Giải quyết tranh chấp quyền sử dụng phần đất cho ở nhờ

Theo phản ánh của ông Bùi Nam Chính (namchinhtg@...), năm 1956 ông nội của ông Chính được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng 8 sào đất và khoảng năm 1965 có cho một hộ gia đình ở nhờ trên một phần diện tích đất thông qua thỏa thuận bằng miệng. Hiện 2 gia đình vẫn đang ở cùng trên mảnh đất và gia đình ở nhờ đã xây dựng nhà kiên cố.

Ông Chính hỏi: Gia đình ông có quyền đòi lại diện tích đất đã cho ở nhờ không? Nếu có thì cần những thủ tục gì?

Vấn đề ông Chính hỏi, Luật sư Lê Văn Đài, Trưởng Văn phòng Luật sư Khánh Hưng - Đoàn Luật sư Hà Nội tư vấn như sau:

Việc gia đình ông Chính yêu cầu trả lại quyền sử dụng (QSD) đất cho ở nhờ chỉ được thụ lý giải quyết khi có các điều kiện:

- Gia đình ông Chính còn lưu giữ Giấy chứng nhận QSD đất được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho ông nội ông năm 1956 và quá trình quản lý, sử dụng đất của ông bà nội ông là liên tục, ổn định được thể hiện trên sổ địa chính, sổ mục kê đất đai, sổ theo dõi biến động đất đai tại địa phương. Khi thực hiện chính sách đất đai qua từng thời kỳ, nhà nước không điều chỉnh đất của gia đình ông Chính để giao cho người khác sử dụng và đất của gia đình chưa nhập vào hợp tác xã quản lý theo Điều lệ Hợp tác xã bậc cao năm 1969.

- Gia đình ông Chính có tài liệu, chứng cứ chứng minh năm 1965 ông bà nội ông Chính cho người khác ở nhờ một phần trên diện tích đất mà ông nội ông đã được cấp giấy chứng nhận QSD. Gia đình ông Chính đã yêu cầu người ở nhờ trả lại QSD đất, nhưng người ở nhờ không trả.

Khuyến khích hòa giải nếu có tranh chấp 

Theo Điều 135 Luật Đất đai: Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hoà giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hoà giải ở cơ sở.

Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không hoà giải được thì gửi đơn đến Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp.  

Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn có trách nhiệm phối hợp với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận, các tổ chức xã hội khác để hoà giải tranh chấp đất đai.

Thời hạn hoà giải là ba mươi ngày làm việc, kể từ ngày Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn nhận được đơn.

Kết quả hoà giải tranh chấp đất đai phải được lập thành biên bản có chữ ký của các bên tranh chấp và xác nhận của Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất.

Trường hợp kết quả hoà giải khác với hiện trạng sử dụng đất thì Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn chuyển kết quả hoà giải đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền để giải quyết theo quy định về quản lý đất đai.

Thẩm quyền giải quyết khi có tranh chấp

Theo quy định tại khoản 1, Điều 136 Luật Đất đai thì tranh chấp đất đai đã được hoà giải tại Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn nhưng một bên hoặc các bên đương sự không nhất trí, trường hợp đương sự có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại các khoản 1, 2 và 5 Điều 50 của Luật Đất đai và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì do Toà án nhân dân giải quyết.

Nếu ông bà nội ông Chính còn sống thì họ là người gửi đơn yêu cầu UBND cấp xã hòa giải tranh chấp đất đai. Trường hợp hòa giải không thành, thì họ là người khởi kiện yêu cầu trả QSD đất cho ở nhờ tại Tòa án nhân dân. Nếu ông bà nội ông Chính đã chết thì những người thừa kế được thực hiện việc yêu cầu người đang ở nhờ trả QSD đất. 

Khi giải quyết tranh chấp về đất đai Tòa án sẽ căn cứ vào pháp luật về đất đai tại thời điểm xảy ra các quan hệ đất đai dẫn đến tranh chấp. Gia đình ông Chính cần chuẩn bị các tài liệu chứng cứ chứng minh việc khởi kiện yêu cầu người ở nhờ trả QSD đất là có căn cứ và đúng pháp luật.

Do ông Chính chưa cung cấp đầy đủ thông tin cần thiết, nên việc trả lời chỉ mang tính khái quát. Ông cần mang theo đầy đủ các tài liệu, chứng cứ đến bất kỳ một tổ chức hành nghề luật sư nào để được tư vấn cụ thể hơn.

Luật sư Lê Văn Đài

VPLS Khánh Hưng – Đoàn Luật sư  Hà Nội

* Thông tin chuyên mục có giá trị tham khảo với người đọc, không dùng làm tài liệu trong tố tụng pháp luật.