Lạm phát năm 2021 và những yếu tố rủi ro cần kiểm soát

Cục trưởng Cục Quản lý giá Nguyễn Anh Tuấn. Ảnh VGP/HT

CPI bước đầu được kiểm soát hiệu quả

Về diễn biến giá cả, theo thống kê, mặt bằng giá tiêu dùng trong 6 tháng đầu năm 2021 tăng cao vào đầu năm, sau đó giảm trong hai tháng tiếp theo và tăng nhẹ trở lại trong tháng 5 và tháng 6. CPI bình quân 6 tháng đầu năm 2021 tăng 1,47% so với cùng kỳ năm trước, mức tăng thấp nhất kể từ năm 2016; lạm phát cơ bản bình quân 6 tháng tăng 0,87% so cùng kỳ năm trước.

Ông Nguyễn Anh Tuấn phân tích: Các yếu tố tác động đến lạm phát nửa đầu năm nay có một phần do tổng cầu chưa hồi phục trong bối cảnh dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp, trong đó một số khu vực dịch vụ, nhất là nhóm dịch vụ văn hóa, giải trí du lịch giá giảm mạnh do nhu cầu suy giảm; giá các mặt hàng thực phẩm, trong đó có thịt lợn, thịt gà giảm so với cùng kỳ năm trước do nguồn cung trong nước dồi dào.

Bên cạnh đó, yếu tố quan trọng để kiểm soát lạm phát là sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, cùng sự vào cuộc tích cực, chủ động của các bộ, ngành, địa phương thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp quản lý, điều hành giá đã được đề ra trong kịch bản điều hành giá ngay từ đầu năm 2021.

Trong 6 tháng qua, các mặt hàng do Nhà nước định giá tiếp tục được giữ ổn định, chưa xem xét tăng giá nhằm tạo điều kiện cho công tác kiểm soát lạm phát ngay trong nửa đầu năm 2021.

Một số hàng hóa, dịch vụ quan trọng, thiết yếu tiếp tục được đề xuất giảm giá để hỗ trợ nền kinh tế, như kéo dài quy định miễn thu, hoặc giảm giá đối với một số dịch vụ chứng khoán, giảm giá tiền điện cho các đối tượng bị ảnh hưởng của dịch COVID-19; tăng chi sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu để hạn chế mức tăng giá xăng dầu trong nước trước biến động tăng của giá thế giới.

Mặc dù vậy, theo ông Nguyễn Anh Tuấn, trong vài thời điểm, một số địa phương thực hiện giãn cách xã hội để phòng, chống dịch COVID-19 đã xảy ra hiện tượng tăng giá một số mặt hàng, chủ yếu do nguồn cung bị gián đoạn. Bên cạnh đó, là nhu cầu mua sắm tích trữ tăng đột biến tại một số thời điểm do yếu tố tâm lý. Cũng có hiện tượng một số tổ chức, cá nhân đơn lẻ lợi dụng tình trạng thiếu hàng cục bộ tạm thời để tăng giá.

Thực tế, cùng với việc áp dụng biện pháp giãn cách, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã nhanh chóng chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương bảo đảm cung ứng kịp thời, đầy đủ lương thực, thực phẩm thiết yếu cho nhân dân, đặc biệt đối với người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn, người mất công ăn việc làm do dịch bệnh; không để thừa thiếu hàng hóa, ách tắc lưu thông…

Các cơ quan chức năng, quản lý thị trường cũng đã tích cực triển khai các biện pháp kiểm tra, kiểm soát việc niêm yết giá, bán đúng giá niêm yết và xử lý nghiêm các hiện tượng tăng giá bất hợp lý.

Với vai trò cơ quan thường trực BCĐ điều hành giá, Bộ Tài chính (Cục Quản lý giá) đã tham mưu và phối hợp với các bộ, ngành, địa phương triển khai công tác quản lý, điều hành giá bảo đảm hài hòa các mục tiêu chung, hỗ trợ thực hiện mục tiêu kép của Chính phủ, giữ cho mặt bằng giá 7 tháng năm 2021 ở mức hợp lý, tạo dư địa thuận lợi cho công tác kiểm soát lạm phát cả năm ở mức dưới 4% theo mục tiêu Quốc hội đặt ra.

Không chủ quan với các rủi ro gây lạm phát

Về giải pháp cho những tháng còn lại của năm 2021, Cục trưởng Cục Quản lý giá cho rằng, vẫn còn tiềm ẩn rủi ro đối với công tác kiểm soát lạm phát đến từ tình hình thế giới do xu hướng đầu cơ, tích trữ hàng. Hơn nữa, dịch bệnh diễn biến phức tạp ở một số địa phương có thể tác động làm giá cả một số mặt hàng biến động cục bộ tại một số thời điểm.

Đại diện Cục Quản lý giá cho rằng, Chính phủ đã có chỉ đạo đúng hướng và nhất quán về điều hành giá. Vấn đề là bộ, ngành, địa phương cần làm tốt khâu tổ chức thực hiện để đạt được kết quả cao.

Thứ nhất, cần theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng quan trọng, thiết yếu để có biện pháp điều hành phù hợp. Chủ động tháo gỡ khó khăn và có phương án điều tiết nguồn hàng để tăng lượng cung ứng cho các địa phương có dịch bệnh cần cách ly hoặc giãn cách xã hội, bảo đảm cung cấp đủ hàng hóa thiết yếu cho người dân.

Gỡ khó cho sản xuất kinh doanh, trong lưu thông để chuẩn bị các nguồn hàng dự trữ, bình ổn giá cả thị trường, nhất là dịp cuối năm 2021. Tăng cường công tác tổng hợp, phân tích, dự báo thị trường giá cả và thực hiện chế độ báo cáo kịp thời theo quy định. Cần tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường giá cả, quản lý kê khai giá, niêm yết giá theo quy định pháp luật.

Thứ hai, cần tiếp tục đánh giá, cập nhật kịch bản điều hành giá cho nửa cuối năm để báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng-Trưởng BCĐ điều hành giá, nhất là việc tính toán, điều chỉnh giá các mặt hàng do Nhà nước quản lý, các dịch vụ công đang triển khai lộ trình thị trường đảm bảo mục tiêu kiểm soát lạm phát và phù hợp với tình hình dịch bệnh đang diễn biến phức tạp như hiện nay.

Thứ ba, tiếp tục đẩy mạnh công tác rà soát, đánh giá thực hiện và sửa đổi, bổ sung hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về cơ chế chính sách quản lý, điều hành giá cho phù hợp với thực tế hiện nay. Xác định rõ cơ quan chủ trì, cơ chế phối hợp và đẩy mạnh công khai minh bạch trong quản lý điều hành giá các mặt hàng.

“Cuối cùng, cần tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, bảo đảm kịp thời, minh bạch thông tin về giá và công tác điều hành giá của Chính phủ, BCĐ điều hành giá, nhất là diễn biến giá cả các vật tư quan trọng, các mặt hàng thiết yếu liên quan đến sản xuất và đời sống người dân để ổn định tâm lý người tiêu dùng, kiểm soát lạm phát kỳ vọng”, Cục trưởng Nguyễn Anh Tuấn nhấn mạnh.

Huy Thắng