Từng bước hiện đại hóa Quân đội nhân dân Việt Nam trong thời kỳ hội nhập, phát triển

Trích bài của Đại tướng Phùng Quang Thanh

24/01/2011 13:51

Xây dựng quân đội từng bước hiện đại là vấn đề hết sức quan trọng, được Đảng ta đề ra từ Đại hội VII. Trải qua hơn 20 năm, với sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước, chúng ta đã thực hiện xây dựng quân đội từng bước hiện đại theo đúng phương hướng, lộ trình, kế hoạch xác định và đạt được những kết quả quan trọng. Đặc biệt, những năm gần đây, một số ngành, lĩnh vực quan trọng đã có bước phát triển nhanh, mang tính đột phá; nhờ đó, đã tạo chuyển biến mới về chất lượng, khả năng sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Gắn liền với đó, công cuộc đổi mới toàn diện đất nước của nhân dân ta, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của Nhà nước đã đạt được những thành tựu to lớn, quan trọng trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Thành tựu bao trùm là: giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và chế độ xã hội chủ nghĩa, tạo môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước. Nền kinh tế nước ta mặc dù phải chịu sự tác động tiêu cực từ cuộc khủng hoảng kinh tế - tài chính toàn cầu, song với sự nỗ lực cao, thực hiện những giải pháp quyết liệt, đồng bộ, chúng ta đã kiểm soát tốt tình hình, từng bước nâng dần mức tăng trưởng trở lại, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô và an sinh xã hội; giữ vững ổn định chính trị và trật tự, an toàn xã hội; quốc phòng - an ninh được tăng cường; văn hóa có bước phát triển; đối ngoại được mở rộng, vị thế của nước ta trên trường quốc tế không ngừng được nâng cao...

Những thành tựu đó đã tạo thế và lực mới của đất nước, củng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa; đồng thời, là minh chứng thực tiễn sinh động nhất bác bỏ mọi sự xuyên tạc, chống phá của các thế lực thù địch, nhằm vào Đảng ta và chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Nhân dịp kỷ niệm ngày truyền thống của mình, toàn thể cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên chức quốc phòng trong Quân đội nhân dân Việt Nam vui mừng và tự hào vì đã có những đóng góp tích cực vào thành tựu chung của đất nước, của dân tộc và nguyện tiếp tục nỗ lực phấn đấu hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng với niềm tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Nhân loại đã và đang chứng kiến thập niên đầu của thế kỷ XXI dần khép lại với những biểu cảm khác nhau, gắn với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ và sự biến động sâu sắc trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Dự báo trong thập niên tới, mặc dù xu thế chủ đạo của tình hình thế giới, khu vực vẫn sẽ là hòa bình, hợp tác và phát triển, với những đặc trưng mới trong quan hệ quốc tế; nhưng bên cạnh đó, sẽ tiếp tục có những diễn biến phức tạp, thách thức mới, tiềm ẩn những nhân tố gây mất ổn định rất khó lường. Mỗi quốc gia, vì lợi ích của mình và lợi ích cộng đồng, ngoài việc phải đối phó với thách thức an ninh truyền thống, cũng sẽ phải có trách nhiệm “chung lưng, đấu cật” để đối phó với những thách thức an ninh phi truyền thống, mang tính toàn cầu như: biến đổi khí hậu, động đất, lũ lụt, nước biển dâng, dịch bệnh... Trong bối cảnh chung đó, chúng ta còn phải đối phó với sự chống phá hết sức nguy hiểm bằng chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch cấu kết với bọn phản động và phần tử cơ hội chính trị. Điều đó cho thấy, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn mới của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta có sự phát triển mới, yêu cầu cao.

