Định vị và nâng tầm thương hiệu Việt trên không gian số

Theo Bộ Công Thương, thị trường thương mại điện tử Việt Nam đạt quy mô trên 25 tỷ USD trong năm 2024, tăng trưởng 20% so với cùng kỳ năm trước, chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ và dịch vụ tiêu dùng cả nước và đứng thứ 3 khu vực Đông Nam Á. Dự kiến năm 2030, quy mô thị trường xấp xỉ 63 tỷ USD. Đây là cơ hội lớn để hàng Việt tiếp cận hàng chục triệu người tiêu dùng, đồng thời mở rộng vị thế trên bản đồ khu vực.

Theo Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026- 2030, thương mại điện tử xuyên biên giới là một trong những trụ cột chiến lược của giai đoạn tới, với mục tiêu xây dựng hệ sinh thái xuất khẩu số bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế của doanh nghiệp Việt Nam và đưa hàng Việt vươn xa hơn trên bản đồ thương mại toàn cầu.

Năng lực chuyển đổi số của DN còn hạn chế

Tuy nhiên, cơ hội luôn đi cùng thách thức. Theo các chuyên gia, doanh nghiệp (DN) Việt Nam đang phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các thương hiệu quốc tế có ưu thế về quy mô và chất lượng, cùng với sự lan tràn của hàng hóa giá rẻ từ nhiều thị trường.

Đặc biệt, tình trạng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ ngày càng phức tạp đã làm suy giảm lợi thế cạnh tranh của những doanh nghiệp chân chính. Trong bối cảnh đó, việc bảo vệ thương hiệu và khẳng định bản sắc hàng Việt trên không gian số không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu cấp thiết.

Theo TS. Đinh Thế Hiển, việc chuyển đổi số trong DN còn chậm, thiếu đồng bộ, cộng thêm những bất cập về chính sách, pháp lý và hạn chế trong xây dựng thương hiệu đã khiến bán lẻ Việt Nam gặp nhiều khó khăn.

Mặc dù vậy, thương mại điện tử nổi lên như một điểm sáng khi doanh số chiếm khoảng 10% tổng doanh số bán lẻ, dẫn đầu ở các ngành hàng thời trang, làm đẹp, tiếp theo là điện gia dụng, công nghệ và thực phẩm đóng gói.

Về thương hiệu, DN Việt đã bắt đầu chú trọng nhiều hơn đến việc xây dựng câu chuyện thương hiệu, nâng cao chất lượng sản phẩm và tạo kết nối cảm xúc với khách hàng, nhất là trong thế hệ trẻ. Tuy nhiên, hạn chế lớn là thiếu vắng những thương hiệu mạnh ở phân khúc trung và cao cấp, marketing quốc tế còn yếu và chưa có chiến lược định vị bài bản trên không gian số. Trên không gian số, thương hiệu Việt mới chỉ dừng ở mức độ tự phát, chưa chuyên nghiệp, chủ yếu tập trung ở phân khúc giá rẻ và trung cấp. So sánh trong khu vực, Việt Nam chỉ đạt mức trung bình.

Đồng quan điểm trên, ông Nguyễn Minh Đức, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, chia sẻ, hạn chế lớn nhất của DN hiện nay là năng lực chuyển đổi số. Nhiều DN mong muốn áp dụng thương mại điện tử phải có kết quả cao ngay. Tuy nhiên, thương mại điện tử phải được đầu tư dài hạn.

Cũng theo ông Nguyễn Minh Đức, để phát triển thương mại điện tử, DN phải chú trọng năng lực quản trị số. DN cần đầu tư vào đội ngũ nhân sự trẻ, am hiểu sản phẩm để phụ trách bán hàng trực tuyến. Từng bước ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tự động hóa các quy trình như nhắc nhở, quản lý công nợ, cũng như tối ưu hóa nguồn lực và mở rộng thị trường xuyên biên giới.

Ở góc độ quản lý cũng như đại diện cho các nhà bán lẻ, ông Nguyễn Anh Đức, Phó Giám đốc Sở Công Thương TPHCM, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam, cho rằng: "Không gian số mở ra cơ hội rất lớn cho thương hiệu Việt nhưng cũng đòi hỏi sự chuẩn bị bài bản từ quản trị thương hiệu, năng lực công nghệ đến hệ thống chính sách pháp lý minh bạch, tiêu chuẩn thống nhất và sự đồng hành từ cơ quan quản lý".

