Bộ Giáo dục và Đào tạo trả lời câu hỏi của nhân dân tham gia buổi đối thoại trực tuyến của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ngày 09/2/2007

Nguyen Thanh Chung; Công chức; 28 tuổi; bsnguyenthanhchung@gmail.com

   Chữ nhân là gốc rễ của mọi vấn đề, đất nước ta muốn phát triển bền vững thì phải coi trọng giáo dục làm người. Vậy Đảng và Nhà nước có những chính sách nào cụ thể để xây dựng chữ nhân cho con người Việt Nam?

Nội dung trả lời :

Việc giáo dục chữ Nhân (giáo dục con người có phẩm chất đạo đức và năng lực toàn diện) đã được nhấn mạnh trong Văn kiện các kỳ Đại hội của Đảng; được quán triệt trong các chỉ thị, nghị quyết, chính sách của Đảng và Nhà nước về giáo dục và đào tạo, được chỉ đạo triển khai thống nhất trong các ngành, các cấp từ trung ương đến địa phương.

- Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng đã trình bày những quan điểm cơ bản về giáo dục và đào tạo, trong đó nhấn mạnh:

Giáo dục và đào tạo cùng với khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu, là nền tảng và động lực thúc đẩy công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

Phát triển giáo dục nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đào tạo những con người có kiến thức văn hoá, khoa học, có kỹ năng nghề nghiệp, gắn học với hành, tài với đức.

- Các nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu để nâng cao chất lượng giáo dục là đổi mới cơ cấu tổ chức và hoàn thiện hệ thống giáo dục và đào tạo; đổi mới và nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý giáo dục; đổi mới phương pháp giáo dục và đào tạo.

Nghị quyết của Ban Khoa giáo Trung ương đã chỉ rõ: Đổi mới phương pháp và các hình thức tổ chức giáo dục nhằm phát huy tính tích cực và năng lực chủ động, sáng tạo của người học, thực hiện một cách cân đối, hợp lý việc dạy kiến thức-dạy nghề-dạy người trên cơ sở lấy dạy người làm căn bản, nhằm đào tạo những con người có nhân cách và bản lĩnh, có đủ kiến thức cần thiết, có tay nghề để thực hành nghề nghiệp.

- Khi xây dựng bộ Chương trình giáo dục phổ thông, một trong những mục tiêu quan trọng mà mỗi môn học cần xác định là: bên cạnh việc giáo dục kiến thức cần chú trọng giáo dục tư tưởng, tình cảm, thái độ cho học sinh. Ví dụ:

* Môn học Ngữ văn đã xác định một trong những mục tiêu quan trọng là: bồi dưỡng cho học sinh tình yêu tiếng Việt, văn học, văn hoá; tình yêu gia đình, thiên nhiên, đất nước; lòng tự hào dân tộc; ý chí tự lập, tự cường; lý tưởng xã hội chủ nghĩa; tinh thần dân chủ, nhân văn; giáo dục cho học sinh trách nhiệm công dân, tinh thần hữu nghị và hợp tác quốc tế, ý thức tôn trọng và phát huy các giá trị văn hoá của dân tộc và nhân loại.

   * Môn Giáo dục công dân đã xác định vị trí của môn học là giữ vai trò chủ chốt trong việc giáo dục cho học sinh  ý thức và hành vi của người công dân, góp phần hình thành và phát triển những phẩm chất và năng lực cần thiết của người công dân trong một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Từ đó, môn học góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đào tạo học sinh thành những người lao động mới, đáp ứng được những đòi hỏi của thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và phù hợp với xu thế phát triển chung của thời đại.

* Việc giáo dục đạo đức cho học sinh còn được quán triệt trong việc triển khai tất cả các mặt hoạt động trong nhà trường.

