Phỏng vấn ông Đào Anh Kiệt, Thành ủy viên, Giám đốc Sở TN&MT TP.Hồ Chí Minh:Tăng trưởng mạnh, bền vững, bảo vệ môi trường

Năm 2010, kinh tế TP.HCM đã thực sự phục hồi và có bước tăng trưởng mạnh mẽ, trong đó tổng sản phẩm nội địa (GDP) trên địa bàn đạt 418.068 tỷ đồng, tăng 11,8% so với cùng kỳ, vượt 18% so với chỉ tiêu HĐND thành phố đề ra; các mục tiêu về xã hội, môi trường, chất lượng cuộc sống không ngừng cải thiện theo hướng phát triển bền vững. Góp phần vào thành công lớn này của thành phố có đóng góp không nhỏ của ngành TN&MT TP.HCM. Nhân dịp Xuân Tân Mão 2011, Báo Tài nguyên & Môi trường đã có cuộc trao đổi với ông Đào Anh Kiệt, Thành ủy viên, Giám đốc Sở TN&MT TP.HCM về công tác quản lý Nhà nước lĩnh vực TN&MTtrên địa bàn.

- Xin ông cho biết những kết quả nổi bật trong công tác quản lý Nhà nước về TN&MT năm 2010 của TP.HCM và những nhiệm vụ trọng tâm năm 2011 ?

Ông Đào Anh Kiệt: Năm 2010, được sự chỉ đạo kịp thời của UBND TP.HCM, Bộ TN&MT, ngành TN&MT TP.HCM đã có nhiều nỗ lực để hoàn thành nhiệm vụ đề ra.

Về lĩnh vực đất đai: Đã tham mưu cho UBND TP.HCM ban hành 6 quyết định và 02 chỉ thị để thực hiện tốt công tác quản lý đất đai. Trong năm 2010, đã quyết định giao đất, cho thuê đất 103 trường hợp với tổng diện tích 304,8 ha. Tổ chức kiểm tra các dự án đã giao, cho thuê đất và xử lý thu hồi 5 khu đất diện tích: 84.568 m2. Tính đến nay công tác cấp giấy CNQSDĐ đạt khoảng 80%, dự kiến còn phải cấp khoảng 329.835 Giấy để hoàn thành công tác này. Tập trung hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai (chỉnh lý biến động và xây dựng cơ sở dữ liệu nhà đất) để tiến tới thiết lập hệ thống thông tin nhà đất thông suốt giữa 3 cấp: Thành phố, quận - huyện, phường - xã.Triển khai hoàn thành có hiệu quả công tác kiểm kê đất đai 2010 và lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất báo cáo thành phố và Bộ TN &MT.

Lĩnh vực môi trường đô thị: Trong năm 2010, tình hình ô nhiễm môi trường đã được cải thiện so với cùng kỳ năm trước. Thu gom, vận chuyển, xử lý khoảng 2 triệu tấn rác sinh hoạt; khoảng 50.000 tấn rác xà bần kinh doanh. Hiện nay, TP.HCM có 2 bãi chôn lấp hợp vệ sinh, đảm bảo tỉ lệ thu gom, xử lý chất thải rắn đô thị, công nghiệp - nguy hại, y tế đạt 100%. Sở TN &MT đã xây dựng chương trình mang tính đột phá trong lĩnh vực bảo vệ môi trường trình UBND thành phố. Triển khai các hoạt động chuẩn bị thực hiện dự án hợp tác với Tổ chức Tuân thủ và Cưỡng chế môi trường châu Á (AECEN) về chương trình tự giám sát môi trường của doanh nghiệp; dự án tài trợ của Chính phủ Tây Ban Nha về quản lý nguồn ô nhiễm phân tán hệ thống sông Sài Gòn.

Sở TN &MT đã triển khai công tác điều tra, thống kê, phân loại các các cơ sở gây ô nhiễm môi trường; nguồn xả thải và nguồn tiếp nhận nước thải trên lưu vực hệ thống sông Đồng Nai thuộc địa bàn TP.HCM. Kiểm tra giám sát hoạt động xử lý chất thải rắn đô thị, triển khai các chương trình điều tra, khảo sát quản lý chất thải rắn công nghiệp-chất thải nguy hại, chương trình điều tra và quản lý đối với các chất ô nhiễm hữu cơ bền (POPs); phânloại, tồn trữ, vận chuyển và xử lý chất thải công nghiệp - chất thải nguy hại.

Lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản: Hoàn thành xây dựng mô hình hóa trong xét cấp phép khai thác nước dưới đất TP.HCM; quan trắc biến dạng mặt đất bằng kỹ thuật INSAR vi phân; đánh giá diễn biến mực nước biển, mực nước triều trên các sông lớn khu vực thành phố và khu vực phụ cận, phục vụ quy hoạch phát triển bền vững các ngành kinh tế xã hội; lập bản đồ vùng cấm và hạn chế khai thác nước dưới đất.

Lĩnh vực khí tượng thủy văn và biển, hải đảo: TP.HCM đã thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu; đang triển khai chương trình đào tạo, tập huấn nâng cao nhận thức và năng lực quản lý chuyên ngành lồng ghép với ứng phó biến đổi khí hậu. Tiến hành điều tra cơ bản về TN&MT biển và ven biển, phòng chống thiên tai TP.HCM.

Công tác thanh tra, kiểm tra: Tổng số cuộc thanh tra, kiểm tra được tiến hành là 38 cuộc, đã kiến nghị UBND thành phố thu hồi 23,1295 ha đất; giải quyết hồ sơ tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai 814 hồ sơ; ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính 160 đơn vị vi phạm về môi trường và khoáng sản, với tổng số tiền phạt là 1.024.150.000 đồng.

Phát huy những kết quả đạt được và khắc phục những tồn tại trong năm 2010. Nhiệm vụ trọng tâm trong công tác quản lý Nhà nước về TN&MT năm 2011. Theo đó, những nhiệm vụ trọng tâm gồm:

Lĩnh vực đất đai: Tổ chức và triển khai công tác lập quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011-2020 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm 2011-2015. Công bố công khai quy hoạch và các dự án đầu tư để xét chọn các nhà đầu tư có năng lực thông qua đấu thầu chọn chủ đầu tư dự án hoặc đấu giá đất. Tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật đất đai của các tổ chức được Nhà nước giao đất, cho thuê đất. Kiến nghị quy định hình thức xử phạt bằng tiền đối với các dự án chậm tiến độ mà chưa đến mức độ phải thu hồi đất. Hoàn thành cơ bản công tác cấp Giấy Chứng nhận đối với tất cả các loại đất, lập sổ bộ, hồ sơ địa chính trên cơ sở các giấy chứng nhận đã được cấp...

Lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản: Đánh giá diễn biến mực nước biển, mực nước triều trên các sông lớn khu vực thành phố và khu vực phụ cận, phục vụ quy hoạch phát triển bền vững các ngành kinh tế xã hội của thành phố. Lập bản đồ vùng cấm và hạn chế khai thác nước dưới đất...

Lĩnh vực bảo vệ môi trường: Chuẩn bị phương án chi tiết và thực hiện kế hoạch triển khai Đề án bảo vệ môi trường lưu vực hệ thống sông Đồng Nai trên địa bàn TP.HCM năm 2011 và giai đoạn đến năm 2015. Xây dựng qui hoạch về quản lý chất thải rắn đô thị tại TP.HCM. Kêu gọi đầu tư xử lý rác với những công nghệ khác nhau, đa dạng công nghệ xử lý như tái chế chất thải, công nghệ đốt rác phát điện, tận dụng tối đa các loại chất thải có khả năng tái sử dụng để làm nguyên liệu đầu vào cho các ngành sản xuất khác. Năm 2011, TP.HCM phấn đấu tỷ lệ thu gom, xử lý chất thải rắn nguy hại, y tế đạt 100%, tỷ lệ cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng được xử lý đạt 100%...

Lĩnh vực khí tượng thủy văn và biển, hải đảo: Tập trung xây dựng mạng quan trắc mưa và đảm nhận được khả năng dự báo mưa chi tiết cho TP.HCM; xây dựng Trung tâm Khí tượng thủy văn của thành phố; lập quy hoạch quản lý tài nguyên môi trường biển TP.HCM; xây dựng các chính sách nhằm khai thác có hiệu quả nguồn tài nguyên môi trường biển của thành phố. Triển khai điều tra cơ bản TN&MT biển đảo (dự kiến thực hiện 2011-2013); quản lý tổng hợp vùng ven biển (dự kiến thực hiện 2011-2015); quan trắc hải văn biển (thực hiện từ năm 2010 trở đi)…

