Đắk Lắk: "Hóa kiếp" rừng xanh - Bài 3: Hỗn loạn tranh chấp đất rừng

Người dân vào chặt phá rừng tại dự án của Cty Gia Huy

15/09/2011 17:04

Cuộc chiến tranh chấp đất rừng hỗn loạn giữa người dân và doanh nghiệp bắt đầu từ khi doanh nghiệp được giao thực hiện dự án trồng rừng, trồng cao su. Tại huyện Ea Súp (Đắk Lăk), nhiều doanh nghiệp đang đối mặt với nguy cơ mất đất dự án vì bị người dân địa phương và cả người dân di cư tự do đua nhau xâm chiếm.

Người dân đua nhau chiếm đất dự án

Ngày 7-7-2009, Cty TNHH Xây dựng Gia Huy (TP.Buôn Ma Thuột) được UBND tỉnh Đắk Lắk giao 698ha đất tại tiểu khu 248 và 264 tại xã Ea Lê (huyện Ea Súp) để trồng rừng, trồng cao su. Nhưng trên diện tích này đã có hơn 200ha đất bị người dân địa phương xâm chiếm.

Ông Trương Đình Sỹ, Giám đốc Cty Gia Huy, cho biết: "Đối với diện tích đất canh tác của 68 hộ dân xã Ea Lê và thị trấn Ea Súp lấn chiếm trong vùng dự án, Cty thống kê được có khoảng gần 200ha. Nhưng hiện nay, Cty mới hỗ trợ được cho 41 hộ dân với số tiền hơn 1,4 tỷ đồng trên diện tích khoảng 140ha. Những diện tích còn lại chưa hỗ trợ được vì người dân không chịu đến nhận và họ kê khai diện tích lớn hơn thực tế". Vì thế, những hộ dân chưa nhận tiền hỗ trợ đã lôi kéo người quen tiếp tục lấn chiếm đất của Cty Gia Huy. Không những thế, họ còn chặt phá, lấn chiếm đất rừng trong vùng dự án của Cty và hiện có khoảng 15 hộ dân đang lấn chiếm đất rừng của Cty.

Ông Đặng Phú Bình, Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch UBND xã Ea Lê, lý giải: "Những hộ dân đang lấn chiếm đất của Cty Gia Huy đa phần là dân di cư tự do của 35 tỉnh trong cả nước mới đến cư ngụ tại xã và thiếu đất sản xuất. Họ lôi kéo đông người đưa máy cày vào cày xới đất Cty, nếu bắt gặp bảo vệ Cty, họ thường chống trả rất quyết liệt. Trong khi đó, lực lượng bảo vệ Cty lại mỏng nên thường bị người dân lấn át". Cũng theo ông Bình, có một số hộ không thiếu đất nhưng vẫn vào mua đất của những người dân đi xâm canh bán lại kiếm lời hoặc để hưởng tiền đền bù của Cty Gia Huy. Năm 2007, khi Cty Gia Huy đang khảo sát dự án tại tiểu khu 248 và 264, ông Nguyễn Văn Hường (ở thị trấn Ea Súp) đã mua của bà Hoàng Thị Tuyên, ông Triệu Văn Nái và ông Triệu Văn Dũng 7ha (giá khoảng 20 triệu đồng/ha) để chờ hỗ trợ công khai hoang. Khi Cty Gia Huy hỗ trợ công khai hoang cho những người dân có đất xâm canh, ông Hường chỉ có giấy viết tay mua bán cho nên phải nhờ bà Tuyên, ông Nái và ông Dũng nhận dùm. Còn 14 hộ dân ở Buôn C (thị trấn Ea Súp), mỗi hộ chỉ có 1ha nhưng khai báo hơn 10ha và ép Cty phải đền bù từng đó mới chịu nhận…

