Rượu có nồng độ methanol cao chỉ có từ pha cồn công nghiệp?

Hình ảnh loại rượu bệnh nhân đã sử dụng do gia đình cung cấp.

Điều tra, truy xuất nguồn gốc sản phẩm

Theo Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, thời gian qua, Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận 7 bệnh nhân trong 2 vụ ngộ độc methanol liên tiếp sau khi uống rượu trên địa bàn tỉnh Bắc Giang, trong đó có 1 bệnh nhân tử vong, 1 bệnh nhân suy giảm thị lực nặng và di chứng thần kinh.

Các bệnh nhân này đã cùng uống một loại rượu, thông tin trên nhãn như sau: Tên là Rượu nếp; can 30 lít, ≤ 29,9% Vol; cơ sở sản xuất rượu Đất Lúa, địa chỉ: Trung Xá, Toàn Thắng, Kim Động, Hưng Yên, ĐT: 0979441232.

Hiện, Cục An toàn thực phẩm đã chuyển toàn bộ thông tin cho Vụ Khoa học Công nghệ, Bộ Công Thương để điều tra, truy xuất nguồn gốc, xử lý sản phẩm và áp dụng các biện pháp khắc phục sự cố về an toàn thực phẩm theo quy định của Luật An toàn thực phẩm.

Trong thời gian này, Cục An toàn thực phẩm đề nghị người tiêu dùng tạm thời không mua và không sử dụng sản phẩm nêu trên cho đến khi có kết luận cuối cùng của Bộ Công Thương. Đối với người tiêu dùng đã sử dụng sản phẩm, nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường về sức khỏe, cần đến ngay cơ ở y tế gần nhất để được kiểm tra và theo dõi kịp thời.

Nhiều trường hợp ngộ độc cùng loại rượu

Trước đó, ngày 3/11, Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai có tiếp nhận một bệnh nhân nam (32 tuổi) được chẩn đoán ngộ độc cồn công nghiệp methanol từ tuyến dưới chuyển lên. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng hôn mê sâu, đồng tử giãn, huyết áp tụt. Xét nghiệm cho thấy, nồng độ methanol trong máu rất cao 141 mg/dL, nhiễm toan chuyển hóa nặng. Kết quả chụp CT cũng cho thấy, bệnh nhân có tổn thương não lan tỏa rất nặng, mặc dù đã được giải độc cấp cứu và hồi sức tích cực nhưng không hồi phục và gia đình đã xin và bệnh nhân tử vong tại nhà.

Theo lời kể của người nhà, 3 ngày trước khi vào viện, bệnh nhân có mua rượu từ một quán tạp hóa về uống cùng 3 người khác trong phòng trọ tại Bắc Giang. Rượu khi mua được đổ vào túi nylon mang về. Sau uống 1 ngày, bệnh nhân xuất hiện đau đầu, nhìn mờ, chậm chạp dần và rơi vào hôn mê. Bệnh nhân được đưa vào bệnh viện tuyến tỉnh điều trị, sau đó được chuyển lên Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai.

Ths.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, xét nghiệm trong rượu bệnh nhân đã uống do gia đình mang đến cho thấy, nồng độ cồn công nghiệp methanol là 20,21%, trong khi đó nồng độ rượu thông thường ethanol chỉ có 11,42%. Loại rượu bệnh nhân đã uống sau đó được y tế địa phương thông báo lại là loại rượu đóng can nhựa 30 lít, thông tin ghi trên nhãn mác là “Rượu nếp”, “Hầm Rượu Việt”, địa chỉ: “Cơ sở sản xuất rượu Đất Lúa”, Trương Xá, Toàn Thắng, Kim Động, Hưng Yên. Đáng chú ý, loại rượu này có hình thức giống hệt với loại rượu đã gây vụ ít nhất 3 người bị ngộ độc cồn công nghiệp methanol (cũng tại Bắc Giang) nhập viện vào ngày 12-14/10/2020 đang được các cơ quan chức năng kiểm tra.

Ba người còn lại cùng uống rượu với bệnh nhân trên cũng đã nhập viện và cùng được chẩn đoán ngộ độc methanol, may mắn qua điều trị, tình trạng ngộ độc của 3 bệnh nhân đã hồi phục tốt. Đáng chú ý, có một bệnh nhân nam mới 22 tuổi, mặc dù có biểu hiện bình thường sau uống rượu 3 ngày, khi được kêu gọi đến Trung tâm chống độc kiểm tra thì trong máu có nồng độ cồn công nghiệp cao ở mức nguy hiểm, rất may mắn bệnh nhân được nhập viện điều trị giải độc khi chưa quá muộn.