Ngoài các nhiệm vụ chuyên môn nêu trên, theo kế hoạch năm 2011 Sở còn triển khai thực hiện 34 dự án với tổng vốn đầu tư khoảng 548 tỷ đồng…

- Hiện nay, "Đề án Phát triển đào tạo nhân lực ngành TN&MT" đang được Bộ TN&MT thiết kế nhằm mục đích xây dựng và phát triển nguồn lực của ngành có đủ số lượng, bảo đảm phẩm chất, năng lực, trình độ, cơ cấu ngành nghề, đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ trước mắt và lâu dài. Xin ông cho biết chất lượng nguồn nhân lực ngành TN&MT của TP.HCM trong giai đoạn hiện nay và những định hướng phát triển lâu dài ?

Ông Đào Anh Kiệt : Hiện nay, đội ngũ cán bộ công chức, viên chức ngành TN&MT TP.HCM có hơn 2.000 người: Cấp thành phố 846 người, cấp huyện 723 người và cấp xã 490 người. Về trình độ đào tạo: Đại học và sau đại học chiếm 61%; cao đẳng, trung học chuyên nghiệp chiếm 31%; sơ cấp 8,1%. Về độ tuổi: Dưới 30 tuổi chiếm 31%, từ 30 đến 50 tuổi 56,1%.

Nhìn chung nguồn nhân lực tương đối trẻ, có kiến thức cơ bản và kinh nghiệm thực tế. Tuy nhiên, hạn chế chung trong quản lý ngành TN&MT là trải qua một thời gian làm việc, cán bộ quản lý theo kinh nghiệm bản thân chứ không theo các kiến thức khoa học mới nhất trong quản lý. Đây là nguyên nhân chính làm giảm hiệu quả quản lý trong một thành phố cực lớn có tốc độ phát triển nhanh như TP.HCM, nơi đòi hỏi công tác quản lý đô thị phải được thực hiện một cách khoa học và liên tục đổi mới. Với yêu cầu phát triển kinh tế xã hội của TP.HCM hiện tại và trong những năm tới, vấn đề cấp bách đặt ra là việc phát triển đội ngũ nguồn nhân lực phải gắn với yêu cầu bảo vệ và phát triển bền vững tài nguyên môi trường, trong đó quan tâm đào tạo được đội ngũ cán bộ công chức đáp ứng được yêu cầu công tác của ngành.

Định hướng nguồn nhân lực ngành TN&MT của thành phố đến năm 2015, 100% cán bộ được đào tạo, bồi dưỡng, bổ sung cập nhật kiến thức chuyên môn nghiệp vụ về: Quản lý đất đai, môi trường, quản lý tài nguyên nước và khoáng sản, khí tượng thủy văn, đo đạc bản đồ, quản lý tổng hợp và thống nhất về biển và hải đảo; đồng thời có hiểu biết cơ bản về biến đổi khí hậu và các tác động của nó. Trong đó, các lĩnh vực tập trung đào tạo gồm: Quản lý đất đai, môi trường, biến đổi khí hậu và quản lý tài nguyên nước. Cụ thể, đào tạo kỹ năng "hiểu" - hướng dẫn thực hiện cũng như khả năng xây dựng văn bản pháp luật một cách chủ động và linh hoạt; đào tạo, bồi dưỡng, bổ sung cập nhật kiến thức chuyên môn và phương pháp quản lý mới - phương pháp khoa học quản lý.

Các giải pháp sẽ được chúng tôi triển khai nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực bao gồm:2.000 cán bộ công chức hiện tại phải được huấn luyện và đào tạo bổ sung; tổ chức huấn luyện, thường xuyên trong nước và nước ngoài. Sử dụng nguồn tài chính trong nước và nguồn kinh phí hợp tác thông qua các chương trình biến đổi khí hậu. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tranh thủ các nguồn tài trợ để đào tạo cán bộ. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý.

- Xin ông cho biết những mục tiêu cụ thể của Chiến lược Bảo vệ môi trường TP.HCM giai đoạn 2011-2015 mà Đại hội Đảng bộ TP.HCM lần thứ IX thông qua?