Để hoàn thành trọng trách của một lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, Quân đội nhân dân phải nỗ lực hơn nữa, trước hết phải nắm vững và quán triệt sâu sắc mục tiêu, quan điểm, phương châm chỉ đạo của Đảng về bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, cốt lõi là bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa. Đồng thời, phải tiếp tục xây dựng Quân đội nhân dân vững mạnh toàn diện, có chất lượng tổng hợp, sức mạnh và khả năng sẵn sàng chiến đấu ngày càng cao, chủ động xử lý tốt mọi tình huống, kiên quyết không để đất nước bị động, bất ngờ về chiến lược; trong đó, phải tập trung xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại mà Nghị quyết Đại hội X của Đảng đã xác định. Những nội dung cơ bản nói trên hợp thành một chỉnh thể thống nhất, mà từng nhân tố: “cách mạng”, “chính quy”, “tinh nhuệ”, “từng bước hiện đại” đều có vị trí quan trọng, không được xem nhẹ bất cứ một nhân tố nào.

Quân đội ta, ngay từ khi ra đời và trong suốt quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành luôn là một quân đội cách mạng “của dân, do dân, vì dân”. Trong tình hình mới, cần tiếp tục tăng cường hơn nữa bản chất giai cấp công nhân, lý tưởng cách mạng, mục tiêu chiến đấu cho quân đội, bảo đảm cho Quân đội nhân dân thực sự là lực lượng chính trị trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Về xây dựng chính quy, chúng ta đã có nhiều năm thực hiện và đã đạt được những kết quả nhất định. Thời gian tới, các cơ quan, đơn vị trong toàn quân cần tiếp tục quán triệt, thực hiện tốt Chỉ thị số 37-CT/ĐUQSTƯ của Đảng ủy Quân sự Trung ương “Về đẩy mạnh xây dựng chính quy Quân đội nhân dân Việt Nam lên một bước mới” và Chỉ thị số 917/1999/CT-QP của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng “Về xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện” để tạo sự chuyển biến toàn diện, vững chắc hơn trong công tác quan trọng này; nhất là trong quản lý kỷ luật, sẵn sàng chiến đấu, phòng, chống lụt bão, cháy rừng và tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ. Thực tiễn sinh động của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc đã khẳng định: quân đội ta là một quân đội anh hùng, tinh nhuệ. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, quân đội ta đã cùng toàn dân đánh thắng những tên đế quốc xâm lược sừng sỏ. Tuy nhiên, trong điều kiện tác chiến mới của chiến tranh sử dụng vũ khí công nghệ cao, cần tập trung xây dựng Quân đội nhân dân tinh nhuệ hơn nữa, thiện chiến hơn nữa, trước hết là tinh nhuệ về chính trị và trình độ tác chiến.

Trước yêu cầu cao của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, chúng ta phải quan tâm đúng mức đến việc xây dựng Quân đội nhân dân từng bước hiện đại, nhằm không ngừng nâng cao sức mạnh chiến đấu của Quân đội nhân dân, bảo đảm cho quân đội có đủ khả năng và phát huy tốt vai trò nòng cốt trong sự nghiệp củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc, đối phó có hiệu quả với mọi tình huống xảy ra; đồng thời, sẵn sàng đánh thắng chiến tranh xâm lược bằng vũ khí công nghệ cao của địch.

Trong thời kỳ mới - thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng, bên cạnh những thách thức nảy sinh, cũng đồng thời xuất hiện những thuận lợi rất cơ bản đối với sự nghiệp củng cố quốc phòng, xây dựng quân đội; trong đó, có vấn đề từng bước hiện đại hóa quân đội. Trong quá trình thực hiện xây dựng quân đội từng bước hiện đại, điều quan trọng trước hết là phải nắm vững quan điểm và bám sát phương châm chỉ đạo của Đảng, giải quyết tốt mối quan hệ giữa nhu cầu và khả năng, bảo đảm việc thực hiện xây dựng quân đội từng bước hiện đại đạt được mục tiêu, yêu cầu đề ra, nhưng đồng thời không làm ảnh hưởng đến nhiệm vụ trung tâm xây dựng, phát triển đất nước. Để xây dựng quân đội từng bước hiện đại, phải khai thác tốt mọi nguồn lực, lấy phát huy nội lực là chính, kết hợp với tranh thủ nguồn lực từ bên ngoài, bằng nhiều hình thức. Về nguồn lực trong nước, phải thực hiện đồng bộ các giải pháp để huy động từ nhiều nguồn; đồng thời, phải có kế hoạch tổng thể và thực hiện tốt việc kết hợp kinh tế với quốc phòng, triệt để tận dụng thành tựu công nghiệp hóa, hiện đại hóa để phục vụ nhu cầu quốc phòng, từng bước hiện đại hóa quân đội. Đặc biệt, phải coi trọng phát triển công nghiệp quốc phòng theo tinh thần Nghị quyết số 27-NQ/TW của Bộ Chính trị; tập trung triển khai thực hiện tốt kế hoạch xây dựng, phát triển công nghiệp quốc phòng 5 năm (2011 - 2015). Trong quá trình đầu tư, phát triển, cần gắn kết chặt chẽ công nghiệp quốc phòng và công nghiệp dân sinh với cơ cấu hợp lý trong tổng thể nền công nghiệp quốc gia, nhằm không ngừng nâng cao tiềm lực quốc phòng, năng lực bảo đảm vũ khí, trang bị kỹ thuật cho lực lượng vũ trang nhân dân, Quân đội nhân dân trong tình hình mới.