Theo Ths.BS Nguyễn Trung Nguyên, bệnh nhân sau uống methanol cũng gây say như rượu thông thường, có thể sau 2 ngày mới bắt đầu có biểu hiện ngộ độc, thậm chí methanol được chuyển hóa và thải trừ rất chậm nên nếu bệnh nhân không tử vong thì methanol có thể vẫn còn phát hiện thấy trong người tới 8 ngày sau uống. Tuy nhiên nếu để chất độc này tồn tại trong cơ thể thì não và mắt của bệnh nhân sẽ bị tổn thương nặng theo (methanol trong cơ thể chuyển dần thành acid formic gây ảnh hưởng xấu đến mắt và não).

Như vậy, liên quan tới sản phẩm rượu mang tên “RƯỢU NẾP”, “Hầm Rượu Việt”, đã có 2 vụ ngộ độc methanol với ít nhất 7 người bị ngộ độc, trong đó 1 người tử vong và 1 người tổn thương mắt và não.

Đánh lừa cả những “người tiêu dùng thông thái”

Lãnh đạo Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ, đây là trường hợp ngộ độc cồn công nghiệp methanol do uống phải rượu giả, loại rượu có nồng độ methanol rất cao gây ngộ độc. Tuy nhiên, loại rượu này lại tên và nhãn mác riêng, thông tin đăng ký và địa chỉ rất rõ nên rất nguy hiểm, dễ gây hiểu nhầm cho người tiêu dùng vì “qua mặt” được tiêu chí “sản phẩm có tên, thông tin, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng”. Chỉ có điều thông tin trên nhãn mác đó có đúng hoặc có thật hay không thì chỉ cơ quan chức năng kiểm tra mới biết. Sản phẩm có nhãn mác và thông tin như thế này dễ đánh lừa được tất cả người tiêu dùng, kể cả những “Người tiêu dùng thông thái”.

Ths.BS Nguyễn Trung Nguyên khẳng định, qua quá trình làm việc với tất cả các bên chuyên môn và quản lý trong và ngoài nước, cùng với các bằng chứng khoa học, với cách nấu rượu truyền thống, lên men và ủ, trưng cất rượu từ ngũ cốc thì không bao giờ gây ngộ độc methanol. Sản phẩm có nồng độ methanol cao như thế này chỉ có từ quá trình pha cồn công nghiệp và đóng chai thành sản phẩm rượu rởm. Đây vẫn xuất phát từ vấn đề quản lý hóa chất cồn công nghiệp chưa chặt chẽ.

“Cồn công nghiệp methanol không phải do người dân sản xuất, mà từ nhập khẩu, từ sản xuất bởi các công ty lớn để phục vụ cho các mục đích hoàn toàn không phải để uống hay sát trùng. Tuy nhiên, hóa chất này đã bị “tuồn từ trong ra ngoài” vào tay kẻ xấu, dẫn tới họ đóng thành các loại rượu rởm, các loại cồn sát trùng “rởm” gây ngộ độc cho người tiêu dùng và nguy hiểm cho hệ thống y tế”, Ths.BS Nguyễn Trung Nguyên nhấn mạnh.

Nhiều năm gần đây, có nhiều loại rượu giả, rượu trôi nổi, rất nhiều loại cồn sát trùng “rởm” chứa nồng độ cao methanol đã và đang bị Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai phát hiện, và phối hợp với các cơ quan chức năng xử lý.

Tuy nhiên, chuyên gia về chống độc - Ths.BS Nguyễn Trung Nguyên nhận định, loại rượu này rất có thể vẫn đang được sản xuất, lưu hành không chỉ ở Bắc Giang mà còn ở các tỉnh khác. Do đó nguy cơ tiếp tục gây ngộ độc cho nhiều người vẫn hiện hữu. Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai khuyến cáo người dân không dùng sản phẩm có tên như trên.

Nếu đã chót uống loại rượu này thì cần đến ngay các khoa cấp cứu hồi sức của các bệnh viện tỉnh hoặc các cơ sở y tế có điều kiện xét nghiệm khí máu động mạch để kiểm tra. Đặc biệt, cần đi kiểm tra kể cả khi cơ thể cảm thấy bình thường và đã uống loại rượu đó trong vòng 8 ngày.

Đáng chú ý, có vụ ngộ độc rượu chứa methanol ghi nhận tại Bệnh viện Bạch Mai, người dân mua rượu có tên là “RƯỢU NẾP”, “Hầm Rượu Việt” về ngâm chuối hột để uống. Nhưng khi nhập viện, người bệnh chỉ nói uống rượu ngâm chuối hột. Do đó, phải mất nhiều ngày sau, các bác sĩ mới biết loại rượu ban đầu và tên nhãn mác như trên. Vì vậy người dân và nhân viên y tế cần hỏi kỹ nguồn gốc loại rượu đã uống, tránh bỏ sót thông tin.

Hiền Minh