Ông Đào Anh Kiệt: Về mục tiêu tổng quát, tập trung kiểm soát, ngăn chặn và đẩy lùi ô nhiễm không khí, ô nhiễm tiếng ồn, nước mặt, nước ngầm, chất thải rắn thông thường, chất thải rắn nguy hại; khắc phục, cải thiện những khu vực bị ô nhiễm nghiêm trọng; tăng diện tích cây xanh, vườn hoa, thảm cỏ, tiểu đảo, công viên…, nhất là ở khu vực trung tâm thành phố; xây dựng thành phố xanh, sạch, có môi trường sống tốt; khôi phục các hệ sinh thái, phục hồi đa dạng sinh học, bảo vệ, phát triển Khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ; nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của cộng đồng.

Trong đó, giai đoạn 2011 - 2015, TP.HCM quyết tâm ngăn chặn, hạn chế, khắc phục ô nhiễm, cải thiện và khôi phục môi trường. Phấn đấu đến cuối năm 2015, có 80% - 90% cơ sở sản xuất, dịch vụ, thương mại trên địa bàn có hệ thống xử lý môi trường đạt tiêu chuẩn và quy chuẩn Việt Nam; có 100% khu công nghiệp, khu chế xuất, cụm công nghiệp có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn; có 90% khu đô thị mới có hệ thống xử lý nước thải tập trung; 50% khu đô thị hiện hữu có hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tập trung; giảm thiểu 80% mức độ ô nhiễm nguồn nước tại khu vực nội thành; 60% mức độ ô nhiễm khu vực ngoại thành; giảm thiểu 70% mức độ ô nhiễm không khí, tiếng ồn do sản xuất; giảm thiểu 50% ô nhiễm không khí và tiếng ồn do hoạt động giao thông - vận tải; có 100% người dân thành phố được phổ biến, tuyên truyền vệ bảo vệ môi trường… Đặc biệt, lĩnh vực quản lý chất thải rắn, thực hiện lưu giữ, thu gom, vận chuyển và xử lý 100% tổng lượng chất thải rắn thông thường ở đô thị, chất thải nguy hại, chất thải rắn y tế, nước thải công nghiệp và y tế…đảm bảo tiêu chuẩn môi trường Việt Nam. Trong đó, xử lý chất thải rắn làm compost 40%, phân loại tái chế 10%, đốt phát điện 10%, chôn lấp hợp vệ sinh 40% trên tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt đô thị.

Giai đoạn 2016 - 2020, TP.HCM phấn đấu chất lượng nước mặt, nước ngầm, không khí, tiếng ồn trên toàn địa bàn đạt tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia về môi trường; chất thải thông thường, chất thải nguy hại được thu gom, lưu chứa, vận chuyển, xử lý, tái chế và tái sử dụng.

- Năm 2010, thị trường bất động sản của TP.HCM được đánh giá là khá trầm lắng. Xin ông cho biết dự báo của mình về tình hình thị trường bất động sản năm 2011? Để góp phần thúc đẩy sự phát triển của thị trường bất động sản, theo ông cần phải có những giải pháp nào?

Ông Đào Anh Kiệt: Kinh tế TP.HCM tiếp tục tăng trưởng, GDP năm 2010 là 11,8 % và dự kiến năm 2011 là 12%;bên cạnh đó Chính phủ quyết tâm kìm chế lạm phát nên dự báo thị trường bất động sản năm 2011 có khả năng phát triển và giá cả ở mức ổn định. TP.HCM đang triển khai thực hiện quy hoạch chung điều chỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; một số dự án đầu tư cơ sở hạ tầng có quy mô lớn đã hoàn thành như cầu Phú Mỹ, đại lộ Đông Tây, đường cao tốc Trung Lương, cũng như một số dự án đang được triển khai khẩn trương như đường cao tốc Long Thành - Dầu Dây, đường Tân Sơn Nhất - Bình Lợi, các tuyến metro... có tác động tích cực đến sự phát triển của thị trường bất động sản. Lãi suất cơ bản và lãi suất cho vay đầu tưbất động sản của các ngân hàng thương mại hiện nay đang ở mức rất cao nên các dự án đầu tư có quy mô lớn sẽ rất khó khăn về nguồn vốn đầu tư.