Theo đó, Nhà nước, hiệp hội và doanh nghiệp cần phải phối hợp chặt chẽ để biến cơ hội thành lợi thế, thay vì để doanh nghiệp tự xoay xở trong môi trường cạnh tranh không cân bằng. Bên cạnh đó, nên có một hoạch định lâu dài, chọn lựa những chiến lược, tận dụng triệt và tập trung phát triển vào TPHCM.

Triển khai nhiều giải pháp giúp DN nâng cao thương hiệu trên môi trường số

Phát biểu tại hội thảo "Tăng trưởng thị phần - Định danh hàng Việt trong kỷ nguyên số" tổ chức ngày 9/9 tại TPHCM, ông Nguyễn Thành Nam, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương, nhấn mạnh: Thực tế cho thấy, nhiều DN trong nước còn thiếu kỹ năng số hóa, quản lý khách hàng và khai thác thương mại điện tử; hạ tầng chưa đáp ứng, trong khi hàng ngoại, có giá rẻ và tốc độ giao hàng vượt trội.

Thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tập trung xây dựng sàn thương mại điện tử, đào tạo kỹ năng cho doanh nghiệp, hỗ trợ kết nối xuất khẩu thông qua hệ thống Tham tán thương mại, triển khai các chương trình đấu giá, đấu thầu trực tuyến.

Đồng thời, Bộ sẽ hoàn thiện thể chế, chuẩn hóa sản phẩm theo tiêu chuẩn quốc tế, tăng cường truy xuất nguồn gốc, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; phối hợp các sàn thương mại điện tử lớn cam kết không kinh doanh hàng kém chất lượng... Đây là nền tảng quan trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng Việt trên cả thị trường trong và ngoài nước.

Trong vai trò là "đầu tàu" kinh tế của cả nước, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Dũng cho biết: Thành phố hiện có trên 500.000 doanh nghiệp, đây là lực lượng tiên phong, nòng cốt trong hành trình định vị và nâng tầm thương hiệu Việt. DN Thành phố có lợi thế về sự năng động, khả năng thích ứng nhanh với xu thế số hóa, đồng thời đang nắm giữ những điều kiện thuận lợi để trở thành hạt nhân kết nối sản xuất, thương mại, logistics và tài chính trong không gian phát triển mới.

"Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, việc định danh và phát triển thương hiệu Việt trở thành nhiệm vụ cấp bách. Chỉ khi mỗi doanh nghiệp, mỗi sản phẩm Việt có thể định vị rõ ràng, có thương hiệu uy tín trên không gian số thì mới đủ sức cạnh tranh để giữ vững thị phần trong nước trước làn sóng hàng ngoại nhập, đồng thời tận dụng sức bật của chuỗi cung ứng mới để đẩy mạnh xuất khẩu", ông Dũng cho biết.

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Dũng khẳng định: "TPHCM đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm đồng hành cùng DN. Thành phố tập trung tăng cường bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản trị, phân phối và marketing, xây dựng hệ sinh thái thương mại điện tử minh bạch và bền vững, đồng thời phát huy vai trò dẫn dắt của các doanh nghiệp lớn để lan tỏa sức mạnh và hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Sự kết nối chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và doanh nghiệp sẽ là nền tảng để xây dựng niềm tin, bảo vệ thương hiệu, mở rộng thị phần và khẳng định vị thế hàng Việt.

Là DN bán lẻ hàng đầu của cả nước cũng như tại thị trường TPHCM, ông Nguyễn Ngọc Thắng, Phó Tổng Giám đốc Saigon Co.op cho biết: Trong hành trình nâng tầm hàng Việt, chúng tôi cho rằng yếu tố quan trọng nhất để sản phẩm nội địa được định danh rõ ràng trong lòng người tiêu dùng là xây dựng và đảm bảo niềm tin về chất lượng sản phẩm, đồng thời tôn trọng và lan tỏa giá trị văn hóa Việt, luôn hướng đến giá trị tích cực cho cộng đồng. Hiện nay, Saigon Co.op đang tích cực hưởng ứng chương trình "tick xanh" trách nhiệm của TPHCM. Đồng thời, DN đang đẩy mạnh, hướng tới sàn thương mại B2B để thu hút người mua lớn.

Lê Anh