Chứng nhận chuỗi thực phẩm an toàn: Còn nhiều vướng mắc

Làm chặt việc chứng nhận chuỗi thực phẩm an toàn thì người sản xuất thực phẩm sạch và người tiêu dùng mới đến được với nhau. Ảnh: VGP/Đỗ Hương

Thiếu kinh nghiệm và kinh phí

Hà Nội là một trong những địa phương làm rất mạnh chương trình giám sát an toàn thực phẩm (ATTP) để công nhận những chuỗi sản phẩm và cửa hàng nông sản sạch. Theo ông Ngô Đình Loát, Trưởng phòng Quản lý chất lượng (Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản Hà Nội), danh mục cơ sở và sản phẩm được xác nhận an toàn theo chuỗi hay hủy bỏ xác nhận sẽ thường xuyên được đăng tải công khai và giấy xác nhận sẽ được đánh số nhận diện để quản lý. “Trong trường hợp phát hiện cơ sở sản xuất, kinh doanh trong chuỗi không tuân thủ quy định hoặc mẫu kiểm nghiệm không đạt yêu cầu ATTP sẽ bị hủy bỏ xác nhận đối với sản phẩm, công khai và xử lý theo quy định”, ông Loát cho hay. Đến nay, Sở NN&PTNT Hà Nội đã thí điểm xác nhận được 11 điểm bán sản phẩm được kiểm soát ATTP theo chuỗi gồm 5 điểm bán rau và 6 điểm bán thịt.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Ngọc Vĩnh, Phó Trưởng phòng Kinh tế quận Long Biên chia sẻ, các địa phương vẫn còn lúng túng trong việc lấy mẫu xét nghiệm, truy xuất nguồn gốc sản phẩm để có căn cứ xử phạt nếu vi phạm. “Nếu không xử phạt thì không giải quyết được vấn đề”, ông Vĩnh cho biết.

Cùng với đó, kinh phí lấy mẫu giám sát ATTP hiện nay đang là bài toán đối với nhiều địa phương bởi chi phí lớn. Bà Phạm Thị Lan Phương, Phó Trưởng phòng Kinh tế quận Thanh Xuân cho biết, hằng tháng, quận đều tiến hành lấy mẫu kiểm tra, giám sát chất lượng sản phẩm bán ra thị trường, song hiện nay việc lấy mẫu chủ yếu là test nhanh; việc phân tích, kiểm nghiệm sâu còn hạn chế và chưa có dự trù kinh phí kiểm tra. Trong khi đó, sản phẩm nông sản thực phẩm lại có rất nhiều chủng loại từ rau, củ, quả đến thịt, thủy sản… Nhiều ý kiến cũng bày tỏ lo ngại về việc cấp và quản lý giấy chứng nhận sản phẩm an toàn theo chuỗi như thế nào cho hiệu quả, minh bạch.

Trong khi đó, tình trạng thiếu hụt lực lượng thanh tra chuyên ngành ATTP vẫn còn hiện hữu. Từ đầu năm 2016, Hà Nội chính thức thí điểm triển khai thanh tra chuyên ngành ATTP theo Quyết định 38/2015/QĐ-TTg. Thế nhưng, tình hình 4 tháng thực hiện thí điểm cho thấy, lực lượng thanh tra ATTP vẫn rơi vào cảnh "thiếu và yếu". Nhiều khi thành viên của Đội Thanh tra chuyên ngành ATTP phường đều phải kiêm nhiệm, gồm cán bộ các bộ phận y tế, thú y, công an…

Pháp lý đã đủ, còn chờ thực thi

Nhằm siết chặt quản lý ATTP nông lâm thủy sản, ngày 20/7/2016, Bộ NN&PTNT đã có Quyết định số 3075/QĐ-BNN-QLCL ban hành hướng dẫn xác nhận sản phẩm chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn. Mục đích của việc xác nhận là khẳng định sản phẩm đưa đi tiêu thụ đã được cơ sở sản xuất, kinh doanh và cơ quan chức năng kiểm soát ATTP trong toàn bộ chuỗi. Người tiêu dùng nhận diện sản phẩm đã được kiểm soát ATTP theo chuỗi thông qua giấy xác nhận và logo nhận diện. Hoạt động này còn tạo thuận lợi cho việc kiểm tra, truy xuất nguồn gốc và xử lý vi phạm về ATTP. Thông qua đó sẽ góp phần đổi mới tổ chức sản xuất, kinh doanh, từng bước giảm thiểu quy mô sản xuất nhỏ lẻ, manh mún.

Trước đó, Bộ NN&PTNT đã có Thông tư số 08/2016/TT-BNNPTNT ngày 1/6/2016 quy định giám sát ATTP nông lâm thủy sản. Đây là những căn cứ quan trọng cho các địa phương triển khai giám sát chất lượng sản phẩm tới tay người tiêu dùng. 

Theo quy định, sản phẩm được xác nhận an toàn theo chuỗi liên kết phải có đầy đủ thông tin về nguồn gốc xuất xứ, được sản xuất, giết mổ, sơ chế, chế biến, kinh doanh tại các cơ sở đã được chứng nhận đủ điều kiện ATTP. Theo số liệu mới nhất của Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (Bộ NN&PTNT), tính đến nay, cả nước có 88 điểm bán sản phẩm nông lâm thủy sản được kiểm soát theo chuỗi, tăng 19 điểm so với lúc bắt đầu triển khai tháng 5/2016. Có thể nói, việc xác nhận sản phẩm theo chuỗi góp phần không nhỏ tạo dựng niềm tin cho người tiêu dùng sau nhiều sự cố về thực phẩm “bẩn”.

Theo lãnh đạo Sở NN&PTNT Hà Nội, nhằm giúp các địa phương triển khai xác nhận sản phẩm theo chuỗi, Sở đã chỉ đạo các đơn vị liên quan tổ chức tập huấn cho đội ngũ cán bộ làm công tác ATTP, phòng kinh tế các quận, huyện, thị xã. Đồng thời hỗ trợ, đôn đốc các địa phương triển khai các chương trình, dự án phát triển sản xuất nông nghiệp, quản lý giết mổ, sản xuất, kinh doanh nông lâm thủy sản an toàn. Trong đó, đối với các huyện, thị xã, tập trung xây dựng các chương trình, dự án phát triển sản xuất ban đầu an toàn, còn các quận nội thành thí điểm xây dựng các điểm bán thực phẩm an toàn, tuyến phố ATTP…

Cho đến nay, đại đa số người tiêu dùng bỏ tiền mua thực phẩm sạch với giá cao hơn bình thường vẫn băn khoăn với câu hỏi liệu chất lượng thực phẩm có tương xứng với đồng tiền họ bỏ ra hay không? Sản phẩm đã được chứng nhận an toàn có thực sự an toàn hay vẫn bị trà trộn thực phẩm trôi nổi ngoài thị trường vào? Để giải đáp những băn khoăn này, không cách nào khác chính là mỗi địa phương phải dồn trọng tâm, trọng điểm vào xử lý vi phạm ATTP và thông tin, hỗ trợ thực phẩm an toàn đến người dân trên địa bàn.

Đỗ Hương