Năm 2011, nhu cầu về bất động sản, nhất là nhà ở, mặt bằng kinh doanh thương mại, diện tích văn phòng cho các công ty có quy mô vừa và nhỏ tiếp tục tăng. Nguồn cung cho thị trường bất động sản năm 2011 được dự báo là dồi dào. Doanh nghiệp chuyển sang đầu tư nhà giá thấp, nhà bình dân để thu hút thêm khách hàng tiềm năng. Về các chương trình phát triển nhà ở đặc biệt của Chính phủ: Nhà ở xã hội, ký túc xá sinh viên, nhà ở cho người thu nhập thấp và các chương trình mục tiêu hỗ trợ nhà ở tiếp tục được triển khai mạnh mẽ, góp phần điều chỉnh thị trường và đảm bảo an sinh xã hội.

Theo tôi, để thị trường bất động sản phát triển bền vững, chúng ta cần sớm hình thành trung tâm thông tin và dự báo thị trường bất động sản và xây dựng chỉ số thị trường bất động sản trên địa bàn thành phố để từ đó, có những cơ chế, chính sách, quản lý và điều hành phù hợp để thị trường phát triển.Nâng cao chất lượng hoạt động dịch vụ sàn giao dịch bất động sản: Có tiêu chí đánh giá, phân loại sàn giao dịch bất động sản hàng năm, có biện pháp xử lý đối với sàn giao dịch hoạt động mang tính hình thức, đối phó và không tuân thủ theo các quy định của pháp luật.

Cần xây dựng hoàn chỉnh hệ thống quản lý đất đai, bất động sản: Hoàn thành công tác xây dựng hồ sơ - sổ bộ nhà đất và công tác cấp Giấy Chứng nhận QSDĐ và QSHN. Xây dựng cơ sở dữ liệu về nhà đất và vận hành đồng bộ hệ thống thông tin đất đai liên thông ở 3 cấp. Nâng cao chất lượng công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất vàphối hợp tốt với các ngành để đảm bảo quy hoạch có tính khả thi đáp ứng được mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của thành phố, lưu ý lồng ghép những tác động do ảnh hưởng biến đổi khí hậu vào quá trình thực thi.

Cần tập trung phát triển quỹ đất và xem đây là nhiệm vụ trọng tâm của ngành trong việc góp phần đẩy nhanh tốc độ đô thị hóa theo đúng quy hoạch và thúc đẩy thị trường phát triển lành mạnh. Giá nhà, đất cần phải được khảo sát cập nhật hàng tuần và công bố để mọi người tham khảo, không cần phải pháp lý nhưng có độ tin cậy cao. Thường xuyên tổ chức đối thoại với dân và doanh nghiệp để chấn chỉnh kịp thời những thiếu xót và điều chỉnh những quy định không phù hợp với thực tế cuộc sống.

Chúng tôi cũng kiến nghị, Chính phủ sớm ban hành các quy định về hình thành các định chế tài chính phi ngân hàng như: Quỹ tín thác bất động sản, quỹ đầu tư bất động sản, quỹ tiết kiệm nhà ở nhằm hỗ trợ cho thị trường bất động sản huy động được đa dạng các nguồn vốn trong xã hội, không phụ thuộc quá nhiều vào nguồn tín dụng từ ngân hàng mà thường là các khoản tín dụng ngắn hạn... Sửa đổi các khoản thuế, phí liên quan đến kinh doanh bất động sản như :Sớm áp dụng thuế nhà đất hàng năm theo mức thu được căn cứ vào vị trí thuận lợi về mặt kinh tế của bất động sản và diện tích bất động sản. Sửa đổi khoản thu tiền sử dụng đất theo giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực tế trên thị trường như hiện nay. Đề nghị chỉ thu ở mức khoảng 20% và mứcthu này nên ổn định theo khung giá đất hàng năm do UBND thành phố ban hành để các nhà đầu tư có thể tính toán được hiệu quả của dự án, khoản thu này nếu còn là ẩn số thì sẽ tăng rủi ro cho doanh nghiệp và khách hàng, chính rủi ro cao nên các doanh nghiệp thường tăng giá bán để đảm bảo an toàn. Về lâu dài đề nghị thay thế khoản thu này là khoản thu phí hạ tầng, được tính theo m2 sàn xây dựng.

Đối với những dự án chậm hoặc không triển khai, Nhà nước sẽ áp dụng mức thuế sử dụng đất tăng dần hàng năm theo thời gian chậm triển khai thay vì áp dụng biện pháp thu hồi đất như hiện nay.

Xin cám ơn ông!

Nguyễn Thanh(thực hiện)