Trước bối cảnh toàn cầu hóa kinh tế và hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay, chúng ta cần tranh thủ nguồn lực từ bên ngoài bằng nhiều hình thức, nhất là thông qua hợp tác quốc tế. Những năm gần đây, quán triệt đường lối, chính sách đối ngoại rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế của Đảng, chúng ta đã có bước phát triển mới, đạt được kết quả quan trọng và tương đối toàn diện trong hợp tác quốc phòng với các đối tác, cả đối tác chiến lược và đối tác quan trọng; trong đó, thành công của Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN (ADMM) lần thứ 4 và Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN mở rộng (ADMM ) lần thứ nhất được tổ chức tại Việt Nam trong năm nay là một điểm nhấn quan trọng. Thời gian tới, với uy tín, vị thế của mình, quán triệt phương châm “thêm bạn, bớt thù”, chúng ta cần tiếp tục thúc đẩy, mở rộng hơn nữa quan hệ hợp tác với các đối tác, trong đó có hợp tác quốc phòng; chủ động hợp tác trong lĩnh vực quân y, đào tạo, khoa học - công nghệ, chia sẻ kinh nghiệm xây dựng quân đội, trao đổi nguồn lực quốc phòng... nhằm phục vụ thiết thực sự nghiệp củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Trong quá trình tăng cường quan hệ hợp tác quốc phòng với các đối tác, phải giữ vững nguyên tắc độc lập, tự chủ, không can thiệp vào công việc nội bộ và tôn trọng lợi ích của nhau trong khuôn khổ của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế. Thông qua hợp tác, các đối tác sẽ thấy rõ chính sách quốc phòng mang tính hòa bình, tự vệ của Việt Nam; thấy rõ chủ trương của ta là không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong các quan hệ quốc tế, giải quyết mọi bất đồng, tranh chấp với các quốc gia khác bằng biện pháp hòa bình; việc từng bước hiện đại hóa quân đội, tăng cường tiềm lực quốc phòng chỉ nhằm duy trì sức mạnh quân sự ở mức cần thiết để tự vệ, không tham gia các tổ chức liên minh quân sự, không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ của mình để chống lại nước khác...

Xây dựng Quân đội nhân dân, xét về tổng thể là từng bước hiện đại, nhưng điều đó không có nghĩa là thực hiện “bước một, dàn đều”, mà cần lựa chọn một số ngành, lĩnh vực, bộ phận quan trọng để đầu tư theo hướng “đi trước, đón đầu”, tiến thẳng vào hiện đại. Tất nhiên, việc xác định quy mô, tính chất và mức độ hiện đại đến đâu phải cân nhắc kỹ, dựa trên cơ sở khả năng thực tế của đất nước, cũng như diễn biến cụ thể của tình hình và nhất là phải căn cứ vào chiến lược bảo vệ Tổ quốc, nhằm đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ trước mắt và lâu dài. Với tư duy đó, hiện nay và trong những năm tới, chúng ta sẽ tập trung đầu tư cho lực lượng hải quân, phòng không - không quân, thông tin liên lạc, tác chiến điện tử, trinh sát kỹ thuật theo hướng hiện đại để nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu của quân đội lên một bước mới, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới. Cần phải nói thêm rằng, mục tiêu tăng cường sức mạnh quốc phòng, từng bước hiện đại hóa quân đội của chúng ta là nhằm ngăn ngừa không để đất nước xảy ra chiến tranh; nhưng đồng thời, sẵn sàng đánh thắng chiến tranh xâm lược bằng vũ khí công nghệ cao của địch. Trong đó, Quân đội nhân dân phải thực sự là lực lượng nòng cốt cho toàn dân tiến hành chiến tranh nhân dân, với tư tưởng chỉ đạo là: lấy tác chiến trên bộ là nhân tố quyết định giành thắng lợi; đồng thời coi trọng việc giành quyền chủ động tác chiến trên biển, trên không để bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ của Tổ quốc.

