Xung đột Israel-Hamas đưa đến thảm họa nhân đạo

Nhân viên cứu hộ cấp cứu nạn nhân sau vụ tấn công của Israel- Ảnh: EPA

Chỉ riêng ngày 20/7 đã có ít nhất 87 người Palestine thiệt mạng và hơn 200 người khác bị thương trong các đợt tấn công của quân đội Israel vào Dải Gaza. Như vậy, ngày 20/7 trở thành ngày đẫm máu nhất tại Dải Gaza kể từ khi cuộc xung đột Israel-Palestine bùng phát 2 tuần trước đây và kể từ năm 2009 trở lại đây.

Bộ Y tế Palestine cho biết, quận Shejaia và khu vực lân cận ở phía Đông Dải Gaza là mục tiêu tấn công chính của Israel ngày hôm qua. Trong đó, có 17 trẻ em và 14 phụ nữ đã thiệt mạng. Đây là ngày chứng kiến con số thương vong lớn nhất kể từ khi Israel bắt đầu cuộc tấn công Dải Gaza ngày 8/7. Phía Israel cũng chịu tổn thất với 13 binh sĩ tử trận trong các cuộc giao tranh đêm ngày 19 và rạng sáng 20/7.

Theo thống kê của Bộ Y tế Palestine, cuộc xung đột đẫm máu nhất tại Dải Gaza trong hai tuần qua đã cướp đi sinh mạng của hơn 450 người dân Palestine, làm hơn 3.000 người bị thương và buộc hàng nghìn người phải sơ tán khẩn cấp trong 2 tuần qua.

Trước đó, hôm 18/7,Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố rằng quân đội sẽ còn mở rộng chiến dịch quân sự hơn nữa ở Dải Gaza. "Khi không thể phá hủy các đường hầm của Hamas bằng máy bay, chúng ta phải đưa bộ binh vào Gaza. Cái giá phải trả sẽ là rất lớn nhưng Israel sẽ hoàn thành chiến dịch này". Tuy nhiên, ông Netanyahu cho biết cuộc tiến công hiện nay sẽ hạn chế hơn so với cuộc tiến công trong các năm 2008 và 2009 của Israel.

Cuộc tiến công trên bộ của Israel ở Dải Gaza bắt đầu từ ngày 18/7 trong khi quân đội Israel - được xe tăng, chiến đấu cơ và tàu hải quân hỗ trợ - tấn công một loạt những mục tiêu bao gồm những đường hầm được những chiến binh Hamas sử dụng để xâm nhập vào Israel, buôn lậu vũ khí và chất nổ. Quân đội Israel cho biết đã tấn công khoảng 200 mục tiêu khủng bố kể từ khi khởi sự cuộc hành quân vào tối thứ Năm, gồm hơn 20 đường hầm của lực lượng Hamas.

Sự đối đầu giữa Israel và phong trào Hamas tại Dải Gaza một lần nữa trở thành tâm điểm chú ý khi leo thang thành một cuộc xung đột vũ trang nguy hiểm và đẫm máu, bất chấp các nỗ lực của cộng đồng quốc tế nhằm chấm dứt sự thù địch giữa hai bên. Cuộc xung đột hiện nay giữa Israel và Hamas diễn ra trong bối cảnh tiến trình hòa bình được Mỹ bảo trợ đổ vỡ, do Israel không thực hiện cam kết về trao trả tù nhân Palestine và hai phái đối địch Fatah - Hamas vừa thành lập chính phủ thống nhất dân tộc.

Trong tuần qua, các nhóm chiến binh ở Gaza đã bắn gần 1.000 quả rocket vào Israel, trong đó có các cơ sở hạ tầng trọng điểm như sân bay, cơ sở hạ tầng và các thành phố lớn. Israel đáp trả với hơn 1.500 đợt không kích. Cuộc xung đột ngày càng tiến gần đến giai đoạn nguy hiểm nhất khi Israel huy động tới 40.000 quân để sẵn sàng cho một cuộc chiến trên bộ tại Gaza.

Bạo lực chưa bao giờ chấm dứt tại vùng đất này với việc các nhóm chiến binh ở Gaza thường xuyên bắn rocket vào Israel dẫn đến các cuộc không kích trả đũa của Tel Aviv và các cuộc trấn áp những tổ chức cơ sở của Hamas tại khu Bờ Tây. Tuy nhiên, căng thẳng đã lên đến đỉnh điểm sau khi ba thiếu niên Israel bị bắt cóc và sát hại tại Bờ Tây hồi tháng trước. Chính phủ Israel đã lập tức đổ lỗi cho Hamas về sự kiện này, đồng thời tiến hành chiến dịch quân sự quy mô lớn bắt giữ hàng trăm người Palestine, phá hủy và lục soát nhiều nhà cửa ở Bờ Tây và không kích nhiều mục tiêu tại Gaza. Những hành động trấn áp mạnh tay của Israel đã dẫn đến những lo ngại về một cuộc nổi dậy lần thứ ba của người Palestine khi nhiều cuộc biểu tình nổ ra cùng các cuộc đối đầu với lực lượng cảnh sát Israel, trong khi các nhóm chiến binh ở Gaza cũng đẩy mạnh các cuộc tấn công bằng rocket.

