Cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Thiện Nhân trình bày Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục

Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục liên quan đến 22 điều trong tổng số 120 điều của Luật. Bao gồm sửa đổi về chương trình giáo dục; về phổ cập giáo dục; đầu tư giáo dục, thỉnh giảng, về thẩm quyền cho phép viện nghiên cứu  khoa học đào tạo trình độ thạc sỹ …

Báo cáo trước Quốc hội chiều nay (23/10) về Tờ trình Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Thiện Nhân cho biết: Việc sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Giáo dục xuất phát từ những đòi hỏi khách quan, lựa chọn những nội dung thực sự cần thiết, tạo cơ sở pháp lý để giải quyết các vấn đề  thực sự bức xúc trong thực tiễn, góp phần tháo gỡ, khó khăn, vướng mắc trong tổ chức và hoạt động giáo dục và trong công tác quản lý giáo dục, góp phần đổi mới giáo dục và thực hiện “phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu”.

Báo cáo thẩm tra  Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Uỷ ban văn hoá, giáo dục thanh niên, thiếu niên và nhi đồng ( VHGDTNTN&NĐ) cơ bản nhất trí với sự cần thiết và quan điểm sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục được nêu trong Tờ trình. Việc sửa đổi cơ bản, toàn diện Luật Giáo dục cần phải có thời gian nghiên cứu công phu, trên cơ sở tổng kết đánh giá đầy đủ việc thi hành Luật Giáo dục.

Liên quan đến thành lập nhà trường ( Điều 50), theo dự thảo “điều kiện thành lập nhà trường  bao gồm có đội ngũ cán bộ quản lý và nhà giáo đủ về số lượng và đồng bộ về cơ cấu, đạt tiêu chuẩn về phẩm chất và trình độ đào tạo…có trường sở, thiết bị và tài chính bảo đảm đáp ứng yêu cầu hoạt động của nhà trường”.

Nhưng qua khảo sát, Uỷ ban VHGDTNTN&NĐ cho biết, nhiều trường sau khi có quyết định thành lập vẫn phải hoạt động cầm chừng vì không đủ điều kiện về cơ sở vật chất và đội ngũ giảng viên, thậm chí có trường không thể đi vào hoạt động, nguyên nhân do quy định về điều kiên thành lập trường còn chung chung, vì vậy, Uỷ ban cơ bản tán thành việc thành lập nhà trường thành hai bước và quy định điều kiện tương ứng  cho từng bước như Dự thảo Luật. Tuy nhiên điều kiện thành lập nhà trường  và điều kiện cho phép hoạt động giáo dục nên trình bày thành các yêu cầu cụ thể để thuận tiện cho việc thẩm định và giám sát thực hiện.

Về thẩm quyền quyết định thành lập hoặc cho phép thành lập trường đại học là vấn đề nhiều cử tri quan tâm ( khoản 1 Điều 51), với lo ngại việc thành lập trường đại học liên quan đến chiến lược, quy hoạch, kế hoạch và phát triển giáo dục và đào tạo quốc gia, do đó thẩm quyền này phải do Thủ tướng Chính phủ quyết định.

Đa số các ý kiến  trong Ủy ban không tán thành giao cho Bộ trưởng Bộ GDĐT quyết định thành lập trường đại học , đặc biệt là đối với các trường đại học trọng điểm quốc gia. Tuy nhiên, Ủy ban ủng hộ việc giao cho Bộ trưởng Bộ GDĐT thẩm quyền cấp phép hoạt động giáo dục cho trường đại học đã được Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập.

Về thời gian đào tạo trình độ tiến sỹ,  dự thảo Luật đề  xuất sửa đổi bổ sung quy định về thời gian đào tạo trình độ tiến sỹ (khoản 4 Điều 38) theo hướng quy định thời gian đào tạo tiến sỹ  với người có bằng thạc sỹ  được thực hiện trong 3 năm thay vì 2 đến 3 năm như quy định hiện hành, bổ sung quy định cụ thể về thời gian đào tạo tiến sỹ có thể được kéo dài không quá 4 năm, rút ngắn không quá 6 tháng  nhằm ràng buộc trách nhiệm không chỉ nghiên cứu sinh mà cả giảng viên phải đầu tư thích đáng về thời gian, công sức, trí tuệ.

Tuy nhiên, Uỷ ban VHGDTNTN&NĐ cho rằng không cần thiết phải sửa đổi điều này vì quy định như trong Luật hiện hành là phù hợp, mặt khác yếu tố quyết định để đảm bảo chất lượng không phải là thời gian đào tạo mà là kết quả nghiên cứu khoa học của nghiên cứu sinh và kiến thức phương pháp luận nghiên cứu sinh được trang bị.

Về kiểm định chất lượng giáo dục (Mục 2a Chương VII), Uỷ ban VHGDTNTN&NĐ tán thành việc bổ sung một số quy định về kiểm định chất lượng giáo dục và thành lập các tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục ngoài công lập nhằm xã hội hoá và tăng cường tính độc lập của hoạt động này .

Ngoài ra, về phân cấp quản lý giáo dục, Uỷ ban đề nghị xem xét  việc phân cấp quản lý giáo dục một cách toàn diện hơn. Bên cạnh đó, cần phân định rõ hơn trách nhiệm, quyền hạn giữa Bộ GDĐT và Thủ trưởng cơ quan quản lý  nhà nước về dạy nghề  để có sự đồng bộ. Chính quyền các cấp chịu trách nhiệm về tổ chức, quản lý  các hoạt động giáo dục tại địa phương, quy hoạch đất đai, xây dựng trường sở, đào tạo, bồi dưỡng tuyển chọn, sử dụng đội ngũ nhà giáo. Các trường đại học cần được tự chủ, tự chịu trách nhiệm về đào tạo, nghiên cứu khoa học, tài chính, kế hoạch, tổ chức nhân sự và hợp tác quốc tế.

Quỳnh Hoa