Ba giải pháp đột phá thực hiện quy hoạch điều tra cơ bản địa chất về khoáng sản

Ngày 31/7, Cục Địa chất Việt Nam (Bộ TN&MT) tổ chức Hội nghị công bố "Quy hoạch điều tra cơ bản địa chất về khoáng sản thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050" (Quy hoạch).

Theo Cục Địa chất Việt Nam, ngày 10/6, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 680/QĐ-TTg phê duyệt "Quy hoạch điều tra cơ bản địa chất về khoáng sản thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050".

Quan điểm của Quy hoạch là điều tra cơ bản địa chất về khoáng sản phải đi trước một bước và phải được tiến hành trên toàn bộ phần đất liền và vùng biển, thềm lục địa Việt Nam. Thông tin, dữ liệu, kết quả điều tra địa chất, khoáng sản phải được quản lý tập trung, thống nhất, cung cấp kịp thời, hiệu quả cho nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh.

Giới thiệu nội dung chính của Quy hoạch, Cục trưởng Cục Địa chất Việt Nam Trần Bình Trọng cho biết: Mục tiêu tổng quát của Quy hoạch là hoàn thành lập bản đồ địa chất khoáng sản tỉ lệ 1:50.000, đánh giá tiềm năng khoáng sản phần đất liền; điều tra tai biến địa chất, địa chất môi trường, khoáng sản độc hại, phóng xạ, địa chất đô thị, di sản địa chất; điều tra, đánh giá tài nguyên khoáng sản tại vùng biển, đảo, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam; cập nhật, tích hợp kịp thời thông tin, kết quả điều tra địa chất và khoáng sản vào cơ sở dữ liệu quốc gia.

Về mục tiêu cụ thể, mục tiêu đến năm 2025 là hoàn thành 80% diện tích lập bản đồ địa chất khoáng sản tỉ lệ 1:50.000 phần đất liền. Hoàn thành điều tra, đánh giá tiềm năng khoáng sản tại các cấu trúc có triển vọng ở các khu vực Tây Bắc, Trung Trung Bộ. Điều tra, khoanh vùng cảnh báo trượt lở đất đá, lũ quét tại các tỉnh miền núi có nguy cơ cao. Điều tra, lập bản đồ địa chất môi trường các khu vực chứa khoáng sản độc hại, phóng xạ. Điều tra đặc điểm cấu trúc địa chất, địa chất công trình, địa động lực và tài nguyên, môi trường vùng biển ven bờ tỉ lệ 1:100.000. Điều tra địa chất, khoáng sản một số khu vực biển đến độ sâu 300 m nước và 1.500 m tỉ lệ 1:500.000. Đánh giá tài nguyên khoáng sản phục vụ khai thác cát biển, đáp ứng nhu cầu san lấp các dự án đường cao tốc và hạ tầng giao thông, đô thị.

Mục tiêu đến năm 2030 là hoàn thành 85% diện tích lập bản đồ địa chất khoáng sản tỉ lệ 1:50.000 phần đất liền. Hoàn thành điều tra, đánh giá tiềm năng khoáng sản tại các cấu trúc có triển vọng ở các khu vực Bắc Trung Bộ, Đông Bắc Bắc Bộ. Hoàn thành điều tra bổ sung, cập nhật và hoàn thiện cơ sở dữ liệu địa chất đô thị tỉ lệ 1:25.000 phục vụ quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội các thành phố trực thuộc Trung ương.

Hoàn thành điều tra, đánh giá chi tiết và khoanh vùng cảnh báo nguy cơ trượt lở đất đá, lũ quét tại các tỉnh miền núi có nguy cơ cao. Lập bản đồ tai biến địa chất, địa chất môi trường các tỉnh thuộc khu vực miền núi. Khoanh vùng cảnh báo các khu vực có nguy cơ sụt lún vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Lập bản đồ di sản địa chất toàn quốc; hoàn thành điều tra, lập bản đồ địa chất môi trường các khu vực chứa khoáng sản độc hại, phóng xạ.

Hoàn thành điều tra địa chất, đánh giá tiềm năng khoáng sản tại các khu vực biển ven bờ có triển vọng khoáng sản sa khoáng và vật liệu xây dựng. Điều tra địa chất tỉ lệ 1:500.000 một số vùng biển sâu, vùng biển quốc tế liền kề, gắn với tìm kiếm, phát hiện các khoáng sản biển sâu (kết hạch sắt-mangan, khí hydrate,...).

Xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu, thông tin về địa chất khoáng sản đồng bộ, tích hợp với cơ sở dữ liệu quốc gia. Hoàn thiện hệ thống trang thiết bị đồng bộ, hiện đại phục vụ có hiệu quả công tác điều tra địa chất, khoáng sản. Kiện toàn và xây dựng các đơn vị địa chất tinh gọn, có năng lực chuyên môn, đảm bảo thực hiện các nhiệm vụ có chất lượng và hiệu quả.

Tầm nhìn đến năm 2050, hoàn thành điều tra lập bản đồ địa chất khoáng sản tỉ lệ 1:50.000, đánh giá khoáng sản tại các khu vực có triển vọng còn lại trên phần đất liền. Phát hiện, điều tra các khoáng sản ở vùng biển Việt Nam. Hoàn thành điều tra bổ sung, cập nhật và hoàn thiện cơ sở dữ liệu địa chất đô thị tỉ lệ 1:25.000 phục vụ quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội các thành phố. Điều tra, lập bản đồ địa hóa đa mục tiêu, cảnh báo tai biến địa chất chi tiết các tỉnh thuộc khu vực miền núi và trung du, ven biển. Điều tra địa chất môi trường phục vụ cải tạo, phục hồi môi trường sau khai thác khoáng sản.

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ TN&MT Trần Quý Kiên cho biết, đây là một trong những quy hoạch ngành được phê duyệt sớm, cùng với Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, do Bộ Công Thương chủ trì và Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, đang được Bộ Xây dựng thực hiện.

Thứ trưởng nhấn mạnh, việc thực hiện Quy hoạch sẽ thu được những kết quả quan trọng, cung cấp những số liệu về tiềm năng, tài nguyên các loại khoáng sản, làm tiền đề cho việc thăm dò, khai thác, đáp ứng cơ bản nhu cầu về nguyên liệu khoáng để phát triển kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh của đất nước.

Theo Thứ trưởng, nội dung Quy hoạch đã thể hiện rõ quan điểm về tầm quan trọng và mục tiêu tổng quát đối với công tác điều tra cơ bản địa chất, khoáng sản được nêu trong Nghị quyết số 10-NQ/TW của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Chiến lược địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 334/QĐ-TTg ngày 1/4/2023.

Quy hoạch đề ra 8 nhóm giải pháp, trong đó, 3 giải pháp mang tính đột phá gồm giải pháp về cơ chế quản lý, tài chính cho các hoạt động điều tra cơ bản địa chất về khoáng sản; ứng dụng khoa học và công nghệ; giải pháp về đào tạo, tăng cường năng lực.

Thu Cúc