Bộ trưởng Ngoại giao Indonesia nói về “Cân bằng năng động trong EAS”

Bộ trưởng Ngoại giao Indonesia Marty Natalegawa. Ảnh: Chinhphu.vn

Sự tham gia của Hoa Kỳ và Nga vào Cấp cao Đông Á (EAS) được Bộ trưởng Ngoại giao Indonesia Marty Natalegawa phát biểu trong cuộc trao đổi với PV Cổng TTĐT Chính phủ sáng 28/10.

Thưa ông, xin ông cho biết ASEAN nhận thức như thế nào về một cấu trúc khu vực đang nổi lên?

Bộ trưởng Marty Natalegawa: Chúng tôi cảm thấy vui mừng. Bởi vào thời điểm này năm 2009, có nhiều điều không chắc chắn về việc xây dựng một cấu trúc khu vực. Khi đó, Thủ tướng Australia đã đề xuất xây dựng một cộng đồng châu Á-Thái Bình Dương và Thủ tướng Nhật Bản đề xuất xây dựng một cộng đồng Đông Á.

Tại thời điểm đó, ASEAN chỉ có thể nêu quan điểm “ASEAN phải giữ vai trò trung tâm”. Nhưng cho đến thời điểm này, ASEAN phải thể hiện rõ quan điểm của mình.

Indonesia cùng với các nước thành viên ASEAN phải tìm ra bản chất của vấn đề, những thách thức của khu vực và một trong số những thách thức đó là làm thế nào để xây dựng một cấu trúc khu vực hấp dẫn.

Chúng tôi đã nhanh chóng thấy rằng có một khiếm khuyết, đó là chưa có sự tham dự của Hoa Kỳ và Nga trong tiến trình Cấp cao Đông Á.

ASEAN đã bàn bạc và quyết định sẽ chính thức kết nạp Hoa Kỳ và Nga vào Cấp cao Đông Á tại Hội nghị cấp cao ASEAN 17. Trong bối cảnh đó, chúng ta có một cấu trúc khu vực, thậm chí còn độc đáo nhất, với ASEAN vẫn là một trung tâm.

Nếu chúng ta quan sát vai trò của ASEAN trong EAS, chúng ta có thể thấy mối quan hệ gần gũi với tất cả 8 đối tác. Điều này được gọi là một “sự cân bằng năng động”.

Điều mà chúng tôi quan tâm hiện nay chính là việc chúng ta phải bảo đảm rằng cơ chế này mang lại những lợi ích cụ thể và ASEAN không thể mất vai trò sáng tạo nghị trình khi có sự tham gia của những nước rất mạnh trong khu vực. ASEAN phải giữ vai trò chủ đạo.

Ông vừa đề cập đến vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực. Vậy ASEAN đã có những công cụ pháp lý nào để duy trì vai trò đó, ngoài ra, ASEAN có cần thêm những công cụ nào nữa, thưa ông?

Bộ trưởng Marty Natalegawa:  ASEAN nhấn mạnh vai trò trung tâm của mình. Điều này đồng nghĩa với việc ASEAN cần đoàn kết, gắn kết. Khi ASEAN mang một vấn đề ra bàn tại EAS thì vấn đề đó trước hết phải được tham vấn và nhận được sự đồng thuận giữa các nước thành viên.

Khi ASEAN đã có nhận thức chung, tôi không nghĩ rằng ASEAN cần thêm những công cụ nào đó để duy trì vai trò trung tâm của mình.

Thưa ông, có thực tế là liên kết kinh tế của ASEAN còn ở mức thấp, làm thế nào để ASEAN duy trì vai trò trung tâm trong thực tế?

Bộ trưởng Marty Natalegawa: Nếu nhìn vào những gì nền kinh tế ASEAN đạt được trong thời điểm cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế năm 2008, có thể thấy rằng các nước thành viên ASEAN đã thoát khỏi khủng hoảng một cách khá tốt.

Xin ông cho biết việc mở rộng EAS có tác động như thế nào đối với cấu trúc khu vực?

Bộ trưởng Marty Natalegawa: EAS là một trong những cơ chế quan trọng hướng tới một Cộng đồng châu Á-Thái Bình Dương rộng lớn hơn và mức độ nhận thức cao hơn về hội nhập khu vực.

Sự gắn kết chặt chẽ của ASEAN, vai trò trung tâm của ASEAN là những yêu cầu và tiền đề trước khi chúng ta có một liên kết rộng rãi hơn.

Chúng ta đã có trên 700 dự án để thúc đẩy kết nối ASEAN và trong khuôn khổ EAS cũng có những dự án để thúc đẩy liên kết khu vực.

Tôi phải nói rằng đó là sự cố gắng của 7 năm gần đây để có được sự cân bằng về sự tham gia của Nga và Hoa Kỳ trong cấu trúc khu vực.

Hải Minh