Quản lý hiệu quả hoạt động ngoại thương

Ảnh minh họa

Bộ Công Thương cho biết, trong suốt quá trình đàm phán gia nhập Tổ chức thương mại thế giới (WTO) từ năm 1995, Việt Nam đã liên tục cải thiện chính sách, công cụ pháp luật để thực hiện quản lý ngoại thương phù hợp với điều kiện hội nhập. Sau khi gia nhập WTO, chúng ta vẫn đang nỗ lực hoàn thiện chính sách quản lý nhà nước về thương mại, đặc biệt là thương mại quốc tế để tận dụng tối đa cơ hội hội nhập đồng thời hạn chế những bất lợi về vị thế và năng lực cạnh tranh.

Tuy nhiên, mặc dù hoạt động ngoại thương diễn ra vô cùng sôi động và có đóng góp quyết định cho quá trình phát triển kinh tế của đất nước cũng như công tác quản lý nhà nước về ngoại thương đã vừa chặt chẽ hơn, vừa thông suốt hơn, minh bạch hơn, hiệu quả hơn, song thực tiễn cho thấy chính sách của Nhà nước trong lĩnh vực này còn nhiều điểm chưa hoàn chỉnh, cần hoàn thiện, hệ thống hóa.

Cụ thể, hệ thống pháp luật về quản lý ngoại thương hiện hành còn bất cập ở nhiều mặt như: Có quá nhiều các văn bản quy phạm pháp luật cùng quy định quản lý hoạt động ngoại thương dẫn đến tản mát, thiếu sự thống nhất về cùng một biện pháp các văn bản có quy định khác nhau về nguyên tắc, tiêu chí, thẩm quyền... Việc có quá nhiều văn bản cùng quy định hoạt động ngoại thương dẫn đến sự thiếu minh bạch, rủi ro cho tổ chức, cá nhân, nhất là trong áp dụng chính sách quản lý hàng hóa (ví dụ như không có danh mục hàng hóa cấm thống nhất mà mỗi Luật và các văn bản hướng dẫn có quy định về cấm..).

Thêm vào đó, được xây dựng và ban hành trong bối cảnh đất nước ta đang đàm phán gia nhập Tổ chức thương mại thế giới (WTO), về quy định quản lý nhà nước về ngoại thương, Luật Thương mại 2005 chỉ có một số quy định mang tính cơ bản hoặc có tính chất khung với nội hàm không rõ ràng hoặc thậm chí không có quy định về một số biện pháp quản lý nhà nước đối với hoạt động ngoại thương trong đó (việc áp dụng các biện pháp khẩn cấp, tạm ngừng xuất khẩu, nhập khẩu, các biện pháp chỉ định cửa khẩu, thương nhân ...). Việc không có quy định cụ thể dẫn đến sự ổn định, tính đoán định trước của các biện pháp này chưa cao, có khả năng gây cản trở quyền của tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật cũng như gây khó khăn cho các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan trong áp dụng công cụ mà mình có quyền thực hiện trong phạm vi thẩm quyền.

Ngoài ra, theo Bộ Công Thương, cơ chế quản lý ngoại thương hiện hành đang gây cản trở lớn về thủ tục hành chính đến hoạt động của các doanh nghiệp đang sản xuất kinh doanh trong các khu vực hải quan riêng (là khu vực đang thu hút mạnh mẽ hoạt động đầu tư nước ngoài và có kim ngạch xuất nhập khẩu lớn) cũng là đối tượng cần phải được rà soát, dỡ bỏ.

Các biện pháp hỗ trợ phát triển hoạt động ngoại thương cũng đang rất cần những cơ sở pháp lý ở mức cao nhằm thể hiện rõ quan điểm hỗ trợ ngoại thương của Nhà nước, Chính phủ nhằm tận dụng tối đa các ưu thế, ưu đãi trong các khuôn khổ thương mại song phương, đa phương đồng thời chỉ quy định các biện pháp được phép theo quy định của pháp luật quốc tế.

Do đó, việc xây dựng một đạo Luật có tính định hướng rõ ràng, hợp chủ trương của Đảng, Nhà nước, ổn định, minh bạch, thống nhất, phù hợp với yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế nhưng đồng thời đảm bảo cơ quan quản lý nhà nước có đầy đủ các công cụ điều hành một cách linh hoạt trên tinh thần cải cách thủ tục hành chính là rất cần thiết trong bối cảnh quốc tế và trong nước hiện nay.

Bộ Công Thương đã đề xuất dự thảo Luật Quản lý ngoại thương gồm 9 chương, 119 điều. Bên cạnh những quy định chung, dự thảo đã nêu rõ những quy định cụ thể về: Các biện pháp hành chính; các biện pháp kỹ thuật, kiểm dịch; các biện pháp phòng vệ thương mại; kiểm soát khẩn cấp trong hoạt động ngoại thương…

Mời bạn đọc xem toàn văn dự thảo và góp ý tại đây.

Tuệ Văn