Chúng ta đều biết rằng: thắng lợi trong chiến tranh phụ thuộc rất lớn vào nhân tố con người và vũ khí; trong đó, con người giữ vai trò quyết định. Vì thế, trong quá trình từng bước hiện đại hóa quân đội, phải chăm lo xây dựng con người, trực tiếp ở đây là bộ đội. Theo đó, phải tiếp tục đổi mới công tác giáo dục - đào tạo, huấn luyện... để không ngừng nâng cao bản lĩnh, tri thức và năng lực toàn diện cho bộ đội; bảo đảm mọi cán bộ, chiến sĩ trong Quân đội nhân dân có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu, nhất trí cao và chấp hành nghiêm túc, sáng tạo đường lối đổi mới của Đảng, tinh thông nghiệp vụ, làm chủ và khai thác có hiệu quả vũ khí, trang bị, phương tiện kỹ thuật được giao để hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ.

Gắn liền với xây dựng quân đội từng bước hiện đại, hơn bao giờ hết, trong tình hình hiện nay, phải coi trọng xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị làm cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Quân đội nhân dân. Trước hết, cần nâng cao chất lượng các mặt hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, thường xuyên bồi dưỡng, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tăng cường bản chất giai cấp công nhân, tính dân tộc và tính nhân dân cho quân đội; bảo đảm cho quân đội luôn luôn là lực lượng chính trị trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân; là lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Cùng với đó, phải quán triệt và thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 51-NQ/TW của Bộ Chính trị “Về tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam”, bảo đảm giữ vững nguyên tắc: Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với quân đội. Tập trung xây dựng Đảng bộ Quân đội trong sạch, vững mạnh; đặc biệt chú trọng nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện và sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng; gắn xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Thực hiện tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ, chủ động phòng, chống mọi âm mưu, thủ đoạn xâm nhập, phá hoại của địch.

Bảo vệ Tổ quốc trong bối cảnh đất nước tăng cường hội nhập kinh tế quốc tế, bên cạnh những thuận lợi là cơ bản, cũng có không ít khó khăn, phức tạp nảy sinh. Điều đó, đòi hỏi Quân đội nhân dân và Công an nhân dân phải phát huy tốt vai trò nòng cốt, phối hợp chặt chẽ trong mọi hoạt động quốc phòng - an ninh theo Quyết định số 107/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Hoạt động phối hợp của hai lực lượng phải được thực hiện thường xuyên ở tất cả các cấp theo quy chế, kế hoạch đã thống nhất. Qua đó, hai bên trao đổi thông tin, nắm chắc tình hình, nhất là những diễn biến mới liên quan đến quốc phòng - an ninh của đất nước; trên cơ sở đó, chủ động phối hợp tham mưu cho Đảng, Nhà nước hoạch định đường lối, chính sách, chiến lược quốc phòng - an ninh và có đối sách phù hợp để giải quyết tốt những vấn đề phức tạp, nhạy cảm, đối phó có hiệu quả với mọi tình huống xảy ra, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, giữ vững ổn định chính trị - xã hội, tạo môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước. Trong tình hình hiện nay, Quân đội nhân nhân và Công an nhân dân cần phải đẩy mạnh phối hợp với các lực lượng khác và toàn dân, chủ động đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hành động chống phá cách mạng nước ta bằng chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, bảo vệ Cương lĩnh, đường lối của Đảng.