Công cụ hữu hiệu kiểm soát giá cả

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thị Hồng. Ảnh: VGP/Mạnh Hùng

TPHCM là địa phương đầu tiên trong cả nước thực hiện chương trình bình ổn thị trường từ năm 2002. Sau 12 năm thực hiện, sức lan tỏa của chương trình đã rộng khắp nhiều tỉnh, thành trong nước. 

Cuối tháng 3 này, khi chương trình bình ổn thị trường năm 2013 kết thúc, Thành phố tiếp tục chuẩn bị cho kế hoạch năm 2014 ngay từ tháng 4 tới đây.

Nhân dịp này, bà Nguyễn Thị Hồng, Phó Chủ tịch UBND TPHCM, đã chia sẻ với phóng viên Báo Điện tử Chính phủ về những kết quả mà chương trình đem lại và kế hoạch bình ổn thị trường trong thời gian tới.

Ổn định, dẫn dắt giá cả thị trường

Bà Nguyễn Thị Hồng cho biết thành công lớn nhất và rất có ý nghĩa của chương trình bình ổn thị trường mà Thành phố thực hiện thời gian qua là đã góp phần quan trọng kiềm chế tăng giá hàng hóa đột biến.

Với nguồn cung hàng hóa dồi dào, ổn định, chất lượng đảm bảo và đặc biệt là được phân phối bởi một hệ thống bán lẻ rộng khắp trên địa bàn Thành phố đã giúp cho chương trình chiếm được thị phần lớn, góp phần và ổn định và “dẫn dắt” giá cả thị trường.

Thực tế thời gian qua, đã có tình trạng một số doanh nghiệp cố tình gây “sốt hàng” để tăng giá, tuy nhiên các doanh nghiệp trong chương trình đã kịp thời cung hàng nên thị trường đã nhanh chóng trở lại ổn định. Điều này khẳng định, chương trình bình ổn thị trường là một trong những công cụ hữu hiệu để Thành phố chủ động thực hiện kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo an sinh xã hội thông qua điều tiết cung-cầu hàng hóa.

Cũng nhờ đó nên mặc dù là địa phương có dân số và mức tiêu thụ lớn nhất cả nước nhưng chỉ số tăng giá cả hàng hóa ở TPHCM luôn thấp hơn mức tăng chung. Chỉ tính trong 3 năm trở lại đây (2011-2013), chỉ số giá tiêu dùng trên địa bàn bình quân chỉ tăng 6,9%/năm, bằng 0,75 lần mức tăng giá hàng hóa chung của cả nước.

Làm được điều này, việc phát triển điểm bán đóng vai trò trọng yếu. Hiện hệ thống phân phối của chương trình đã phát triển đến tất cả các quận vùng ven, huyện ngoại thành, các khu công nghiệp, khu vực có nhiều công nhân và sinh viên lưu trú...

Đến nay, toàn Thành phố có 7.783 điểm bán hàng bình ổn giá đối với 4 nhóm mặt hàng (lương thực, thực phẩm, sữa, dược phẩm và giáo dục), tăng 4.568 điểm so với năm 2011, khi bắt đầu triển khai đồng loạt 4 nhóm hàng bình ổn; tăng 7.535 điểm so với năm 2008, khi chỉ thực hiện bình ổn mặt hàng lương thực, thực phẩm.

Ngoài ra, chương trình bình ổn cũng đã có tác động lan tỏa, thúc đẩy nhiều doanh nghiệp ngoài chương trình tham gia bình ổn, lan tỏa đến các tỉnh, thành phố khác trong cả nước, góp phần thực hiện cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” bởi lẽ các mặt hàng trong chương trình đều được sản xuất trong nước.

Không nhờ ngân sách

Năm 2013, trong khi nhiều địa phương vẫn phải chi hàng trăm tỷ đồng từ nguồn ngân sách để hỗ trợ các doanh nghiệp bình ổn thì TPHCM lần đầu tiên thực hiện không dùng ngân sách.

Thay vào đó, nếu doanh nghiệp tham gia chương trình có nhu cầu vốn thì sẽ được kết nối với các ngân hàng thương mại để vay với lãi suất ưu đãi. Năm 2013, có 5 ngân hàng lớn (Agribank, Eximbank, Sacombank, BIDV, Vietinbank) đã tham gia chương trình bằng việc cho vay vốn với lãi suất ưu đãi, hạn mức tín dụng lên đến 1.960 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp này còn được Thành phố hỗ trợ phát triển điểm bán, quảng bá thương hiệu, hỗ trợ kết nối với vùng nguyên liệu...

Mặc dù không hỗ trợ ngân sách nhưng quy mô của chương trình không ngừng mở rộng. Uy tín, thương hiệu của chương trình được đánh giá đã đủ mạnh để thu hút ngày càng nhiều doanh nghiệp tham gia. Khởi đầu chương trình (năm 2002) chỉ với 2 doanh nghiệp Nhà nước là Tổng Công ty Thương mại Sài Gòn và Công ty Lương thực Thành phố, đến năm 2013, đã có 64 doanh nghiệp lớn tham gia, cung ứng hơn 350 mặt hàng thiết yếu.

Hàng hóa trong siêu thị Co.op mart, một DN đóng vai trò nòng cốt trong phân phối hàng bình ổn thị trường những năm qua trên địa bàn TPHCM. Ảnh: VGP/Mạnh Hùng

Mục tiêu mới: Cung cấp sản phẩm sạch

Chương trình bình ổn thị trường năm 2013 và Tết Giáp Ngọ 2014 sẽ kết thúc vào cuối tháng 3 này. Hiện tại, Thành phố đang hoàn chỉnh kế hoạch chi tiết để triển khai thực hiện chương trình bình ổn thị trường năm thứ 13, chương trình sẽ được công bố vào đầu tháng 4 tới.

Theo đó, Thành phố sẽ triển khai thực hiện chương trình với những định hướng như tập trung đầu tư mở rộng vùng nguyên liệu và chăn nuôi theo hướng hiện đại, khép kín quy trình sản xuất từ con giống, chăn nuôi, giết mổ đến đưa ra thị trường để giảm chi phí, giảm giá thành, đảm bảo chất lượng sản phẩm với giá cả phù hợp.

Đồng thời nâng cao năng lực các hợp tác xã nông nghiệp để tạo nguồn hàng lương thực, thực phẩm phục vụ bình ổn thị trường; hướng tới mục tiêu hàng hóa tham gia chương trình phải là sản phẩm sạch, đạt chuẩn VietGAP, qua đó gia tăng thu nhập của người nông dân và tạo sự yên tâm cho người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, Thành phố sẽ thúc đẩy phát triển nhanh hơn hệ thống các cửa hàng do các cơ sở của Hội Liên hiệp Phụ nữ Thành phố và Thành Đoàn liên kết với Saigon Co.op và Satra theo hướng đi sâu vào các khu dân cư, khu nhà trọ công nhân để phục vụ người lao động có thu nhập thấp.

Ngoài ra, sẽ tăng cường kết nối giữa ngân hàng và doanh nghiệp để hỗ trợ về vốn với lãi suất phù hợp, góp phần thúc đẩy đầu tư mở rộng quy mô sản xuất và phát triển hệ thống phân phối theo hướng văn minh, hiện đại và tiện ích.

Mạnh Hùng