4 'điểm chạm' để doanh nghiệp Nhật Bản hợp tác chặt chẽ với Việt Nam

Ngày Công nghệ thông tin Việt Nam 2025 (Vietnam IT Day) lần thứ 12 vừa diễn ra tại Nhật Bản, thu hút hơn 200 đại biểu từ hơn 150 doanh nghiệp Nhật Bản và 12 doanh nghiệp Việt Nam.

Sự kiện do Hiệp hội Phần mềm và dịch vụ CNTT Việt Nam (Vinasa) tổ chức dưới sự bảo trợ của Bộ Khoa học và Công nghệ và sự phối hợp của Hiệp hội Công nghiệp thông tin Nhật Bản (JISA), Tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật Bản (JETRO), Uỷ ban Hợp tác CNTT Việt Nam – Nhật Bản (VJC), Hiệp hội Chuyển đổi số Việt Nam tại Nhật Bản (VADX).

4 “điểm chạm” để doanh nghiệp Nhật Bản hợp tác chặt chẽ với Việt Nam

Trong bối cảnh thế giới nhiều biến động, quan hệ kinh tế Việt – Nhật vẫn duy trì nền tảng vững chắc. Kim ngạch thương mại song phương đạt 46,23 tỷ USD năm 2024, phục hồi sau giai đoạn điều chỉnh. Nhật Bản cũng là một trong những nhà đầu tư lớn tại Việt Nam, với hơn 5.557 dự án và tổng vốn đăng ký 78,6 tỷ USD tính đến tháng 3/2025. 

Khảo sát của JETRO cho thấy, hơn 60% doanh nghiệp Nhật đang hoạt động tại Việt Nam có kế hoạch mở rộng trong 1–2 năm tới; khoảng 50,9% doanh nghiệp mong muốn tăng mua sắm sản phẩm, dịch vụ tại Việt Nam – những tín hiệu mạnh mẽ về độ tin cậy của chuỗi cung ứng và nguồn nhân lực số Việt Nam.

Về cấu trúc và chất lượng hợp tác công nghệ, doanh nghiệp Việt Nam đã đi xa hơn mô hình gia công truyền thống. Doanh nghiệp Việt Nam hiện chiếm khoảng 6–7% thị phần thị trường ủy thác phát triển phần mềm tại Nhật Bản (quy mô >30 tỷ USD/năm), duy trì tốc độ tăng trưởng 20–40%/năm và tham gia trọn vòng đời sản phẩm: từ R&D, kiến trúc hệ thống, đến triển khai hiện đại hóa (cloud, AI, blockchain, XR…). 

Đến nay, Việt Nam đã trở thành đối tác quan trọng lớn thứ 2 về phát triển phần mềm của Nhật Bản và được ưu tiên lựa chọn bởi các doanh nghiệp Nhật Bản trong lĩnh vực CNTT. Hiện có khoảng hơn 300 doanh nghiệp CNTT Việt Nam được thành lập và cung cấp sản phẩm, dịch vụ cho thị trường này. Trong đó, hơn 100 doanh nghiệp hiện đã có văn phòng tại Nhật Bản.

Phát biểu tại sự kiện, ông Bùi Hoàng Phương, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã chia sẻ 4 “điểm chạm” mà các doanh nghiệp Nhật Bản có thể hợp tác chặt chẽ hơn với đối tác Việt Nam. 

Thứ nhất, mở rộng hợp tác chiến lược với doanh nghiệp Việt Nam trong phần mềm, dịch vụ công nghệ số, chuyển đổi số và phát triển sản phẩm công nghệ mới.

Thứ 2, tăng cường R&D chung, cùng đầu tư phòng thí nghiệm, trung tâm tại Việt Nam và Nhật trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược, nhất là các công nghệ số như AI, bán dẫn.

Thứ 3, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo mở, tạo điều kiện cho startup và doanh nghiệp sáng tạo Việt Nam tham gia chuỗi cung ứng, vườn ươm, dự án thử nghiệm tại Nhật Bản (y tế, đô thị thông minh, logistics…).

Thứ 4, hỗ trợ đào tạo, trao đổi nhân lực.