Nguyễn Hùng Sơn; Số 8 ngõ 274 phố Ngọc lâm Phường Ngọc lâm, Quận Long Biên Hà Nội; ATCHUNGSON@YAHOO.COM

       Bên cạnh những mặt mạnh không thể phủ nhận, hiện còn có tiêu cực trong một bộ phận không nhỏ thanh niên Việt Nam. Nếu không có sự nhìn nhận thẳng thắn để khắc phục kịp thời, chắc chắn sẽ gây ảnh đến các mục tiêu phát triển của dân tộc. Làm gì để giáo dục và đào tạo thanh niên Việt Nam đáp ứng với yêu cầu phát triển đất nước?

Nội dung trả lời :

1. Nhất trí với đánh giá của bạn là: “Bên cạnh những mặt mạnh không thể phủ nhận, hiện đang có tiêu cực trong một bộ phận không nhỏ thanh niên Việt Nam”.

2. Quan điểm của Chính phủ về vấn đề này: Không chấp nhận hiện tượng tiêu cực trong thanh niên nói chung, trong học sinh, sinh viên nói riêng. Các Bộ, ban, ngành, các tổ chức chính trị-xã hội phải phối hợp giáo dục thanh niên để họ trở thành những người có đủ những phẩm chất công dân cần thiết, trong đó tính trung thực có vị trí quan trọng.

Đối với ngành giáo dục và đào tạo, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo và Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phát động cuộc vận động “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”. Sau 5 tháng triển khai, cuộc vận động này bước đầu đã có những chuyển biến tích cực trong nhận thức của xã hội, giáo viên, học sinh, sinh viên.

Phạm Quang Vinh; 38 Lê Văn Linh - TP HCM; pqvinhvtb@vnn.vn

    Hiện tại, trong giáo dục, đào tạo đang có rất nhiều bất cập, rất nhiều góc khuất (học hành, thi cử, bằng cấp, quản lý, sử dụng nguồn nhân lực,...). Biện pháp giải quyết các vấn đề trên trong thời gian tới như thế nào?

Nội dung trả lời :

Đất nước đang trong tiến trình CNH, HĐH, hội nhập với các nước trong khu vực và thế giới. Để tiến trình đi đúng hướng, đạt các mục tiêu đặt ra, đòi hỏi sự cố gắng của toàn dân tộc Việt Nam nói chung và của từng cấp từng ngành nói riêng, trong đó có giáo dục-đào tạo.

Giáo dục và đào tạo trong thời gian qua đã có những mảng sáng rất quan trọng trong việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Nhưng giáo dục hiện còn có một số "góc khuất" về học hành, thi cử, bằng cấp, quản lý.

Thủ tướng Chính phủ đã và đang chỉ đạo ngành giáo dục xây dựng và triển khai thực hiện những đề án cụ thể, từng bước hạn chế và tiến tới xoá bỏ những góc khuất đó để nền giáo dục nước nhà thực hiện đúng nguyên lý: học phải gắn với hành, đào tạo phải gắn với nhu cầu sử dụng, kết hợp giữa thi với cử tuyển để vừa lựa chọn được những người có tài phụng sự đất nước vừa đảm bảo chính sách xã hội và công bằng trong giáo dục.

Để làm được những việc trên, trước hết phải có kế hoạch, bước đi thích hợp. Trong thời gian tới tổ chức cơ cấu lại hệ thống giáo dục quốc dân và hệ thống quản lý giáo dục, đổi mới tư duy trong giáo dục tức là chuyển từ tư duy bao cấp sang tư duy theo các quy luật của kinh tế thị trường và thể hiện đậm nét định hướng XHCN.

Phan Huu Tri; 57 tuổi; 491 Ngo Quyen-Rach Gia, Kien Giang; phanhuutri_rg@yahoo.com

        Hiện nay, chúng ta đang thiếu hụt trầm trọng nguồn lực quản lý cao cấp, công nhân có tay nghề giỏi để đáp ứng nhu cầu hội nhập kinh tế quốc tế. Chúng ta có chính sách gì để đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong thời đại mới và việc tuyển chọn người có năng lực phục vụ sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước được thực hiện theo cơ chế như thế nào?

