Bộ trưởng Bộ NN&PTNT: ‘10 năm nữa phải có 3 bộ giống nông nghiệp hiện đại’

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Sáng 27/9, tại Hội nghị của Thủ tướng Chính phủ về phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) thích ứng với biến đổi khí hậu, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao cho Bộ NN&PTNT, Bộ KH&CN cùng các tỉnh kết hợp với các thành phần kinh tế có chương trình cụ thể trong 5 năm 2018-2023 giải quyết căn cốt giống tốt cho 3 nhóm sản phẩm chính: Thủy sản, cây ăn quả, lúa gạo bằng các giống chủ lực, đáp ứng cho sản xuất đủ sức cạnh tranh.

Thời hạn để có bộ giống này, theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, là phải trong 10 năm tới.

Đề nghị trên được người đứng đầu ngành nông nghiệp đưa ra sau khi Bộ tổng hợp, phân tích ý kiến của các chuyên gia về sản xuất nông nghiệp ở ĐBSCL trong điều kiện tự nhiên thay đổi vào ngày hôm qua, 26/9.

Cụ thể, vùng đồng bằng trù phú nhất Việt Nam chịu “tổn thương” từ 3 tác động: Biến đổi khí hậu, các hoạt động kinh tế sử dụng nước ở phía thượng nguồn làm thay đổi quy luật dòng chảy sông Mekong và những điểm bất hợp lý trong sự phát triển kinh tế nội tại vùng đồng bằng.

Không chỉ vậy, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường còn cho biết 3 nhóm ảnh hưởng này cùng lúc tác động và cộng hưởng tạo ra những tác động tiêu cực lớn nhất trong lịch sử kiến tạo vùng và đánh giá nông nghiệp-nông dân-nông thôn sẽ là những đối tượng chịu tổn thương nhiều nhất và sớm nhất.

Bộ trưởng dẫn chứng hệ canh tác cũ không còn phù hợp với khí hậu. Ví dụ: Hạn, mặn đã dẫn đến lúa không đủ nước ngọt, thời vụ cũ sẽ có khó khăn do những sự thay đổi bất thường của thời tiết, khí hậu, thể hiện rõ nhất 17.000 ha lúa Đông Xuân 2016-2017 bị bệnh sâu năn cọng hành ở Kiên Giang, Cần Thơ do ảnh hưởng nền nhiệt thấp và mưa sớm. Hoặc thiệt hại lúa Đông Xuân và Xuân Hè giai đoạn thu hoạch vừa qua do mưa lớn, mưa quá nhiều cuối vụ.

“Sự thay đổi quy luật đó cũng đã ảnh hưởng trực tiếp đến nuôi trồng thủy sản mặn lợ, do sự thay đổi nhanh chóng độ mặn và môi trường nước. Với cây ăn quả, sự thay đổi mùa mưa, tần suất, cường độ làm ảnh hưởng lớn quy luật sinh trưởng là nguyên nhân nhiều loại quả, nhiều nhà vườn mất mùa vì không đậu quả”, theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường.

Với tốc độ sạt lở bờ biển như hiện nay đã làm cho diện tích rừng ngập mặn suy giảm khá nhanh, hiện chỉ còn khoảng 63.000 ha, ông Nguyễn Xuân Cường khẳng định: “Nếu không quyết liệt giữ sẽ dần dần biến mất. Đây là chiếc áo giáp phòng hộ, là hạt nhân hình thành hệ sinh thái bền vững, cái làm nên hồn cốt hệ sinh thái rừng mặn, là môi trường sống của con tôm sú, một đặc sản có giá trị hàng hóa rất lớn, quý của chúng ta”.

Tuy khó khăn là lớn nhất trong 8.000 năm lịch sử kiến tạo đồng bằng, song Bộ trưởng khẳng định đây vẫn là vùng có tiềm năng phát triển trở thành vùng nông nghiệp giàu có của đất nước, của khu vực và của hội nhập thế giới.

Bài học thế giới đã chứng minh: Đất nước Israel khô cằn, mưa có vùng chỉ 70 mm/năm, mặn đến mức biển chết, người ta vẫn xây dựng được nền nông nghiệp hiện đại cho giá trị gia tăng rất cao. Đất nước Hà Lan cũng chỉ 4 triệu ha đất tự nhiên như ĐBSCL của chúng ta, trong đó 2/3 diện tích nằm dưới mực nước biển vẫn có một nền nông nghiệp và công nghiệp chế biến nông sản có giá trị xuất khẩu 120 tỷ USD.

Với Việt Nam, vấn đề là phải tái cơ cấu lại nền sản xuất nông nghiệp theo hướng hiện đại bền vững trước các biến động đang diễn ra.

Giữ nguyên 227.000 ha rừng của ĐBSCL

Ngoài đề nghị có 3 bộ giống sản phẩm nông nghiệp tốt, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường đề nghị Chính phủ sửa nhanh Nghị định 210/2013/NĐ-CP nhằm thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào khu vực nông nghiệp để trở thành lực lượng liên kết hạt nhân. Tập trung xây dựng các hợp tác xã kiểu mới cùng các trang trại lớn liên kết với doanh nghiệp hình thành sản xuất chuỗi ở các quy mô, cấp độ khác nhau.

Thủ tướng Chính phủ ban hành văn bản quy định giữ nguyên 227.000 ha rừng của các tỉnh trong vùng, đặc biệt là 63.000 ha rừng ngập mặn, không được chuyển đổi dưới bất kỳ hình thức nào trừ nhiệm vụ an ninh, quốc phòng. Bổ sung đề án và tạo nguồn lực phát triển thêm rừng ngập mặn ở những nơi có điều kiện. Có cơ chế khuyến khích đủ sức hấp dẫn các thành phần kinh tế tạo đất, rừng mới giữ bờ biển, lấn bờ biển bằng chính sách giao đất thời gian dài 50-70 năm với diện tích đất, rừng mới được tạo lập ra, như thời gian giao đất rừng loại gỗ quý lâu năm nhằm tăng nhanh thảm rừng xanh, áo giáp chống đỡ tác động từ biển.

Với 41 điểm sạt lở nghiêm trọng bờ sông, bờ biển hiện nay đã trình Chính phủ, Bộ trưởng cho rằng cần ưu tiên nguồn lực để xử lý khẩn cấp, không để xảy ra diễn biến nghiêm trọng hơn, khắc phục tốn kém hơn như đoạn Gành Hào (biển Đông) đến cửa sông Cái Lớn-Cái Bé (biển Tây); đoạn lở sông Vàm Nao tỉnh An Giang và một số điểm khẩn cấp khác.

Thành Chung