Một lý do khác có thể dẫn đến căng thẳng leo thang là thông qua hành động gia tăng các vụ bắn rocket, Hamas muốn đặt điều kiện để nới lỏng thế bao vây, phong tỏa đang khiến cho nền kinh tế của dải đất này trở nên kiệt quệ. Sau khi mất đi đồng minh quan trọng do sự sụp đổ của chính quyền của tổ chức "Anh em Hồi giáo" tại Ai Cập, phong trào Hamas bị đẩy vào tình cảnh hết sức khó khăn khi chính quyền mới ở Cairo cùng với Israel siết chặt an ninh các đường biên giới với Dải Gaza, cắt đứt nguồn thu kinh tế quan trọng của phong trào này. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc Hamas chấp thuận thỏa thuận hòa giải với phong trào Fatah nhằm tìm lối thoát cho nền kinh tế đang bị kiệt quệ của Palestine.

Trong khi đó, chiến dịch quân sự "Bảo vệ Biên giới" của Israel không chỉ nhằm mục đích trả đũa và ngăn chặn các vụ bắn rocket mà còn nhằm triệt tiêu hoàn toàn khả năng quân sự của Hamas, hòng làm suy yếu hoặc lật đổ chính quyền của phong trào kiểm soát vùng đất này. Ban lãnh đạo Israel thậm chí không đặt ra một giải pháp ngoại giao khi bắt đầu chiến dịch quân sự ở Dải Gaza.

Trước tình hình này, cộng đồng quốc tế đã lên án các hành động quân sự gây thương vong cho dân thường, đồng thời gây sức ép để hai bên chấm dứt sự thù địch. Tuy nhiên, các nỗ lực làm trung gian của các nước trong khu vực cho một thỏa thuận ngừng bắn đã không đạt kết quả do khoảng cách giữa hai bên còn quá xa. Đề xuất mới đây nhất của Ai Cập về một lệnh ngừng bắn ngày 15/7 đã thất bại do Hamas không chấp thuận với lý do sáng kiến của Cairo không đáp ứng những đòi hỏi của phong trào này như mở các cửa khẩu biên giới với Gaza và trả tự do cho các thành viên Hamas bị Israel bắt giữ trong chiến dịch ở khu Bờ Tây mới đây.

Trong một động thái nhằm làm giảm căng thẳng ở Dải Gaza, Hội đồng Bảo an LHQ đã họp khẩn về xung đột Israel –Hamas. Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon đã đến Trung Đông ngày 19/7 để xoa dịu tình hình. Hôm 20/7, tại thủ đô Doha của Qatar, diễn ra cuộc gặp giữa Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas và Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon, nhằm tìm kiếm giải pháp chấm dứt xung đột tại Dải Gaza. Cuộc họp do Tiểu vương Qatar Sheikh Tamim bin Hamad al-Thani chủ trì. Ông Hamad al-Thani hiện là “kênh liên lạc” giữa Phong trào Hồi giáo Hamas với cộng đồng quốc tế.

Cũng trong ngày 18/7, Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius đã đến thủ đô Cairo của Ai Cập để thảo luận về một đề xuất ngừng bắn do Ai Cập làm trung gian giữa các phe kháng chiến của Palestine với Israel trong bối cảnh Tel Aviv đã bắt đầu cuộc tấn công trên bộ tại Dải Gaza. Trước đó, Pháp đã bày tỏ sự ủng hộ đối với đề xuất ngừng bắn mà Ai Cập đưa ra với Israel và Hamas.

Bất kể cuộc đối đầu quân sự này kết thúc như thế nào thì kết quả của cuộc chiến được cho là sẽ không khác nhiều so với những cuộc xung đột trước đây giữa Israel và Hamas, nghĩa là không có kẻ thắng và người thua rõ rệt. Nạn nhân duy nhất trong cuộc chiến này chính là thường dân vô tội. Tình hình hiện nay buộc hai bên phải tìm một lối thoát thông qua sự trung gian của cộng đồng quốc tế nhằm giảm sự leo thang trước mắt và giải quyết các vấn đề cốt lõi của cuộc xung đột để tìm ra một giải pháp lâu dài, cho dù đây là một mục tiêu khó có thể đạt được trong điều kiện hiện nay. Nếu không có sự thay đổi căn bản về quan điểm, Israel và Palestine khó có thể tìm được tiếng nói chung và tiến trình hòa bình Trung Đông sẽ vẫn bị bế tắc./.

Nguyễn Chiến