Mang thai vị thành niên: Nguyên nhân và hậu quả

Những “cuộc yêu” vụng trộm

Chị Phan Thị Lan Hương, cán bộ tư vấn ở đường dây nóng 18001567 cho biết vài năm trở lại đây, có rất nhiều cuộc điện thoại từ các em nhỏ tuổi vị thành niên, thậm chí có em chỉ trên dưới 10 tuổi. Đa phần các em gặp phải băn khoăn, khúc mắc trong chuyện tình yêu, tình bạn hoặc tâm sự về việc đang yêu người này, muốn bỏ người kia.

Theo TS. Tâm lý Nguyễn Thị Kim Quý, ở độ tuổi dậy thì, các em có nhiều biến đổi về tâm lý và sinh lý, bản năng tình yêu và tình dục cũng bắt đầu trỗi dậy, vì vậy, nhu cầu tình dục với người khác giới xuất hiện. Tuy nhiên, khả năng tiếp cận các nguồn thông tin chính thống về sức khỏe sinh sản và tình dục của trẻ vị thành niên rất hạn chế.

Đa số các em gái mang thai ở tuổi vị thành niên khi được tư vấn đều cho rằng, cha mẹ các em thường ngại, lảng tránh khi các em hỏi hay nhắc tới những vấn đề về sức khỏe sinh sản (SKSS). Nhà trường cũng rất ít khi đề cập đến giáo dục SKSS, những lớp học, câu lạc bộ tổ chức tuyên truyền về vấn đề này cũng thiếu nhiều, vì vậy các em không có các kênh thông tin chính thống để tìm hiểu về vấn đề này.

Bên cạnh đó, còn có các yếu tố khác khiến các em mang thai ở độ tuổi này tăng như hiện nay là do ảnh hưởng của trào lưu trong giới trẻ, chạy theo quan niệm cứ thích là quan hệ tình dục, sống buông thả; báo chí đăng tải quá nhiều về vấn đề này nhưng làm không đến nơi đến chốn, không phân tích rõ các hậu quả của việc mang thai ngoài ý muốn, mang thai khi còn quá trẻ… vì vậy không có tác dụng cảnh báo, răn đe.

Phim ảnh hiện nay cũng đề cập đến những vấn đề tình dục quá nhiều song không có định hướng rõ ràng cũng là nguyên nhân khơi dậy, đánh động bản năng tình yêu, tình dục của các em; đặc biệt trẻ em bây giờ không phải lao động chân tay nhiều, ít vận động nên dẫn đến dư thừa năng lượng. Khi năng lượng không được sử dụng, nó sẽ chuyển vào các hoạt động khác để lấy lại cân bằng tâm lý, vì thế nhiều em đã tìm đến những “cuộc yêu” vụng trộm…TS. Nguyễn Thị Kim Quý cho biết.

Nguyên nhân thứ hai là do các trẻ em gái bị xâm hại tình dục, bị bóc lột tình dục, trong khi bản thân không biết cách tự bảo vệ và do gia đình, nhà trường không quan tâm, không dạy các em cách tự bảo vệ chính mình, vì vậy kiến thức về SKSS của các em còn thiếu rất nhiều.

TS. Kim Quý cũng chỉ ra một ví dụ, khi con còn nhỏ, thậm chí lúc 1 tuổi, chúng ta có thể chỉ cho các bộ phận nhạy cảm trên cơ thể con và dạy con rằng không phải ai cũng được động vào bộ phận sinh dục của con, nếu con không thích ai thì con lấy tay đẩy ra. Chỉ từ những hành động đơn giản đó, nhưng từ bé các em đã có kiến thức để tự bảo vệ mình về sau.

Hậu quả nặng nề

Theo các bác sỹ sản khoa, do cơ thể các em gái chưa hoàn thiện nên khi mang thai ở tuổi vị thành niên sẽ ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe của chính bản thân và thai nhi trong bụng. Nếu nạo phá thai dễ dẫn đến nguy cơ thủng dạ con gây vô sinh sau này.

Trong khi đó, nếu đi đến hôn nhân hoặc sinh con thì bản thân các em gái sẽ mất đi cơ hội học hành, không có công ăn việc làm, thiếu kiến thức chăm con. Bên cạnh đó, em bé sinh ra từ những bà mẹ trẻ này có sức khỏe yếu ớt, còi cọc, chậm phát triển...

Theo Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA), các biến chứng khi mang thai và khi sinh tiếp tục là những nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong mẹ cho các em gái tuổi từ 15-19 ở các nước có thu nhập thấp và thu nhập trung bình.

Mang thai ở tuổi vị thành niên không chỉ đơn thuần là một vấn đề về sức khỏe. Nó có nguyên nhân sâu xa từ nghèo đói, bất bình đẳng giới, bạo lực, tảo hôn, ép hôn, bất bình đẳng giới. Nó cũng thể hiện công tác bảo vệ quyền cho trẻ em gái vị thành niên chưa được thực hiện tốt.

Trên toàn cầu, phần lớn vị thành niên mang thai đã lập gia đình và phải sinh con do áp lực gia đình. Những trẻ em gái vị thành niên thuộc nhóm thiệt thòi, trẻ em gái vị thành niên không được đến trường, trẻ em gái kết hôn sớm, trẻ em gái sống trong các hộ gia đình nghèo thường là những đối tượng hứng chịu các hành vi có hại, dễ bị bạo lực và cưỡng bức tình dục. Nếu các em không được giáo dục giới tính và SKSS, sức khỏe tình dục một cách toàn diện và không được tiếp cận đầy đủ với dịch vụ về HIV, các em có thể có nguy cơ mang thai khi còn quá trẻ và mang thai ngoài ý muốn.

Thúy Hà