Nội dung trả lời:

Hiện chúng ta không chỉ thiếu hụt trầm trọng nhân lực quản lý cấp cao, công nhân có tay nghề giỏi mà còn thiếu hụt cả những nhân lực trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học và công nghệ. Điều đó khó tránh khỏi vì nước ta từ một nước nông nghiệp nghèo nàn lạc hậu, vừa trải qua các cuộc chiến tranh giữ nước lâu dài, tiến hành xây dựng đất nước theo quy luật của kinh tế thị trường, định hướng XHCN.

Để đáp ứng nhu cầu nhân lực công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế, Thủ tướng Chính phủ đang chỉ đạo các ngành có liên quan như: Tài chính, Giáo dục và Đào tạo, Khoa học Công nghệ, Lao động Thương binh và Xã hội… ban hành những chính sách phù hợp nhằm khuyến khích thu hút nhân tài là người Việt Nam định cư ở nước ngoài trở về Tổ quốc làm việc; khuyến khích các nhà đầu tư nước ngoài tham gia cung cấp dịch vụ giáo dục ở Việt Nam; đẩy mạnh hợp tác với các nước phát triển trong đào tạo nhân lực. Đổi mới chính sách và cơ chế tuyển dụng nhân lực đảm bảo thực sự công khai, minh bạch, khách quan, bố trí những người có năng lực phù hợp với vị trí đảm nhận theo cơ chế thi tuyển.

Lê Công Thắng; 34 tuổi; 22bis Phan Đăng Lưu, TP.Hồ Chí Minh; congthangetc2@yahoo.com

      Làm gì để nâng cao nhận thức giáo dục lòng yêu nước, lý tưởng sống tốt đẹp cho thanh niên khi hiện nay một bộ phận cán bộ, công chức trẻ thờ ơ với công tác đền ơn đáp nghĩa, quên đi những truyền thống đạo lý tốt đẹp của dân tộc, sống không có mục đích và lý tưởng cho mình?

Nội dung trả lời :

Quan điểm: Vấn đề giáo dục nhận thức, giáo dục lòng yêu nước, lý tưởng sống tốt đẹp cho thanh niên nói chung và học sinh, sinh viên nói riêng luôn được xem là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách trong mọi giai đoạn lịch sử.

Để giáo dục nhận thức, giáo dục lòng yêu nước, lý tưởng sống tốt đẹp cho thanh niên, học sinh, sinh viên, ngành giáo dục và đào tạo đã:

- Tăng cường công tác giáo dục tư tưởng chính trị, giáo dục lòng yêu nước, lý tưởng sống cao đẹp thông qua việc trang bị những kiến thức, hiểu biết về chủ nghĩa Mác–Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh niên, học sinh, sinh viên.

Ngày 24 tháng 6 năm 2002, Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 494/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án “Một số biện pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả giảng dạy, học tập các bộ môn khoa học Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường đại học, cao đẳng, môn chính trị trong các trường trung học chuyên nghiệp và dạy nghề”. Sau 5 năm thực hiện Quyết định này, chất lượng học tập và hiệu quả giảng dạy các bộ môn khoa học Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường đại học, cao đẳng; môn chính trị trong các trường trung học chuyên nghiệp và dạy nghề đã có những chuyển biến rất lớn. Đặc biệt nhận thức về lòng yêu nước, lý tưởng sống của học sinh, sinh viên đã từng bước được hình thành bền vững.

Đồng thời các nhà trường đã tăng cường giáo dục nhận thức, giáo dục lòng yêu nước, lý tưởng sống tốt đẹp cho học sinh, sinh viên thông qua tất cả các môn học trong nhà trường. Mỗi môn học có vai trò, vị trí khác nhau nhưng đều có chung nhiệm vụ nêu trên.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy và học tập các môn học Mác-Lênin theo hướng giảm thời gian lên lớp, lồng ghép với các hoạt động mang tính xã hội, tăng cường tự chủ và thảo luận nhằm phát huy vai trò chủ động, tích cực của người học.

