Có cần lập Quỹ nhà ở xã hội?

Một trong những dự án Nhà ở dành cho người thu nhập thấp dự kiến hoàn thành vào tháng 11. Ảnh VGP/Toàn Thắng

Theo cơ quan soạn thảo, Quỹ phát triển nhà ở xã hội là tổ chức tài chính Nhà nước thực hiện nguyên tắc tự chủ về tài chính, không vì mục tiêu lợi nhuận, bảo toàn và phát triển vốn; Quỹ chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi nguồn vốn chủ sở hữu của mình.

Quỹ này có Hội đồng quản lý do Bộ trưởng Bộ Xây dựng làm Chủ tịch Hội đồng. Nguồn vốn của Quỹ phát triển nhà ở xã hội gồm: Vốn ngân sách Trung ương cấp cho Quỹ; vốn từ phát hành trái phiếu, công trái theo quy định của pháp luật; vốn đóng góp tiết kiệm của người có nhu cầu mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội; các nguồn vốn hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.

Từ khi dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) được đưa ra thảo luận từ Kỳ họp thứ 7 đến nay vẫn chưa thống nhất được có nên thành lập Quỹ này hay không. Sau khi chỉnh lý, tiếp thu thảo luận của đại biểu Quốc hội ở Kỳ họp thứ 7, cơ quan soạn thảo vẫn tiếp tục đưa ra 2 phương án có hay không có Quỹ.

Đại biểu Nguyễn Tiến Sinh (Hoà Bình) chia sẻ, việc hỗ trợ người còn khó khăn để thuê, mua nhà là nhân văn, nhưng “lập Quỹ để phát triển thì không cần thiết”. Đại biểu này cho rằng nguồn Quỹ hình thành từ ngân sách Nhà nước, công trái là không khả thi. Vì theo dự thảo Luật, Quỹ hoạt động theo nguyên tắc không vì mục tiêu lợi nhuận, do đó sẽ không có nguồn để trả lãi trái phiếu.

Vẫn theo đại biểu này, hiện nay việc đảm bảo vốn cho nhà ở xã hội đã có Ngân hàng Chính sách Xã hội hỗ trợ. Đồng tình với ý kiến trên, đại biểu Đỗ Văn Đương (Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng: “Nên để ngân hàng Chính sách Xã hội làm việc này, thay vì thành lập thêm một Quỹ. Bởi nếu thành lập thêm Quỹ phát triển nhà ở xã hội, ngân sách Nhà nước sẽ phải tốn kém thêm một khoản cho bộ máy tổ chức và các chi phí khác. Vì vậy, nên ngăn ngừa trước thì tốt hơn".

Tuy nhiên, đại biểu Đỗ Mạnh Hùng (Thái Nguyên) cho rằng nên thành lập Quỹ vì Luật Nhà ở năm 2005 đã quy định về Quỹ phát triển nhà ở. Nếu Quỹ này thực hiện chưa có hiệu quả thì phải xem lại nguyên nhân vì sao.

Theo ông Hùng, nguyên nhân thứ hai là từ yêu cầu thực tiễn hiện nay đòi hỏi phải có vốn phát triển nhà ở xã hội. Chúng ta cần hỗ trợ xây mới hoặc sửa chữa tới 323.000 nhà cho đối tượng người có công. Ngoài ra còn có trên 1 triệu hộ cận nghèo, thu nhập thấp không có khả năng tự xây dựng nhà ở của mình.

Nhiều nước có điều kiện kinh tế-xã hội tương tự hoặc tốt hơn nước ta vẫn có quy định về Quỹ phát triển nhà ở xã hội. Do vậy, cùng với những nguồn khác, Quỹ là nguồn tài chính rất quan trọng để tạo lập nhà ở xã hội, ông Hùng cho biết.

Ngân sách Nhà nước có “kham nổi” nhà công vụ?

Dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) quy định ngân sách Trung ương và địa phương đầu tư xây dựng nhà công vụ hoặc mua, thuê nhà ở thương mại làm nhà ở công vụ.

Đối tượng được thuê nhà ở công vụ bao gồm: Cán bộ lãnh đạo của Đảng, Nhà nước thuộc diện ở nhà công vụ trong thời gian đảm nhận chức vụ; cán bộ được điều động, luân chuyển, giáo viên, bác sĩ, nhân viên y tế công tác tại các xã vùng sâu, vùng xa…

Cho rằng việc bố trí nhà ở công vụ là quan điểm tốt, tuy nhiên đại biểu Lê Nam (Thanh Hoá) cho rằng: “Cần cân nhắc việc phát triển nhà ở công vụ. Phát triển nhà cho dân thì tốt, còn nhà cho quan thì nên tính toán”.

Ông Nam lo lắng, “Đối với nhà công vụ, mở rộng đối tượng quá lớn thì chúng ta có kham nổi không từ cán bộ cao cấp tới giáo viên bình thường?”

Đại biểu Nguyễn Tiến Sinh đề nghị ở Trung ương thì bố trí nhà công vụ cho cấp Bộ trưởng và tương đương trở lên. Trong khi đó, chỉ xây dựng nhà công vụ ở địa phương khi chưa có nhà ở thương mại. Nếu địa phương có nhà ở thương mại thì Nhà nước cần căn cứ vào ngân sách để hỗ trợ, tạo điều kiện cho cán bộ có chỗ ở, công tác.

Ông Sinh đề nghị Quốc hội và Hội đồng nhân dân giám sát việc sử dụng ngân sách làm nhà công vụ khi những quy định này chưa đảm bảo nguyên tắc công khai, minh bạch.

Đại biểu Chu Sơn Hà (Hà Nội) đề nghị cần quan tâm tới đội ngũ cán bộ đi công tác đến vùng sâu vùng xa, vùng kinh tế khó khăn thì mới đảm bảo nguyên tắc bình đẳng về quyền lợi. Đại biểu này đề nghị phải quy định rõ mô hình quản lý nhà công vụ, trên cơ sở đó nếu hợp đồng cho thuê bị vi phạm thì khởi kiện ra tòa theo luật dân sự.

 Thành Chung