Đắk Lắk: Hơn 13.000 cây trồng khô hạn nặng

Tính đến giữa tháng 4/2011, hơn 13.000 ha cây trồng của tỉnh Đắk Lắk bị khô hạn nặng, ước thiệt hại ban đầu hơn 300 tỷ đồng. Hạn hán trong mùa khô ở Đắk Lắk không phải là chuyện lạ mà đã trở thành chuyện thường niên kiểu “đến hẹn lại lên”.

23/04/2011 11:42

Năm nay, hạn hán không chỉ gây hại cho nông dân mà cư dân phố núi Buôn Ma Thuột cũng khốn đốn vì thiếu nước sinh hoạt. 27 giếng khoan cung cấp nguồn nước cho thị dân Buôn Ma Thuột bị sụt giảm lượng nước nghiêm trọng khiến đơn vị cấp nước phải thực hiện lịch cắt nước luân phiên. Thậm chí sắp tới nước lại bị cắt nhiều hơn: 2 ngày cắt, 1 ngày có.

Rừng bị tàn phá gần như xóa sổ, rồi tình trạng đào, khoan giếng tưới nước cho cây công nghiệp quá mức cũng làm mất cân bằng nước ngầm, dẫn đến hao hụt, gây nhiễm bẩn nước ngầm là những nguyên nhân chính. Theo các chuyên gia nông nghiệp của Viện Khoa học Nông nghiệp Tây Nguyên, vào mùa khô, cây cà phê cần tưới nước từ 3-5 đợt, với khoảng 3.000-3.500 lít nước/cây/năm. Như vậy, vào mùa khô, Tây Nguyên cần một lượng nước khổng lồ: khoảng 8.500 tỷ m3 để tưới cho gần 500.000 ha cà phê. Đó là khối lượng nước tưới theo tiêu chuẩn khoa học, còn trên thực tế người trồng cà phê ở Đắk Lắk vẫn đang có thói quen “xài xả láng” nước tưới đến gần gấp đôi tiêu chuẩn. Vào mùa khô, để có đủ nước tưới cho cà phê, hồ tiêu, ca cao…nhiều nông dân khoan ngang hàng trăm mét ở đáy giếng để gom tụ nước. Nghiêm trọng hơn là việc thuê máy khoan địa chất (đường kính ống khoảng 15cm) khoan từ 70 đến 120 m, rồi đặt máy dùng điện 3 pha hút nước tưới cho cây. Điều này gây hậu quả khôn lường.

Hiện nay trên các vùng chuyên canh cà phê, dày đặc những giếng khoan để lấy nước ngầm. Có nhiều lỗ khoan xuyên qua nhiều tầng không được trám cách li, nước ngầm sẽ chảy xuống tầng sâu (trung bình từ 3-5m). Về lâu dài sẽ làm cạn kiệt tầng nước ngầm ở tầng trên. Đây là nguyên nhân chính gây hao hụt tầng nước ngầm nhiều nhất. Thực tế cho thấy, tầng nước ngầm ở Tây Nguyên thủng nhiều nơi và đáng báo động tình trạng thăm dò, khai thác nước ngầm.

Việc sản xuất của người dân không theo quy hoạch cũng là nguyên nhân gây hại cho chính họ. Là tỉnh trọng điểm về chuyên canh cây cà phê của cả nước, để phát triển bền vững cây cà phê, tỉnh Đắk Lắk đã có nghị quyết khống chế diện tích cà phê khoảng 150.000 – 160.000 ha để phát triển bền vững. Tuy nhiên chỉ trong hơn 1 năm qua khi giá cà phê tăng cao, diện tích cà phê đã tăng từ gần 180.000 ha lên hơn 192.000 ha và đang có xu hướng tiếp tục tăng mạnh. Trong vụ đông xuân vừa qua, riêng diện tích gieo trồng cây trồng ngắn ngày của Đắk Lắk đã vượt hơn 5.000 ha (chủ yếu là lúa nước). Những diện tích cây trồng tăng thêm đều ở những nơi đã được khuyến cáo là không nên trong nhưng người dân vẫn bất chấp theo kiểu “điếc không sợ súng”. Có thể nói, người dân đang phải lãnh chịu hậu quả từ thái độ đối xử vô trách nhiệm của họ đối với tài nguyên.

Nguyễn Việt Dũng