-  Tăng cường các hoạt động tự rèn luyện-tự giáo dục cho thanh niên, học sinh, sinh viên:

Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì và phối hợp với các Bộ, ban, ngành (Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội Sinh viên Việt Nam...) tổ chức các hoạt động phong trào (sinh viên tình nguyện, cuộc thi tìm hiểu về Đảng, đất nước...) có tính chất rèn luyện học sinh, sinh viên; phối hợp triển khai cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” trong ngành giáo dục và đào tạo nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và chuyển biến tu dưỡng, rèn luyện theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống.

Qua việc tham gia các hoạt động, phong trào học sinh, sinh viên có cơ hội được học hỏi, trải nghiệm những nội dung đã được học tập trong chương trình chính khoá, tự rèn luyện và tự giáo dục những phẩm chất đạo đức công dân-học sinh, sinh viên, hình thành lòng yêu nước và lối sống tốt đẹp.

- Tăng cường các văn bản quản lý nhà nước đối với công tác giáo dục trong nhà trường nhằm tạo điều kiện thực hiện cho nhà trường và học sinh, sinh viên:

Xây dựng và trình Chính phủ đề án “Giáo dục toàn diện”, trong đó giáo dục nhận thức, giáo dục lòng yêu nước, lý tưởng sống tốt đẹp cho học sinh, sinh viên là một nội dung trọng tâm.

Xây dựng Nghị định của Chính phủ về việc phối hợp giữa Nhà trường-Gia đình-Xã hội trong công tác giáo dục phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên. Nghị định này sẽ quy định chi tiết và rõ ràng về trách nhiệm, nội dung cũng như phương thức phối hợp giữa các bên để giáo dục phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên;

Quy định nội dung giáo dục phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên trong các cơ sở giáo dục trung cấp chuyên nghiệp và giáo dục đại học.

Với những giải pháp cơ bản trên, chúng tôi mong muốn toàn xã hội, các vị phụ huynh cùng phối hợp giáo dục nhận thức, giáo dục lòng yêu nước, lý tưởng sống tốt đẹp cho thanh niên nói chung và học sinh, sinh viên nói riêng, để có những chuyển biến tích cực, góp phần hình thành một lớp thanh niên mới có nhân cách phát triển toàn diện, có tri thức, kỹ năng nghề nghiệp thuần thục, lòng yêu nước sâu sắc và lý tưởng sống cao đẹp.

Cao Minh Quân; 29 tuổi; 17/3 PK3 P4 thị xã Bến Tre, tỉnh Bến Tre; minhquanbtc@yahoo.com

Định hướng phát triển công tác hướng dẫn và đào tạo nghề ở các tỉnh trong năm 2007. Làm gì để giúp các trường dạy nghề tồn tại và phát triển, trong khi việc tuyển sinh tại các trường nghề là rất khó khăn, đặc biệt là các trường thuộc ngành giao thông?

Nội dung trả lời :                                 

Thực hiện Quyết định số 67/1998/QĐ-TTg ngày 26/03/1998 của Thủ tướng Chính phủ, về việc chuyển giao nhiệm vụ quản lý Nhà nước về đào tạo nghề từ Bộ Giáo dục và Đào tạo sang Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội. Khi Quyết định có hiệu lực, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã bàn giao toàn bộ chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về đào tạo nghề sang Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội. Từ năm 1998 tới nay, tất cả các vấn đề liên quan đến công tác quy hoạch, định hướng phát triển, chương trình, nội dung đào tạo nghề là thuộc chức năng, nhiệm vụ của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội. Như vậy, để trả lời đầy đủ được vấn đề nêu trên đề nghị chuyển câu hỏi để Bộ LĐTB&XH trả lời cụ thể hơn.

