Châu Âu lập kênh giao dịch INSTEX với Iran

Nhằm thực hiện các thỏa thuận với Iran, ngày 31/1 tại cuộc họp báo bên lề Hội nghị Ngoại trưởng Liên minh châu Âu (EU) ở tại Bucarest, Rumani, Ngoại trưởng Đức Heiko Maas cùng các đồng nhiệm Anh Jeremy Hunt và Pháp Jean-Yves Le Drian đã chính thức thông báo việc thành lập một kênh thanh toán các giao dịch của châu Âu (gọi là Công cụ INSTEX về hỗ trợ hoạt động trao đổi thương mại) nhằm tạo điều kiện thuận lợi trong giao thương với Iran và tránh các biện pháp trừng phạt của Mỹ.

Ý tưởng thành lập cơ chế mới này do Đức, Pháp và Anh (3 nước tham gia ký thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015) đưa ra nhằm bảo vệ các doanh nghiệp hợp tác với Iran cũng như duy trì trao đổi thương mại giữa hai bên.

Cơ chế mậu dịch có thể tóm gọn như sau: Không sử dụng đô la Mỹ để không bị rơi vào phạm trù trừng phạt. Cụ thể, một công ty châu Âu bán máy móc, linh kiện cho Iran sẽ được Iran trao đổi lại bằng sản phẩm có trị giá tương đương như dầu thô, dầu tinh lọc… Trụ sở Trung ương INSTEX đặt tại Paris (Pháp), do một chuyên gia ngân hàng người Đức lãnh đạo, quản lý luồng hàng hóa này.

Để guồng máy luân lưu thuận buồm xuôi gió, phía Iran cũng phải có một bộ phận quản lý đối xứng tương tự.

Đây được xem là bước đi đầu tiên của EU trong việc thực hiện các cam kết của khối này đối với thỏa thuận hạt nhân giữa Iran và các cường quốc thế giới sau khi Mỹ chính thức tuyên bố rút khỏi vào ngày 8/5 2018.

Phát biểu trên truyền hình nhà nước ngày 31/1, Thứ trưởng Iran Abbas Araqchi nhấn mạnh: "Đó là bước đầu tiên được phía châu Âu thực hiện... Chúng tôi hy vọng cơ chế này sẽ được áp dụng đối với mọi danh mục và hàng hóa”.

Trước diễn biến này, chính quyền Washington lên tiếng cảnh báo châu Âu coi chừng hệ quả.

Trước đó, ngày 30/1, Tổng thống Iran Hassan Rouhani tuyên bố nước này đang đối mặt với tình hình kinh tế khó khăn nhất trong vòng 40 năm qua, và chính Mỹ là bên đáng bị lên án chứ không phải Iran.

Trên trang web của Phủ Tổng thống, ông Rouhani nhấn mạnh: "Hiện nay đất nước đang phải đối mặt với sức ép và trừng phạt kinh tế lớn nhất trong vòng 40 năm qua. Ngày nay vấn đề của chúng ta chủ yếu xuất phát từ sức ép của Mỹ và những 'kẻ theo chân'. Chính phủ và hệ thống Hồi giáo không đáng bị lên án".

Tuyết Minh