3 sáng kiến tạo tương lai số

Cùng quan điểm trên, ông Nguyễn Văn Khoa, Chủ tịch Vinasa cũng nhấn mạnh, các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ “sẵn sàng” mà đang thực thi các giải pháp chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo phức tạp nhất. Năng lực của doanh nghiệp Việt Nam đã được chứng minh qua các dự án quy mô lớn, giúp hiện đại hóa hệ thống cho các tập đoàn hàng đầu trong lĩnh vực tài chính, bán lẻ, logistics của Nhật Bản.

Để hiện thực hóa tầm nhìn "Đồng kiến tạo tương lai số", ông Khoa đã đề xuất với cộng đồng doanh nghiệp ICT Việt – Nhật 3 sáng kiến.

Sáng kiến "Digital Innovation Hubs Việt - Nhật", Vinasa và VADX sẽ làm đầu mối, phối hợp cùng JISA và JETRO để hình thành các trung tâm đổi mới sáng tạo chung. Các trung tâm này sẽ không chỉ là nơi R&D, mà là nơi doanh nghiệp hai nước cùng nhau nghiên cứu, phát triển và thương mại hóa các sản phẩm công nghệ "Made by Vietnam-Japan" cho các ngành công nghiệp trọng điểm như sản xuất ô tô, tài chính, y tế.

Sáng kiến "Liên minh chinh phục thị trường toàn cầu"- nơi các doanh nghiệp Việt Nam và Nhật Bản có thế mạnh bổ trợ cho nhau, cùng xây dựng giải pháp và đấu thầu các dự án chuyển đổi số tại các thị trường thứ ba như ASEAN, Hoa Kỳ và châu Âu. 

Sáng kiến "Vườn ươm tài năng công nghệ thế hệ mới", Vinasa sẽ hợp tác với các trường đại học hàng đầu của Việt Nam và các tập đoàn công nghệ Nhật Bản để xây dựng các chương trình đào tạo chuyên sâu, "đo ni đóng giày" cho các lĩnh vực chiến lược như thiết kế vi mạch bán dẫn, AI trong sản xuất và công nghệ xanh, đảm bảo một nguồn nhân lực chất lượng cao và bền vững cho tương lai hợp tác.

Ngành CNTT Việt Nam hiện có hơn 500.000 kỹ sư, mỗi năm đào tạo mới khoảng 70.000 kỹ sư, trong đó 6.000 kỹ sư đang trực tiếp làm việc tại Nhật. Các trường đại học và viện nghiên cứu đã trở thành trung tâm đào tạo nhân lực số, hợp tác với hàng chục đối tác Nhật Bản trong các chương trình trao đổi, thực tập và nghiên cứu. 

Quy mô đội ngũ ngày càng lớn giúp doanh nghiệp Việt Nam đủ năng lực đảm nhận các dự án phức tạp bậc nhất, từ bảo trì hệ thống tài chính – ngân hàng đến các dự án migration và AI quy mô hàng chục nghìn giờ công.

Việt Nam là đối tác quan trọng

Ông Ishida Eiji, Trưởng phòng Xúc tiến cơ sở hạ tầng số quốc tế, Cục Chiến lược toàn cầu, Bộ Nội vụ & Truyền thông Nhật Bản (MIC) nhấn mạnh, Nhật Bản đang triển khai chiến lược DX & Innovation 2030 với trọng tâm là AI, an ninh mạng, dữ liệu lượng tử, trung tâm dữ liệu thế hệ mới và All-Photonics Network (APN). Đây là những trụ cột hạ tầng số then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh và đảm bảo an ninh quốc gia. Và Việt Nam là một đối tác quan trọng, có khả năng đồng hành cùng Nhật Bản trong phát triển hạ tầng số và nhân lực số cho cả khu vực.

Ông Junya Kawamoto, Chủ tịch Ủy ban Hợp tác Quốc tế JISA cũng nhìn nhận, để biến cơ hội thành hiện thực, cần hợp tác sâu sắc hơn với các đối tác chiến lược như Việt Nam, quốc gia đang nổi lên mạnh mẽ với năng lực công nghệ, nhân lực trẻ và tinh thần đổi mới sáng tạo.

Ngày Công nghệ thông tin Việt Nam 2025 gồm 3 hoạt động chính, trong đó có hội thảo với 14 diễn giả, hơn 200 đại biểu tham dự; Business Matching với hơn 100 cuộc gặp được sắp xếp, mỗi doanh nghiệp gặp gỡ hơn 10 đối tác và triển lãm giới thiệu 11 doanh nghiệp Việt Nam.

HM