Lại Thị Tuyết Nhung; 37/575 Kim Mã, Hà Nội; nhunganhduc@.yahoo.com.vn

     Bộ GD&ĐT có các giải pháp nào trong cuộc cải cách nền giáo dục nước nhà để theo kịp xu thế thời đại, sánh vai với các nước trong khu vực và thế giới, nhất là khi nước ta đã gia nhập tổ chức Thương mại thế giới WTO. Có thể đổi mới giáo dục từ phương thức đào tạo nhồi nhét kiến thức sang cách hướng dẫn phương pháp tư duy chủ động, sáng tạo, linh hoạt?

Nội dung trả lời :

Những giải pháp nhằm phát triển giáo dục Việt Nam gồm:

1. Tiếp tục đổi mới tư duy giáo dục một cách sâu sắc, toàn diện.

2. Đáp ứng nhu cầu học tập của nhân dân, đẩy mạnh xã hội hoá giáo dục, xây dựng xã hội học tập.

3. Nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục (nhiệm vụ trọng tâm, lâu dài), tập trung chỉ đạo tiếp tục đổi mới mục tiêu, nội dung dạy học, cách dạy, cách học trong nhà trường, tăng cường các điều kiện về giáo viên, cơ sở vật chất-kĩ thuật theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá.

4. Thực hiện tốt hơn công bằng xã hội, ưu tiên phát triển giáo dục vùng dân tộc, vùng khó khăn và giáo dục cho trẻ em thiệt thòi.

5. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong giáo dục.

6. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý giáo dục.

7. Tăng cường nền nếp kỷ cương và khắc phục những hiện tượng tiêu cực trong giáo dục.

Những thay đổi căn bản về giáo dục đến 2010:

- Mục tiêu giáo dục trong thời kì mới: Phát triển con người Việt Nam với đầy đủ bản lĩnh và phẩm chất tốt đẹp (trung thực, năng động, sáng tạo, biết hợp tác và cạnh tranh lành mạnh, có hoài bão, có ý chí vươn lên, tự lập thân, lập nghiệp, góp phần đưa đất nước ra khỏi tình trạng nghèo nàn, lạc hậu).

- Xây dựng nền giáo dục của dân, vì dân, hướng tới một xã hội học tập (cho mọi người học tập suốt đời, học mọi lúc, mọi nơi), coi xã hội hoá giáo dục là giải pháp cơ bản, tăng cường hợp tác quốc tế, thường xuyên cập nhật các thành tựu khoa học công nghệ mới.

- Khẩn trương xây dựng và triển khai mạng lưới các trường ĐH, CĐ và giáo dục nghề ngay từ năm học 2005-2006, phát triển các trường CĐ, ĐH ngoài công lập để 2010 đạt chỉ tiêu có 200 sinh viên/1 vạn dân, có 40 trường nghề trọng điểm, mỗi huyện hoặc cụm liên huyện có ít nhất 1 trung tâm dạy nghề.

- Từ 2005, xây dựng và ban hành chính sách học phí, học bổng, triển khai đề án xây dựng xã hội học tập với nòng cốt là Hội Khuyến học và các tổ chức đoàn thể, các trung tâm học tập cộng đồng, tổ chức các chương trình giáo dục tự chọn, xây dựng các kênh giáo dục truyền hình và các nội dung giáo dục trên mạng để phát triển giáo dục từ xa.

- Phát triển các hình thức huy động cộng đồng tham gia và giám sát các hoạt động giáo dục.

- Hoàn thiện chuẩn quốc gia tiếp cận trình độ tiên tiến của khu vực và thế giới về kiến thức, kĩ năng (đã xong), các chuẩn của người học, người dạy và các điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục (đang hoàn thiện) ở bậc học phổ thông. tiếp tục hoàn thiện các chuẩn này đối với từng cấp học, bậc học, trình độ đào tạo khác.