Cuộc chiến tranh chấp đất rừng giữa doanh nghiệp và người dân tại Cty Gia Huy lên đỉnh điểm vào ngày 29-4-2011 khi cả bảo vệ Cty lẫn cán bộ xã Ea Lê đều bị hành hung. Anh Lê Văn Công, cán bộ địa chính xã Ea Lê, kể lại: Vào lúc 14 giờ ngày 29-4, xã nhận được tin báo có 2 chiếc máy cày của người dân đang xâm chiếm đất Cty Gia Huy tại tiểu khu 248. Xã cử anh Công, anh Trần Văn Cảnh (Phó Công an xã), anh Lê Thế Đương (Phó Chỉ huy Quân sự xã) và anh Trần Văn Dũng (cán bộ xã) vào phối hợp với 2 người của Cty là anh Đặng Công Chúc và anh Đặng Văn Khoa đi kiểm tra. Phát hiện 2 xe máy cày của người dân đang cày xới trên mảnh đất rừng vừa chặt dọn sạch cây, các anh đã gọi 2 tài xế xuống xe làm việc. Nhưng bất ngờ, ông Nguyễn Văn Sơn (ở thôn 13) đã kéo khoảng 30 người dân thôn 13, 14 và 18 đến trấn áp anh Công và anh Cảnh. Ông Sơn leo lên máy cày rú ga chạy, còn người dân lao vào đánh đoàn cán bộ xã và người của Cty. Họ lấy dao rượt đuổi anh Công và một số cán bộ xã, rồi sau đó đập nát xe máy của anh Công. Hoảng quá, anh Công phải vừa chạy vừa điện báo xã "xin rút quân ra khỏi rừng"…

Hàng trăm cây gỗ lớn của các doanh nghiệp ở xã Cư M"lanh (huyện Ea Súp) bị chặt phá để xâm chiếm đất

Vì đâu nên nỗi ?

Trong số 20 dự án được giao đất cho doanh nghiệp trồng rừng và trồng cao su ở huyện Ea Súp với tổng diện tích hơn 16.784ha, hầu hết đều bị người dân xâm canh đất rừng trái phép. Nhưng mới chỉ có 3 xã thống kê xong diện đất lâm nghiệp bị người dân xâm canh gồm: Xã Ia Jlơi có 29,8ha, xã Ea Lê 195,6ha và xã Ia Lốp 200ha.

UBND huyện Ea Súp cho biết, tính đến tháng 7-2011, tổng diện tích rừng bị phá trên địa bàn huyện đã lên tới hơn 1.820ha. Trong đó, điểm nóng về phá rừng, lấn chiếm đất rừng là các xã Ya Tờ Mốt, Cư M'lan, Cư K'bang, Ea Rốc, Ea Bung…Lý giải nguyên nhân rừng bị lấn chiếm và bị phá, ông Nguyễn Đình Toản, Phó Chủ tịch UBND huyện Ea Súp, cho rằng: "Các doanh nghiệp sau khi được nhận quản lý bảo vệ rừng chưa xây dựng được đội ngũ bảo vệ rừng của đơn vị, chậm triển khai dự án. Do đó, một số Cty để rừng bị phá, không bảo vệ được, xảy ra tình trạng tranh chấp đất rừng của người dân".

Nhưng theo ông Đặng Phú Bình, việc người dân lấn chiếm, phá rừng trái phép tại các dự án trồng rừng, trồng cao su là do họ thiếu đất, trong khi doanh nghiệp được giao quá nhiều đất. Khi dự án của doanh nghiệp bắt đầu khảo sát, người dân lo sợ mất hết đất sản xuất và nhảy vào xâm chiếm đất các dự án. Ngay tại xã Ea Lê, khi Cty Gia Huy được phép khảo sát tiểu khu 248 và 264 vào năm 2007, người dân mới bắt đầu nhảy vào phá rừng, lấn chiếm đất rừng. Còn từ năm 2000 - 2007, khi xã Ea Lê được giao quản lý 2 tiểu khu này, rừng không hề bị phá. "Năm 2001, UBND xã cũng đã làm Tờ trình gửi huyện đề nghị cho chuyển đổi đất lâm nghiệp tiểu khu 248 và 264 sang đất nông nghiệp để người dân thôn 13, 14 và 18 lấy đất sản xuất vì họ chỉ có lúa một vụ. Nhưng không hiểu sao, cả huyện và tỉnh đều không trả lời, rồi đột nhiên đi giao cho Cty Gia Huy", ông Bình thắc mắc.

Như vậy, cuộc chiến tranh chấp đất rừng giữa người dân với doanh nghiệp ở huyện Ea Súp nói riêng cũng như tỉnh Đắk Lắk nói chung sẽ không có hồi kết nếu người dân còn thiếu đất và doanh nghiệp được giao quá nhiều đất. Muốn dẹp yên "cuộc chiến" này, tỉnh Đắk Lắk phải giải quyết hài hòa được lợi ích của người dân và doanh nghiệp trong việc giao đất, giao rừng.

Bài & ảnh: Văn Trần

Bài cuối: Đừng chuyển đổi rừng bằng mọi giá !