo dưỡng, sửa chữa thiết bị định kỳ thiết bị để giảm thiểu tiếng ồn và bảo vệ an toàn lao động; xây dựng hệ thống quan trắc thường xuyên để cập nhật số liệu cho công tác đánh giá tác động môi trường. Để chống sạt lở, tránhhiện tượng trôi lấp bãi thải vào các luồng và dòng hải lưu, chống ô nhiễm nước biển, Công ty xây dựng trên 2,5 km kè, trồng trên 2 vạncây xanh dọc bờ biển.Việc tiếp nhận trên 10 triệu tấn than nguyên khai hằng năm cho sàng tuyển, chế biến làm phát sinh luợng lớn đất đá thải; Công ty nghiên cứu áp dụng công nghệ tuyển xoáy lốc, lắp thêm các mắt lưới nhỏ hơn vào khâu sàng tuyển, xử lý đá xít thải để tận thu, pha trộn làm than cám 6. Nhờ đó, tăng tỷ lệ thu hồi than, giảm tỉ lệ chất thải rắn từ 27% xuống còn 16%. Để quản lý chất thải nguy hại, Công ty được Sở TN & MT Quảng Ninh cấp giấy đăng ký chủ nguồn thải; thực hiện việc thu gom, phân loại, quản lý, chuyển giao cho các công ty có chức năng vận chuyển, xử lý.

Qua các đợt kiểm tra của tổ chức Quacert, Sở TN & MT Quảng Ninh, Tổng cục Môi trường…, công tác BVMT của Công ty được đánh giá đảm bảo tiêu chuẩn cho phép theo TCVN 5937:2005.

Để đáp ứng yêu cầu sản xuất của Công ty giái đoạn 2010-2020 với mục tiêu: Xử lý toàn bộbùn nước của các nhà máy tuyển, thay thế dần hệ thống các hồ lắng bùn tự nhiên, tăng thu hồi nước, giảm độ ẩm của than bùn, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, Công ty phối hợp với các Viện, Trung tâm nghiên cứu KHCN trong nước và nước ngoài thực hiện nhiều đề tài KHCN, cải tạo môi trường. Đáng kể là các dây chuyền công nghệ sản xuất sạch hơn, tăng khả năng tận thu tài nguyên, giảm chi phí giá thành sản phẩm như : Công trình xử lý bùn nước trị giá 123 tỉ đồng (Dự án GAP), Công trình hệthống đánh đống, kho chứa than tại cảng Cửa Ông trị giá trên 520 tỉ đồng nhằm đồng bộ hóa dây chuyền công nghệ đánh đống, bốc rót, tiêu thụ, bê tông hóa kho chứa than để giảm thiểu than trôi, rơi vãi, đảm bảo tiêu chuẩn môi trường không khí, tiếng ồn. Năm 2009, Công ty hoàn thành đưa vào hoạt động Nhà máy Xử lý bùn nước, công suất 1 triệu tấn/năm, trị giá 118 tỉ đồng với việc sử dụng công nghệ lọc ép tăng áp tiên tiến theo dây chuyền. Nước thu hồi sau tuyển trong sạch hơn; lượng bụi phát thải ra môi trường hầu như không còn do các hạt rắn sau tuyển được ép và chuyển qua băng tải ra kho.

Các công trình này đã góp phần tăng tỉ lệ thu hồi than sạch từ 74% (năm 2001) lên 90% (năm 2003), có giá trị kinh tế cao, giảm cường độ lao động cho nguời thợ và ô nhiễm môi trường trong công nghệ tuyển than.

Thu Nga