- Đã hoàn thành danh mục ngành nghề và chương trình phát triển nhân lực quốc gia vào 2006.

- Tiếp tục đổi mới chương trình giáo dục phổ thông theo NQ40/2000/QH10, đến năm học 2008-2009 sẽ hoàn thành đổi mới chương trình và sách giáo khoa mới đến lớp 12, triển khai đề án Đổi mới cơ bản và toàn diện giáo dục đại học Việt Nam, giai đoạn 2006-2020.

- Tập trung đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học, từ năm học 2004-2005 triển khai đề án ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy, học và quản lí nhà trường coi đây là khâu đột phá.

 - Triển khai Chiến lược dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, tập trung vào tiếng Anh, từ 2005 triển khai đề án dạy ngoại ngữ trong giáo dục quốc dân, cho phép một số cơ sở giáo dục ĐH, sau ĐH giảng dạy bằng song ngữ.

- Đẩy mạnh việc học chế tín chỉ ở các trường đại học, cao đẳng, dạy nghề từ 2005-2006, đến 2010 hầu hết các trtường đều áp dụng hình thức tổ chức đào tạo này.

- Đổi mới công tác đào tạo giáo viên và cán bộ giáo dục ở các trường Sư phạm, triển khai chương trình quốc gia về giáo viên, từ 2005 bố trí ngân sách giải quyết chế độ nghỉ hưu trước thời hạn với các giáo viên lớn tuổi, không đủ điều kiện tiếp tục công tác, đến 2010 có 10% giáo viên THPT đạt trình độ thạc sĩ chấn chỉnh công tác bổ nhiệm chức danh Giáo sư, Phó giáo sư, thể chế hoá công tác nghiên cứu giảng dạy của giáo viên đại học, chính sách kiêm nhiệm giảng dạy với cán bộ khoa học ở viện nghiên cứu.

 - Đẩy nhanh chương trình kiên cố hoá trường học, xoá bỏ tình trạng ba ca và phòng học tranh tre vào năm 2006, đến 2010 hầu hết học sinh tiểu học, 40% học sinh THCS được học 2 buổi/ngày tại trường, tăng tỉ lệ trường mầm non và phổ thông đạt chuẩn quốc gia.

- Dành vốn ODA để hiện đại hoá các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp, dạy nghề, đến 2010 hoàn thành giai đoạn 1 xây dựng 2 trường ĐH quốc gia và 2 trường ĐH sư phạm trọng điểm.

- Từ 2005 triển khai hệ thống kiểm định chất lượng giáo dục, chuẩn bị tham gia vào hệ thống kiểm định chất lượng giáo dục quốc tế.

Nguyễn Thị Thùy Nên; 21 tuổi; Lớp Hóa 3a -ĐHSP Huế

    Làm thế nào để đẩy lùi tình trạng tham nhũng trong giáo dục hiện nay, cụ thể là vấn đề đào tạo và sử dụng đội ngũ giáo viên, làm sao sử dụng đúng nhân tài, người có năng lực và không còn hiện tượng chạy tiền?

Nội dung trả lời:

Vấn đề chăm lo, xây dựng và nâng cao chất lượng toàn diện đối với đội ngũ giáo viên trong đó có vấn đề gắn đào tạo với sử dụng đã và đang được Đảng, Chính phủ đặc biệt quan tâm:

Ngày 15/6/2004, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban hành Chỉ thị 40/CT-TW về xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục và Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 09/2005/QĐ-TTg ngày 11/01/2005 về phê duyệt đề án “Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2005-2010”.

Thực hiện các chủ trương đó, các Bộ, ngành đã xây dựng các văn bản hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ để rà soát, tổ chức, điều tra, đánh giá thực trạng về đội ngũ nhà giáo, sắp xếp lại đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục để có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đảm bảo đủ về số lượng và cân đối về cơ cấu, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp cho nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. Bộ Nội vụ cũng đã ban hành Quyết định số 06/2006/QĐ-BNV ngày 21/3/2006 về việc ban hành Quy chế đánh giá xếp loại giáo viên mầm non và giáo viên phổ thông công lập.

Hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang xây dựng đề án trình Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập Cục nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, Đề án này được triển khai sẽ tạo cơ chế, chính sách để giải quyết đối với đội ngũ giáo viên chưa đạt chuẩn, chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ hiện nay và khẩn trương bổ sung những giáo viên đã được đào tạo chuẩn và trên chuẩn thay thế những giáo viên không đáp ứng yêu cầu phục vụ trong ngành giáo dục đào tạo.

Đồng thời, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang xây dựng và hoàn thiện cơ chế quản lý đội ngũ giáo viên; rà soát lại hệ thống tiêu chuẩn chức danh hiện có của các ngạch giáo viên; hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về công tác quản lý nhân sự và các quy định về công tác thanh tra, thanh tra chuyên môn và tuyển dụng giáo viên, ….

Để tuyển chọn được những người có năng lực, có tài, có đức vào công tác tại các nhà trường, chấm dứt hiện tượng tiêu cực trong tuyển dụng như dùng quà biếu, dùng tiền để chạy…, một nguyên tắc được xác định là: phải công khai tiêu chí, quy trình, nội dung khảo sát, thi tuyển trên cơ sở giám sát chặt chẽ của cơ quan, của người có trách nhiệm và của những người tham gia tuyển dụng, sự giám sát của xã hội. Về vấn đề này, Chính phủ đã ban hành các Nghị định số 116/NĐ-CP ngày 10/10/2003 về việc Tuyển dụng, sử dụng và quản lý cán bộ công chức trong các đơn vị sự nghiệp của Nhà nước và Nghị định số 117/2003/NĐ-CP về việc Tuyển dụng, sử dụng và quản lý cán bộ công chức trong các cơ quan Nhà nước trên cơ sở quy trình công khai, minh bạch và sự giám sát của cơ quan có thẩm quyền. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã có các văn bản hướng dẫn thi tuyển giảng viên vào các trường đại học, cao đẳng.

Nguyễn Minh Phương; 34 tuổi; Đại học Y Hà Nội

Hiện nay, chỉ tiêu đào tạo thạc sĩ và tiến sĩ không phải là ít, nhưng đề tài thực sự có giá trị khoa học không nhiều và chủ yếu chạy theo bằng cấp. Nhà nước có chương trình hành động cụ thể nào để giúp cho khoa học Việt Nam phát triển một cách có chất lượng?

Nội dung trả lời:

Giá trị khoa học của những luận văn, luận án được thể hiện qua đóng góp về mặt cơ sở lý luận cũng như giá trị thực tiễn của vấn đề nghiên cứu. Tuy nhiên, ở thời điểm này, chúng ta chưa có con số minh chứng cụ thể về tỷ lệ % kết quả nghiên cứu của luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ được áp dụng vào thực tiễn. Đồng thời, việc đánh giá luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ ở những lĩnh vực nghiên cứu khác nhau cũng đòi hỏi những điều kiện khác nhau: nếu như một đề tài nghiên cứu thuộc lĩnh vực khoa học kỹ thuật cho phép chúng ta có thể kiểm chứng giá trị thực tiễn ngay trong sản phẩm trực tiếp được làm ra thì đánh giá giá trị thực tiễn kết quả nghiên cứu của một luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ thuộc lĩnh vực khoa học xã hội lại thường đòi hỏi thời gian lâu hơn và sự phối hợp tác động của nhiều cơ quan, ban, ngành ... có liên quan.

Thực tế, vấn đề nghiên cứu của các đề tài, luận văn, luận án được nảy sinh từ trong thực tiễn. Do đó, khẳng định sự kết hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý nhân sự (nơi học viên, nghiên cứu sinh đang công tác)-cơ quan quản lý đào tạo (Bộ GD-ĐT, trường đại học, Viện nghiên cứu,...)-địa chỉ sẽ ứng dụng bước đầu kết quả nghiên cứu là đặc biệt quan trọng để bảo đảm luận văn, luận án không chỉ nghiên cứu trúng vấn đề thực tiễn đặt ra mà còn tạo điều kiện để áp dụng một cách hiệu quả kết quả nghiên cứu vào thực tiễn khi luận văn, luận án đã được bảo vệ thành công.

Nguyễn Văn Du; 24 tuổi; Bình Dương

   Những chính sách nào để thu hút nguồn chất xám cho đất nước?

Nội dung trả lời:

Sử dụng và phát huy được tốt mọi tiềm năng của đội ngũ cán bộ khoa học và trí thức (chất xám) của đất nước luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm. Trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế thì vấn đề này càng cần phải đặt lên hàng đầu.

Có ba điều kiện quan trọng để thu hút và trọng dụng nhân tài-chất xám đó là:

    Thứ nhất, có môi trường cho họ làm việc và phát huy khả năng.

    Thứ hai, có chính sách đãi ngộ hợp lý, phần thưởng xứng đáng và vinh danh đúng.

    Thứ ba, có sự công nhận thực sự của xã hội với tài năng của họ.

Nếu làm tốt ba điểm này thì dòng chảy chất xám sẽ tự tìm tới, giống như người xưa thường nói “đất lành chim đậu”.

Trong thời gian qua, Chính phủ đã có một loạt định hướng và chỉ đạo cụ thể cho các Bộ, ngành xây dựng và thực thi các chính sách và đề án để thu hút, trọng dụng nhân tài, có thể kể đến một số như:

- Nghị quyết 36-NQ/TW ngày 26/3/2004 về hoàn chỉnh và xây dựng mới hệ thống chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài, phát huy sự đúng góp của trí thức kiều bào vào công cuộc phát triển đất nước.

- Đề án xây dựng chính sách sử dụng cán bộ khoa học và công nghệ do Bộ Khoa học và công nghệ chủ trì triển khai.

- Đề án xây dựng chính sách, biện pháp vận động, khuyến khích chuyên gia, trí thức người Việt Nam ở nước ngoài đóng góp vào sự nghiệp xây dựng đất nước do Bộ Ngoại giao chủ trì hực hiện;

- Chính sách thu hút các nhà khoa học có trình độ cao ở ngoài nước tham gia giảng dạy ở các cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam do Bộ Giáo dục & Đào tạo chủ trì thực hiện.

Ngoài ra ở các địa phương cũng đã có những chính sách và cơ chế phù hợp với địa phương để khuyến khích các nhân tài và trí thức về làm việc tại địa phương.

Tuy nhiên, những chính sách và cơ chế hiện nay thực sự cũng chưa đủ mạnh, do vậy thời gian tới Chính phủ sẽ chỉ đạo sát sao hơn nữa để sớm có những chính sách và giải pháp hiệu quả và thực sự hấp dẫn để thu hút chất xám ở trong và ngoài nước phục vụ công cuộc phát triển bền vững của đất nước.

Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn coi trọng và trọng dụng nhân tài nên trong từng thời kỳ đều có những chính sách để thu hút nguồn chất xám cho đất nước.

- Vấn đề tuyển dụng cán bộ, công chức, viên chức hiện nay đều phải thi tuyển nhưng có ưu tiên cho người có trình độ thạc sĩ, tiến sĩ. Nếu người trúng tuyển được tuyển dụng có trình độ thạc sĩ sẽ được xếp lương bậc 2, tiến sĩ xếp lương bậc 3 của ngạch được tuyển dụng (không phải xếp từ bậc 1 như trước đây)./.